Trình bày cảm nhận về hình tượng Sông Đà trong đoạn "Tôi có bay tạt ngang qua Sông Đà mấy lần...". Từ đó bình luận ngắn gọn nét độc đáo trong cách miêu tả Sông Đà
Hướng dẫn "Trình bày cảm nhận về hình tượng Sông Đà trong đoạn trích sau. Từ đó bình luận ngắn gọn nét độc đáo trong cách miêu tả Sông Đà nói riêng, thiên nhiên Tây Bắc nói chung của nhà văn Nguyễn Tuân" đầy đủ và chi tiết nhất, bám sát nội dung chương trình học, chúc các em ôn tập đạt kết quả tốt.
Đề bài: Trình bày cảm nhận về hình tượng Sông Đà trong đoạn trích sau. Từ đó bình luận ngắn gọn nét độc đáo trong cách miêu tả Sông Đà nói riêng, thiên nhiên Tây Bắc nói chung của nhà văn Nguyễn Tuân
[…] Tôi có bay tạt ngang qua Sông Đà mấy lần, và thấy đó cũng là thêm cho mình một góc độ nhìn một cách nhìn về con sông Tây Bắc hung bạo và trữ tình. Từ trên tàu bay mà nhìn xuống Sông Đà, không ai trong tàu bay nghĩ rằng cái dây thừng ngoằn ngoèo dưới chân mình kia lại chính là cái con sông hằng năm và đời đời kiếp kiếp làm mình làm mẩy với con người Tây Bắc và phản ứng giận dỗi vô tội vạ với người lái đò Sông Đà. Cũng không ai nghĩ rằng đó là con sông của câu đồng dao thần thoại Sơn Tinh Thuỷ Tinh “Núi cao sông hãy còn dài - Năm năm báo oán đời đời đánh ghen”. Hình như khi mà ta đã quen đọc bản đồ sông núi, thì mỗi lúc ngồi tàu bay trên chiều cao mà nhìn xuống đất nước Tổ quốc bao la, càng thấy quen thuộc với từng nét sông tãi ra trên đại dương đá lờ lờ bóng mây dưới chân mình. Con Sông Đà tuôn dài tuôn dài như một áng tóc trữ tình, đầu tóc chân tóc ẩn hiện trong mây trời tây Bắc bung nở hoa ban hoa gạo tháng hai và cuồn cuộn mù khói Mèo đốt nương xuân. Tôi đã nhìn say sưa làn mây mùa xuân bay trên Sông Đà, tôi đã xuyên qua đám mây mùa thu mà nhìn xuống dòng nước Sông Đà. Mùa xuân dòng xanh ngọc bích, chứ nước Sông Đà không xanh màu xanh canh hến của Sông Gâm Sông Lô. Mùa thu nước Sông Đà lừ lừ chín đỏ như da mặt một nguời bầm đi vì rượu bữa, lừ lừ cái màu đỏ giận dữ ở một người bất mãn bực bội gì mỗi độ thu về. Chưa hề bao giờ tôi thấy dòng Sông Đà là đen như thực dân Pháp đã đè ngửa con sông ta ra đổ mực Tây vào mà gọi bằng một cái tên Tây láo lếu, rồi cứ thế mà phiết vào bản đồ lai chữ.
Con Sông Đà gợi cảm. Đối với mỗi người, Sông Đà lại gợi một cách. Đã có lần tôi nhìn Sông Đà như một cố nhân. Chuyến ấy ở rừng đi núi cũng đã hơi lâu, đã thấy thèm chỗ thoáng. Mải bám gót anh liên lạc, quên đi mất là mình sắp đổ ra Sông Đà. Xuống một cái dốc núi, trước mắt thấy loang loáng như trẻ con nghịch chiếu gương vào mắt mình rồi bỏ chạy. Tôi nhìn cái miếng sáng loé lên một màu nắng tháng ba Đường thi “Yên hoa tam nguyệt há Dương Châu”. Bờ sông Đà, bãi Sông Đà, chuồn chuồn bươm bướm trên Sông Đà. Chao ôi, trông con sông, vui như thấy nắng giòn tan sau kì mưa dầm, vui như nối lại chiêm bao đứt quãng. Đi rừng dài ngày rồi lại bắt ra Sông Đà, đúng thế, nó đằm đằm ấm ấm như gặp lại cố nhân, mặc dầu người cố nhân ấy mình biết là lắm bệnh lắm chứng, chốc dịu dàng đấy, rồi lại bẳn tính và gắt gỏng thác lũ ngay đấy.[…].
