Phân tích giá trị nội dung và nghệ thuật bài Thuyền và biển

Được mệnh danh là "Bà hoàng thơ tình", Xuân Quỳnh đã không còn là cái tên xa lạ đối với độc giả yêu thơ. Hãy cùng Học mãi 360 viết bài Phân tích giá trị nội dung và nghệ thuật bài thuyền và biển nhé!

Dàn ý Phân tích giá trị nội dung và nghệ thuật bài thuyền và biển

a. Mở bài: Giới thiệu về bài thơ "Thuyền và biển"

b. Thân bài:

- Những sáng tác của bà thường viết về tình yêu đôi lứa, về tình cảm gia đình và cũng có cả những câu chuyện xoay quanh cuộc sống thường nhật

- Nội dung của tác phẩm là về những tâm tư, suy nghĩ của cô gái trong tình yêu được thổ lộ với chàng trai qua hai sự vật là "thuyền" và "biển"

- Một câu chuyện tuy hư cấu nhưng nội dung của câu chuyện đó lại chính là chuyện tình yêu giữa chàng trai và cô gái

- Cũng giống như chàng trai, mong muốn biết được tất cả mọi điều về người mình yêu, nhưng chẳng bao giờ có thể biết được tất cả mọi điều cả

- Tình yêu giống như một đốm lửa bập bùng trong màn đêm lạnh giá, chỉ khi cả hai người cùng nhau vun đắp thì ngọn lửa ấy mới bừng sáng rực rỡ được

- Ngôn ngữ độc đáo, kết hợp cùng với cách viết thơ tự sự

c. Kết bài: Nêu cảm nhận và đánh giá của em về tác phẩm

Phân tích giá trị nội dung và nghệ thuật bài thuyền và biển

Có lẽ tình yêu luôn là một đề tài rộng lớn mà các tác giả ưa thích để thả hồn mình vào đó thỏa sức sáng tạo. Tình yêu có thể là tình yêu gia đình, cũng có thể là tình yêu quê hương đất nước, thế nhưng có một phạm trù được các tác giả ưa thích hơn cả đó chính là tình yêu đôi lứa. Bài thơ "Thuyền và biển" của tác giả Xuân Quỳnh cũng là một sáng tác như vậy.

Nếu như Xuân Diệu được mệnh danh là "ông hoàng thơ tình", thì Xuân Quỳnh lại được biết tới là "bà hoàng thơ tình". Những sáng tác của bà thường viết về tình yêu đôi lứa, về tình cảm gia đình và cũng có cả những câu chuyện xoay quanh cuộc sống thường nhật. Đơn giản, nhẹ nhàng nhưng gửi gắm trong đó là biết bao suy nghĩ, tâm tư, cũng như khát khao của một cô gái luôn khao khát yêu và được yêu. Thơ tình của Xuân Quỳnh thường ẩn dụ nhân vật đằng sau những sự vật, sự việc quen thuộc, qua đó thể hiện những tâm sự của nhân vật mà ở đây cũng là chính tác giả. Đặt bản thân mình vào từng câu chữ, chắc vì thế nên thơ của bà luôn khiến độc giả chúng ta như đang được nghe những lời bộc bạch từ chính trái tim của nhân vật. Những tác phẩm của bà được đông đảo độc giả cả nước biết tới như "Sóng", "Tiếng gà trưa",... Thế nhưng, có một tác phẩm đặc biệt hơn cả đó là tác phẩm "Thuyền và biển". Nội dung của tác phẩm là về những tâm tư, suy nghĩ của cô gái trong tình yêu được thổ lộ với chàng trai qua hai sự vật là "thuyền" và "biển".

Ngay từ khi mở đầu, cô gái đã mượn lời một câu chuyện để kể cho chàng trai nghe. Một câu chuyện tuy hư cấu nhưng nội dung của câu chuyện đó lại chính là chuyện tình yêu giữa chàng trai và cô gái. Từ hai mảnh ghép xa lạ bỗng một ngày gặp gỡ được nhau, thế rồi hai mảnh ghép ấy tuy không hẹn mà hợp nhau đến mức kinh ngạc:

Từ ngày nào chẳng biết
Thuyền nghe lời biển khơi
Cánh hải âu, sóng biếc
Đưa thuyền đi muôn nơi

Lòng thuyền nhiều khát vọng
Và tình biển bao la
Thuyền đi hoài không mỏi
Biển vẫn xa... còn xa

