Phân tích, đánh giá đặc sắc trong nội dung và nghệ thuật của bài thơ Lạng Sơn đạo trung

Được trích trong Nam trung tạp ngâm – Tập thơ chữ Hán của Nguyễn Du. Tác phẩm Lạng Sơn đạo trung đã để lại trong lòng độc giả nhiều cảm xúc. Cùng Hocmai360 phân tích, đánh giá đặc sắc trong nội dung và nghệ thuật của bài thơ Lạng Sơn đạo trung

Nội dung bài thơ

LẠNG SƠN ĐẠO TRUNG

(Trên đường đi Lạng Sơn)

(Trích Nam Trung tạp ngâm – Nguyễn Du)

PHIÊN ÂM

Vạn mộc sơn tiền khả bốc cư,

Bạch vân tại tụ thuỷ thông cừ.

Sơn tăng đối trúc lưỡng vô dạng,

Mục thụ kỵ ngưu nhất bất như.

Ảnh lý tu my khan lão hỷ,

Mộng trung tùng cúc ức quy dư.

Toạ gia thôn tẩu đa nhàn sự,

Chỉ vị bình sinh bất độc thư.

DỊCH NGHĨA

Hàng vạn cây um tùm trước núi, nơi đây có thể chọn làm chỗ ở,

Mây trắng giăng giăng trên núi, nước tuôn theo khe suối.

Nhà sư trước hàng trúc, cả hai đều thanh thản,

Mục đồng cưỡi lưng trâu, quả thực chẳng ai bằng.

Soi gương ngắm râu tóc thấy già rồi.

Trong mộng gặp tùng cúc, nhớ tới lời “về thôi!” (1)

Ông già nơi thôn xóm quá nhàn nhã,

Chỉ vì cả đời chẳng biết đến sách vở.

DỊCH THƠ

Trước núi um tùm dựng được nhà,

Hang đùn mây trắng nước khe ra.

Sư bên khóm trúc bình yên cả,

Mục cưỡi lưng trâu, sướng nhất mà!

Trước kính mày râu nhìn cảnh lão,

Trong mơ tùng cúc nhớ quê ta.

Ngồi nhà mấy cụ sao thư thả?

Chỉ vì không hề đọc sách qua.

Vũ Tam Tập dịch

Dàn ý Phân tích, đánh giá đặc sắc trong nội dung và nghệ thuật của bài thơ Lạng Sơn đạo trung

Mở bài: 

Giới thiệu vấn đề cần nghị luận

Thân bài:

– 2 câu thơ đầu:

+ Bài thơ miêu tả một cảnh đẹp tại Lạng Sơn, nơi tác giả đang đi qua.

+ Tác giả mơ ước về việc xây dựng một ngôi nhà ở giữa thiên nhiên hoang sơ của rừng cây, tượng trưng cho sự hoà mình và gắn kết với tự nhiên.

+ Ông  sử dụng hình ảnh của núi non và mây trắng không chỉ tạo nên một cảnh tượng đẹp mắt mà còn tôn vinh sự hiển vinh và bất biến của thiên nhiên.

– 2 câu tiếp:

+ Bài thơ tập trung vào hai hình ảnh chính: nhà sư và khóm trúc, cả hai đều tượng trưng cho sự thanh tịnh và bình yên.

+ Tác giả so sánh những hình ảnh đó với em bé cưỡi trâu ung dung, nhấn mạnh vào sự vô tư và hạnh phúc của cuộc sống đơn giản.

– 2 câu tiếp:

+ Bài thơ miêu tả tâm trạng của một người đàn ông khi nhìn vào gương và nhận ra dấu hiệu của tuổi già trên khuôn mặt của mình.

+ Tác giả miêu tả cảm giác nhớ nhà và mong muốn trở về với vườn cây, tượng trưng cho sự hoài niệm và mong muốn yên bình, thoải mái

– 2 câu cuối:

+ Tác giả nhấn mạnh rằng người đàn ông này không có kiến thức vì không đọc sách, và cuộc sống của ông được miêu tả là đơn giản và nhàn nhã.

+Tác giả so sánh cuộc sống của người đàn ông không đọc sách với cuộc sống của người khác có kiến thức.