(Trích Người lái đò Sông Đà, Nguyễn Tuân, SGK Ngữ văn 12, tập một, NXB Giáo dục Việt Nam, 2019, trang 190, 191).
Dàn ý:
a. Mở bài:
Giới thiệu tác giả và tác phẩm
b. Thân bài:
- Lời đề từ
- Hình ảnh dòng sông trữ tình:
+ Từ trên máy bay nhìn xuống: Dáng hình, màu sắc
+ Con sông Đà gợi cảm
+ Cảnh sắc đôi bờ sông Đà
+ Giữa nhưng không gian yên lặng tuyệt đối ấy có những âm thanh hình ảnh tươi mới
- Tất cả những câu văn tài hoa nhất được Nguyễn Tuân huy động để đưa người đọc vào một thế giới du dương của dòng sông trữ tình
c. Kết bài:
Với mong ước không muốn một phần nào Tổ quốc bị lãng quên. Chính vì vậy những dòng thơ của núi rừng Tây Bắc đã trở thành một hình tượng nghệ thuật độc đáo.
Bài văn mẫu: Phân tích hình ảnh trữ tình của dòng sông Đà
Nguyễn Đình Thi gọi Nguyễn Tuân là “người suốt đời đi tìm cái đẹp”. Ông cũng tự nhận mình là người “sinh ra để thờ nghệ thuật với hai chữ viết hoa”. Cuộc đời sáng tác của ông là hành trình đi tìm cái đẹp nên trong con mắt của nhà văn mọi hình ảnh, mọi đối tượng từ thiên nhiên đến con người đều được miêu tả sóng đôi cùng chuẩn mực của cái đẹp. Văn nhân chủ yếu khám phá thiên nhiên và sự vật ở phương diện văn hóa thẩm mĩ và phác họa con người ở phương diện tài hoa, nghệ sĩ. Trước Cách mạng tháng Tám, Nguyễn Tuân đam mê với cái đẹp của quá khứ còn vang bóng lại, say sưa khám phá và thể hiện vẻ đẹp cội nguồn của văn học sùng cổ, đi sâu vào lớp người đặc tuyển của xã hội, những hình tượng siêu phàm như đao phủ nghệ sĩ, viết chữ nghệ sĩ… Sau năm 1945, Nguyễn Tuân dần tìm thấy cây cầu nối giữa cái đẹp ở quá khứ, hiện tại và tương lai. Cùng với nhiều nhà văn chiến sĩ, Nguyễn hăm hở tham gia kháng chiến và sáng tác văn chương để phục vụ kháng chiến. Ông không lấy văn chương làm công cụ tuyên truyền một cách máy móc mà thể hiện nhiệt huyết và tình yêu đất nước ở một phương diện khác. Đó là sự ngây nhất trước vẻ đẹp thiên nhiên của non sông, đất nước; niềm ngợi ca vẻ đẹp người lao động bình dị mà phi thường, trong đó nổi bật là dòng sông Đà và người lái đò sông Đà.
"Nhà văn là người dẫn đường đến xứ sở của cái đẹp". Người nghệ sĩ suốt đời săn tìm cái đẹp đã khiến sông Đà chảy tràn trên những trang văn đẹp. Dòng sống trữ tình được soi chiếu dưới nhiều góc nhìn ở nhiều thời gian và không gian khác nhau. Đoạn trích được bắt đầu bằng những lời văn bồng bềnh như bầu trời mùa xuân, như bầu trời mùa thu nơi tác giả từ trên tàu bay nhìn xuống. Qua đó nổi bật lên sự tài hoa tài tình hiếm ai bì kịp ấy đã vẽ ra cả một bức tranh thủy mặc chỉ trong một câu văn "Con Sông Đà tuôn dài tuôn dài như một áng tóc trữ tình, đầu tóc chân tóc ẩn hiện trong mây trời tây Bắc bung nở hoa ban hoa gạo tháng hai và cuồn cuộn mù khói Mèo đốt nương xuân". Dòng sông mang vẻ đẹp của một áng tóc trữ tình mềm mại thướt tha duyên dáng.