Như được mở ra một chân trời mới, giờ đây thuyền như được học hỏi, được dẫn dắt để khám phá thế giới rộng lớn ngoài kia. Thuyền và biển từ đây đã trở thành những người bạn không thể thiếu rời đi khỏi cuộc sống của nhau. Con thuyền với những khao khát của tuổi trẻ như mong muốn được biết hết tất cả bí mật nơi đáy biển sâu thẳm kia, muốn biết được lòng biển rộng lớn tới đâu trong cuộc hành trình của mình. Thuyền như chẳng biết mệt mỏi, đi hoài đi hoài nhưng cũng chỉ có thể biết được một phần nhỏ của đại dương mênh mông kia. Đó cũng giống như chàng trai, mong muốn biết được tất cả mọi điều về người mình yêu, nhưng chẳng bao giờ có thể biết được tất cả mọi điều cả. Những gì mà chàng trai khám phá được, dường như chỉ là một phần nhỏ mà cô gái thể hiện ra thôi.

Thế nhưng, biển và cô gái lại giống nhau đến mức lạ kì:

Những đêm trăng hiền từ
Biển như cô gái nhỏ
Thầm thì gửi tâm tư
Quanh mạn thuyền sóng vỗ

Cũng có khi vô cớ
Biển ào ạt xô thuyền
(Vì tình yêu muôn thuở
Có bao giờ đứng yên?)

Có khi thì mặt biển lại yên ả, lặng bình không có một chút gợn sóng khiến ta liên tưởng tới một mặt hồ khổng lồ đang lặng lẽ ngủ. Nhưng cũng có khi biển lại ầm ầm nổi giận, tung bọt trắng xóa như muốn nhấn chìm con thuyền nhỏ kia. Cô gái cũng vậy, có lúc thì dịu dàng, ân cần như thủ thỉ, tâm tình bên cạnh người tình, nhưng lại có lúc giận dỗi, khiến chàng trai chẳng có cách nào dỗ dành. Lí giải cho điều ấy, nhà thơ Xuân Quỳnh đã trả lời rằng: "Vì tình yêu muôn thuở/ Có bao giờ đứng yên?". Tình yêu giống như một đốm lửa bập bùng trong màn đêm lạnh giá, chỉ khi cả hai người cùng nhau vun đắp thì ngọn lửa ấy mới bừng sáng rực rỡ được. Tình yêu cũng có lúc giận hờn, ghen tuông nhưng đó sẽ chỉ là gia vị giúp cho hai người càng trở nên thấu hiểu cho suy nghĩ, cho bản thân của mình và người thương.

Tuy giận hờn, ghen tuông là thế, nhưng cho tới cuối cùng cũng chỉ có thuyền và biển là thấu hiểu, là gắn kết với nhau:

Chỉ có thuyền mới hiểu
Biển mênh mông nhường nào
Chỉ có biển mới biết
Thuyền đi đâu, về đâu

Những ngày không gặp nhau
Biển bạc đầu thương nhớ
Những ngày không gặp nhau
Lòng thuyền đau - rạn vỡ

Chỉ có họ mới thấu hiểu được đối phương và cũng chỉ có họ mới có thể rộng lòng chở che, lo lắng cho đối phương. Chỉ cần không gặp được người mình thương một giây phút, họ đã lo lắng, đã nhớ thương đối phương tới hao mòn cơ thể. U sầu, ủ dột tới mức tưởng chừng như trái tim đang thổn thức kia sẽ lập tức rạn vỡ mà chết đi.

Ở cuối bài thơ, dường như khi đã kể xong câu chuyện cô gái mới bộc bạch cho người thương của mình những suy nghĩ từ sâu trong đáy lòng:

Nếu từ giã thuyền rồi
Biển chỉ còn sóng gió

Nếu phải cách xa anh
Em chỉ còn bão tố

Điều đó như một minh chứng rõ ràng rằng anh sẽ là tất cả của em, chính ah sẽ là người mang tới cho em bình yên và hạnh phúc. Anh cũng mang tới cho em những hi vọng rạng ngời về tương lai mai sau.

Bằng ngôn ngữ độc đáo, kết hợp cùng với cách viết thơ tự sự, độc giả như được chứng kiến một bản khúc tình ca của hai con người đang yêu nhau bằng sự chân thành, cháy bỏng nhất từ tâm hồn họ. Bài thơ cũng cho chúng ta thấy được sự ẩn ý khéo léo của Xuân Quỳnh khi bà so sánh em với biển, còn anh với thuyền. Hai sự vật ấy từ lâu đã luôn là một cặp trùng trong ấn tượng của con người, chẳng thể nào tách rời được cả.

Bài thơ "Thuyền và biển" không chỉ đơn giản là một bài thơ tình, mà nó còn là một ánh sao sáng vựt thời đại. Dù đã biết bao nhiêu năm qua đi nhưng ánh sao ấy vẫn mãi tỏa sáng trên bầu trời thơ ca Việt Nam.