Đọc hiểu

Trả lời câu hỏi đọc hiểu bài thơ Nhớ con sông quê hương của Tế Hanh

Tìm hiểu tác giả tác phẩm

Tác giả: Tế Hanh (1921 – 2009)

Tên khai sinh: Trần Tế Hanh, quê ở xã Phước Hòa, huyện Tuy Phước, tỉnh Bình Định.
Ông là một trong những nhà thơ tiêu biểu của phong trào Thơ mới, sau này tiếp tục là cây bút chủ lực trong nền thơ ca cách mạng Việt Nam.
Thơ Tế Hanh thường chất chứa tình yêu quê hương đất nước sâu nặng, nhất là với cảnh sắc và con người miền Trung. Chất thơ của ông mộc mạc, giản dị, trong trẻo và đậm hồn dân tộc.
Năm 1996, ông được trao Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học – nghệ thuật cho những đóng góp xuất sắc của mình.

Tác phẩm: “Nhớ con sông quê hương”

Hoàn cảnh sáng tác: Bài thơ được viết khi Tế Hanh ở xa quê, sống trong hoàn cảnh đất nước bị chia cắt. Con sông trong bài là hình ảnh cụ thể của con sông Trà Bồng (Quảng Ngãi), nhưng cũng là biểu tượng cho quê hương miền Nam thân yêu – nơi mà ông không thể trở về trong giai đoạn đất nước bị chia cắt.
Nội dung chính:
Bài thơ là nỗi nhớ thương da diết, lòng biết ơn và tình yêu sâu nặng mà tác giả dành cho con sông quê hương – biểu tượng cho cả miền quê thân thuộc, tuổi thơ, và cội nguồn dân tộc.
Bài thơ cũng gửi gắm khát vọng đoàn tụ, thống nhất đất nước, trở về với quê hương yêu dấu.
Đặc điểm nghệ thuật:
Viết theo thể thơ tám chữ, nhạc điệu trầm lắng, da diết.
Sử dụng nhiều hình ảnh so sánh, ẩn dụ, điệp ngữ để gợi tả cảm xúc chân thành, sâu sắc.
Ngôn ngữ thơ giản dị, gần gũi, đậm chất trữ tình.

Đọc hiểu bài thơ Nhớ con sông quê hương của Tế Hanh

NHỚ CON SÔNG QUÊ HƯƠNG

Quê hương tôi có con sông xanh biếc

Nước gương trong soi tóc những hàng tre

Tâm hồn tôi là một buổi trưa hè

Toả nắng xuống lòng sông lấp loáng

Chẳng biết nước có giữ ngày, giữ tháng

Giữ bao nhiêu kỷ niệm giữa dòng trôi?

Hỡi con sông đã tắm cả đời tôi!

Tôi giữ mãi mối tình mới mẻ

Sông của quê hương, sông của tuổi trẻ

Sông của miền Nam nước Việt thân yêu

(Tế Hanh, trích Tác phẩm văn học được giải thưởng Hồ Chí Minh: Tế Hanh, Chính Hữu, NXB Văn học, 2006)

Câu 1. (0,5 điểm) . Bài thơ trên được viết theo thể thơ nào? Nhân vật trữ tình của bài thơ là ai?

Câu 2. (0,5 điểm)   Tìm 01 thành phần biệt lập được sử dụng trong đoạn thơ và gọi tên thành phần biệt lập đó?

Câu 3. (1,0 điểm)  Chỉ ra và nêu tác dụng của biện pháp tu từ so sánh được sử dụng trong hai dòng thơ:

Nhưng lòng tôi như mưa nguồn gió biển

Vẫn trở về lưu luyến bên sông

Câu 4. (1 điểm)  Tác giả thể hiện cảm xúc, tâm trạng gì qua những câu thơ:

“Tôi sẽ lại nơi tôi hằng mơ ước

Tôi sẽ về sông nước của quê hương

Tôi sẽ về sông nước của tình thương”

Câu 5. (1,0 điểm) Bài thơ gợi cho em suy nghĩ gì về ý nghĩa của những kỉ niệm tuổi thơ đối với cuộc sống của mỗi con người.