Nhưng cái hay cái mới của Nguyễn Tuân là ở vẻ biến hóa của sống Đà. Dòng sông vừa mới đây mang diện mạo của một kẻ thù số một của con người ngay trong chốc lát đã lột xác để mang nét đẹp mơ màng của một bông hoa còn phong nhụy - một mĩ nhân hiền dịu, và xuân sắc xinh đẹp, yêu kiều tình tứ đang khoe dáng hình, đang hòa nhan sắc vào đó. Nguyễn Tuân còn tô điểm cho dòng sống bằng những sắc màu rực rỡ chói lọi bằng sự hư ảo của khói núi mây ngàn Tây Bắc. Vẻ rực rỡ và huyền ảo ấy đã tạo nên một tấm voen bao phủ gương mặt của dòng sông. Như vậy bao nhiêu thơ mông quyến rũ của sông núi của mây trời đã ùa về thức dậy trong một câu văn. Chất văn trữ tình lãng mạn của Nguyễn Tuân cũng theo đó mà bộc lộ. Tác giả đã lồng cảnh vào cảnh, đan dệt tình vào tình để thú nhận nỗi đắm say của mình trước vẻ duyên dáng tuyệt mĩ của con sông Tây Bắc. Bằng lòng yêu và niềm tin tự hào về cảnh trí của con sông đất nước "Chưa hề bao giờ tôi thấy dòng Sông Đà là đen như thực dân Pháp đã đè ngửa con sông ta ra đổ mực Tây vào mà gọi bằng một cái tên Tây láo lếu, rồi cứ thế mà phiết vào bản đồ lai chữ". Phải yêu phải hiểu và gắn bó với dòng sông và lao động nghệ thuật công phu đến nhường nào mới thấu tỏ từng đường nét uyển chuyển từng gam màu đậm nhạt của Đà Giang đến như vậy. Ai dám bảo rằng cái cốt cách phong lưu tài tủ cho phép nhà văn cứ thả sức rong chơi chờ đợi thần hứng đến với mình.
"Thi sĩ là người tình của thiên nhiên" - Hoài Thanh. Trong niềm thiết tha của tác giả dòng sông đã từ lúc nào đã trở nên rất gợi cảm, nhà văn đã nhìn Sông Đà như một cố nhân xa lâu thì nhớ mà gặp lại thì cuống quýt vui mừng. Nguyễn Tuân miêu tả khoảnh khắc sau nhiều ngày ở rừng đi núi bất ngờ gặp lại dòng sông. Khoảnh khắc ấy dạt dào khiến nhà văn tùy bút cũng muốn trở thành thi sĩ trong đôi mắt của Nguyễn Tuân. Sắc nắng tháng ba Đường thi “Yên hoa tam nguyệt há Dương Châu”, hoe hoe vàng vàng lấp lánh trên sóng nước. Và chỉ trong một đoạn văn không dài Nguyễn Tuân đã hai lần thốt lên hai tiếng "Chao ôi". Tâm trạng của con người đã tạo nên những cấu trúc đặc biệt chỉ gồm các cụm từ định danh "Bờ sông Đà, bãi Sông Đà, chuồn chuồn bươm bướm trên Sông Đà. Chao ôi, trông con sông, vui như thấy nắng giòn tan sau kì mưa dầm, vui như nối lại chiêm bao đứt quãng". Đây thực sự là những trang văn tài hoa hiếm có thấm đượm tình của người yêu thiên nhiên hòa với duyên tình từ thâm của chính cảnh vật. Thật khó có thể phân biệt đâu là tiếng lòng của ngoại giới của thiên nhiên mĩ lệ đâu là tiếng lòng của một người nghệ sĩ đang say đắm trước một dòng sông đẹp.
Với niềm lì vọng mỗi trang văn là một trang nghệ thuật. Nguyễn Tuân đã thực sự thành công khi phác họa gương mặt trữ tình Sông Đà, người con gái của núi rừng Tây bắc dưới ngòi bút của tác giả trở thành hình tượng nghệ thuật độc đáo, tuyệt tác của thiên nhiên tạo hóa cũng là tấm lòng là tình yêu tác giả dành cho quê hương dân tốc. Đó còn là dòng sông được chinh phục và chi phối bởi quyền năng ngôn từ, một vốn ngôn ngữ giàu có, phong phú sống động gợi hình gợi cảm. Những câu văn trong sự hội tụ của thơ ca, âm nhạc và hội họa, những liên tưởng so sánh đầy bất ngờ và bay bổng. Tất cả góp phần tạo nên những đoạn tùy bút như những áng thơ được viết bằng những câu văn xuôi của một bật tài hoa tài tử số một của nên văn học Việt Nam.