Kết bài: 

– Tóm lại vấn đề cần nghị luận

Phân tích, đánh giá đặc sắc trong nội dung và nghệ thuật của bài thơ Lạng Sơn đạo trung

Nguyễn Du là một trong những nhà thơ nổi tiếng nhất của nền văn học Việt Nam. Các tác phẩm của ông thường đậm chất văn học cổ điển. Điều này được thể hiện rõ trong tác phẩm “Lạng Sơn đạo trung’’.
Bài thơ “Lạng Sơn đạo trung” của nhà thơ Nguyễn Du là một tác phẩm thể hiện tinh thần lãng mạn và tâm trạng sâu lắng của tác giả khi đối diện với cảnh đẹp của thiên nhiên.

“Có thể dựng ngôi nhà trước rừng cây kia mà ở,
Trên núi có mây trắng, lại có khe nước chảy.’’

Bài thơ miêu tả một cảnh đẹp tại Lạng Sơn, nơi tác giả đang đi qua. Tác giả mơ ước về việc xây dựng một ngôi nhà ở giữa thiên nhiên hoang sơ của rừng cây, tượng trưng cho sự hoà mình và gắn kết với tự nhiên. Nguyễn Du miêu tả vẻ đẹp của núi non với mây trắng trôi qua, và tiếng nước chảy trong khe sâu, tạo nên một cảnh tượng hùng vĩ và yên bình. Ông  sử dụng hình ảnh của núi non và mây trắng không chỉ tạo nên một cảnh tượng đẹp mắt mà còn tôn vinh sự hiển vinh và bất biến của thiên nhiên. Nguyễn Du sử dụng ngôn từ lãng mạn và tươi đẹp để miêu tả cảnh đẹp của Lạng Sơn, tạo nên một bức tranh tinh thần dễ chịu và cuốn hút.

“Nhà sư và khóm trúc, cả hai đều vô sự,
Chẳng ai bằng em bé cưỡi trâu ung dung kia!’’

Bài thơ tập trung vào hai hình ảnh chính: nhà sư và khóm trúc, cả hai đều tượng trưng cho sự thanh tịnh và bình yên. Tác giả so sánh những hình ảnh đó với em bé cưỡi trâu ung dung, nhấn mạnh vào sự vô tư và hạnh phúc của cuộc sống đơn giản. Bằng cách miêu tả những hình ảnh đơn giản của cuộc sống nông thôn, tác giả tôn vinh những giá trị cơ bản và sâu sắc nhất của cuộc sống.

“Soi gương nhìn mày râu, biết mình đã già rồi,
Trong mộng thấy tùng cúc, lại nhớ đến chuyện muốn về vườn.’’

Bài thơ miêu tả tâm trạng của một người đàn ông khi nhìn vào gương và nhận ra dấu hiệu của tuổi già trên khuôn mặt của mình. Tác giả miêu tả cảm giác nhớ nhà và mong muốn trở về với vườn cây, tượng trưng cho sự hoài niệm và mong muốn yên bình, thoải mái. Sử dụng hình ảnh của vườn cây và tùng cúc trong mộng tạo nên một không gian yên bình, gợi lên những kỷ niệm và mong muốn của người đàn ông. Đoạn thơ này là một biểu hiện của sự nhận biết và chấp nhận tuổi già, đồng thời thể hiện mong muốn của người đàn ông trở về với sự bình yên và thoải mái của vườn cây trong ký ức của mình.

“Ông già thôn quê ngồi trong nhà nhàn rỗi quá,
Được như thế, chỉ vì bình sinh không đọc sách.’’

Tác giả nhấn mạnh rằng người đàn ông này không có kiến thức vì không đọc sách, và cuộc sống của ông được miêu tả là đơn giản và nhàn nhã. Tác giả so sánh cuộc sống của người đàn ông không đọc sách với cuộc sống của người khác có kiến thức và hoạt bát, tạo ra sự tương phản. Sử dụng hình ảnh thôn quê và cuộc sống nhàn nhã thể hiện sự bình yên và đơn giản của cuộc sống ở nông thôn. Đoạn thơ này là một lời nhắc nhở về giá trị của việc học hỏi và kiến thức trong cuộc sống, đồng thời miêu tả sự đơn giản và bình yên của cuộc sống ở nông thôn. Đó là điều tâm sự của nhà thơ khi ước muốn bình yên, sống bình dị, không vẫn còn vướng bận những lo toan thời thế.

Bài thơ đã cho ta thấy cảm xúc bình dị của nhà thơ khi muốn lòng mình cùng với thiên nhiên hòa quyện. Được chiêm ngưỡng vẻ đẹp tự nhiên của thiên nhiên cũng chính là muốn lòng mình được thư thái, không còn vướng bận những lo toan của cuộc sống bộn bề.