Hướng dẫn giải chi tiết

Câu 1.
+ Thể thơ: 8 chữ
+ Nhân vật trữ tình : Tôi(tác giả)

Câu 2. Thành phần cảm thán: hỡi

Câu 3.
+ Biện pháp so sánh “lòng tôi như mưa nguồn gió biển
+ Tác dụng:
Biện pháp tu từ này góp phần làm tăng hiệu quả diễn đạt, giúp lời thơ trở nên sinh động, hấp dẫn và giàu sức gợi.
Qua đó, Tế Hanh muốn nhấn mạnh tình cảm sâu sắc, gắn bó không nguôi của mình với con sông quê hương, dù đi xa nhưng trái tim vẫn luôn hướng về nơi chôn nhau cắt rốn.
Đồng thời, hình ảnh này còn thể hiện tình yêu tha thiết, mãnh liệt mà tác giả dành cho quê hương miền Nam yêu dấu của mình.

Câu 4.

“Tôi sẽ lại nơi tôi hằng mơ ước
Tôi sẽ về sông nước của quê hương
Tôi sẽ về sông nước của tình thương”
+ Ba câu thơ trên là những lời khẳng định đầy tha thiết của tác giả về ước mong trở về với quê hương, nơi gắn bó với tuổi thơ và những kỷ niệm sâu sắc.
+ Ba câu thơ thể hiện nỗi nhớ quê hương da diết và niềm khao khát được trở về với con sông yêu dấu, nơi đã nuôi dưỡng tâm hồn tác giả. Đó không chỉ là sự hoài niệm mà còn là lời khẳng định chắc nịch về một ngày tái ngộ quê hương.
+ Việc lặp đi lặp lại cụm từ “Tôi sẽ về”, “sông nước” giúp nhấn mạnh niềm mong nhớ mãnh liệt, như một lời hẹn ước không thể lay chuyển. Hình ảnh “sông nước của quê hương” và “sông nước của tình thương” càng làm nổi bật sự gắn bó không chỉ với cảnh vật mà còn với con người, tình cảm gia đình, tình nghĩa làng xóm.
+ Như vậy, ba câu thơ đã khắc họa rõ tâm trạng xúc động, nhớ nhung, khao khát đoàn tụ với quê hương của tác giả, đồng thời thể hiện tình yêu quê hương sâu đậm, chân thành.

Câu 5.
Ký ức tuổi thơ có vai trò quan trọng đối với tinh thần mỗi người.
– Khi nhớ về những kỷ niệm đẹp, chúng ta sẽ cảm thấy hạnh phúc và trân trọng quãng thời gian đã qua.
– Kí ức tuổi thơ của chúng ta gắn bó với mái nhà, với gia đình, với bạn bè, với đường làng ngõ xóm, nơi chúng ta sinh ra.
– góp phần nuôi nấng tâm hồn ta ngay từ thuở ban đầu.
-Chính những kí ức tuổi thơ khiến con người trưởng thành hơn, chín chắn hơn, mang đến cho ta những bài học quý giá không gì sánh được.
– Kí ức tuổi thơ không chỉ là kỉ niệm của mỗi người mà nó còn là nguồn gốc làm nên tâm hồn của chính họ, giúp chúng ta biết yêu thương, trân trọng cuộc sống này hơn.

Các câu hỏi mở rộng từ tác phẩm

Câu 1. Hình ảnh con sông quê hương trong bài thơ của Tế Hanh có điểm gì tương đồng và khác biệt so với hình ảnh sông Hương trong tùy bút “Ai đã đặt tên cho dòng sông?” của Hoàng Phủ Ngọc Tường?

Câu 2. Từ nỗi nhớ con sông quê hương của nhà thơ Tế Hanh, em hãy chia sẻ cảm nghĩ của mình về một hình ảnh quê hương mà em luôn nhớ mãi, dù có đi xa.

Câu 3. Viết đoạn văn ngắn (5–7 câu) thể hiện cảm xúc của em sau khi đọc bài thơ “Nhớ con sông quê hương”.

Câu 4. Từ bài thơ “Nhớ con sông quê hương”, hãy viết một đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ) bàn về vai trò của ký ức tuổi thơ trong cuộc sống con người.

Câu 5. Nếu được vẽ một bức tranh minh họa cho bài thơ “Nhớ con sông quê hương”, em sẽ vẽ những gì? Vì sao?

Bạn cũng có thể thích..

Để lại một bình luận

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *