Tìm hiểu tác giả tác phẩm
Tác giả: Không rõ tên thật (ẩn danh)
- Văn bản được đăng tải trên nhiều trang mạng, nổi bật là Quantrimang.com (2018).
- Tác giả ẩn danh nhưng nội dung mang màu sắc ngụ ngôn hiện đại, thường được chia sẻ rộng rãi trong các bài học kỹ năng sống, chuyên đề giáo dục giá trị sống trong và ngoài nhà trường.
Tác phẩm: “Cảm ơn bố đã cho con thấy chúng ta nghèo như thế nào”
- Thể loại: Truyện ngắn có yếu tố giáo dục, mang tính ngụ ngôn hiện đại.
- Phương thức biểu đạt chính: Tự sự (kết hợp biểu cảm và nghị luận).
- Bố cục: 3 phần
- Mở đầu: Hai cha con đi thăm làng quê.
- Diễn biến: Cuộc trò chuyện sau chuyến đi.
- Kết thúc: Cái nhìn đầy bất ngờ và triết lý sâu sắc của người con khiến người bố nhận ra điều quý giá.
- Thông điệp chính: Giá trị đích thực của sự giàu có không nằm ở tiền bạc, mà nằm ở tình cảm, sự gắn kết và lòng biết ơn.
Đọc hiểu bài Cảm ơn bố đã cho con thấy chúng ta nghèo như thế nào?
Một ngày nọ, người bố giàu có dẫn cậu con trai của mình thăm thú một ngôi làng. Người bố muốn cho con trai của mình thấy một người nghèo có thể nghèo đến mức nào. Họ đã dành thời gian tham quan cánh đồng của một gia đình nghèo. Sau khi trở về, người bố hỏi cậu con trai:
– Con thấy chuyến đi thế nào?
– Rất tuyệt bố ạ!
Người bố hỏi:
– Con đã thấy người nghèo sống thế nào chưa?
– Vâng, con thấy rồi ạ!
– Vậy nói cho bố nghe, con học được gì từ chuyến đi này?
Cậu bé trả lời:
– Chúng ta có một con chó, họ có bốn. Chúng ta có bể bơi, họ có những con sông. Chúng ta dùng đèn vào ban đêm, còn họ có những ngôi sao. Chúng ta có những bức tường để bảo vệ mình, họ có bạn bè. Chúng ta có ti vi, còn họ dành thời gian cho gia đình và họ hàng.
Cậu bé nói thêm:
– Cảm ơn bố đã cho con thấy chúng ta nghèo như thế nào!
Người bố vô cùng ngạc nhiên, ông nhìn cậu con trai, mỉm cười đáp:
– Chúng ta không giàu có chỉ vì có nhiều tiền. Tình yêu, lòng trắc ẩn, gia đình, tình bạn, những giá trị đích thực mới khiến chúng ta thực sự giàu có con ạ!
(“Cảm ơn bố đã cho con thấy chúng ta nghèo như thế nào?”, dẫn theo http://quantrimang.com/cau-chuyen-y-nghia-ve-cuoc-song, 2018)
Câu 1. Xác định phương thức biểu đạt chính của văn bản.
A. Biểu cảm
B. Miêu tả
C. Tự sự
D. Thuyết minh
Câu 2. Xác định ngôi kể của truyện:
A. Ngôi thứ nhất
B. Ngôi thứ ba
C. Kết hợp ngôi thứ nhất và ngôi thứ ba
D. Ngôi thứ hai
Câu 3. Theo văn bản, người bố muốn cho con trai của mình thấy điều gì khi dẫn con thăm thú một ngôi làng?
A. một người nghèo có thể nghèo đến mức nào.
B. một ngôi làng đẹp đến mức nào.
C. một người có thể giàu có đến mức nào.
D. để thấy mình giàu có đến mức nào.
Câu 4: Trong văn bản, các nhân vật chủ yếu được khắc họa ở phương diện nào?
A. Hành động
B. Trang phục
C. Suy nghĩ
D. Lời nói
Câu 5: Tại sao người con lại thấy chuyến đi thăm ngôi làng “rất tuyệt”?
A. Vì cậu bé nhận ra những người dân trong làng nghèo như thế nào.
B. Vì cậu nhận ra gia đình của cậu giàu có.
C. Vì cậu thích được vui chơi cùng lúc với nhiều động vật.
D. Vì cậu bé đã biết người nghèo sống như thế nào.
Câu 6: Lí do nào khiến nhân vật người bố “vô cùng ngạc nhiên” về con sau chuyến đi?
A. Vì con được thăm thú, thưởng thức món ăn ở làng quê.
B. Vì con thấy được sự cách biệt giữa giàu nghèo.
C. Vì con thấy cuộc sống của hai bố con giàu có ra sao.
D. Vì con đã nhìn thấy sự khác biệt trong cuộc sống của hai cha con và những người ở ngôi làng mà họ đến thăm, nhận thấy mình nghèo đến mức nào.
Câu 7: Tác dụng của trợ từ trong câu: “ – Vâng, con thấy rồi ạ!” là:
A. Tạo tình cảm thân mật, yêu mến của con dành cho bố.
B. Tạo sắc thái lễ phép, kính trọng của người con với bố.
C. Nhấn mạnh vào cái con đã thấy.
D. Dùng để hỏi.
Câu 8: Nêu tác dụng của biện pháp tu từ liệt kê trong đoạn văn: “Chúng ta có những bức tường để bảo vệ mình, họ có bạn bè. Chúng ta có ti vi, còn họ dành thời gian cho gia đình và họ hàng”.
Câu 9: Em có đồng tình với quan điểm của người bố “Tình yêu, lòng trắc ẩn, gia đình, tình bạn, những giá trị đích thực mới khiến chúng ta thực sự giàu có” trong văn bản không? Vì sao?
Câu 10: Qua câu chuyện, em rút ra được những bài học gì cho bản thân?
Hướng dẫn giải chi tiết
Câu 1. C
Câu 2. B
Câu 3. A
Câu 4. D
Câu 5. D
Câu 6. D
Câu 7. B
Câu 8.
Tác dụng của biện pháp tu từ liệt kê trong đoạn văn: “Chúng ta có những bức tường để bảo vệ mình, họ có bạn bè. Chúng ta có ti vi, còn họ dành thời gian cho gia đình và họ hàng”:
– Các hình ảnh liệt kê: “những bức tường”, “ti vi”, “bạn bè, gia đình”, “họ hàng”
– Biện pháp liệt kê nhân mạnh những sự khác biệt trong cuộc sống của hai cha con và những người ở ngôi làng mà họ đến thăm. Qua đó, thấy được suy nghĩ của cậu bé về giàu, nghèo. Từ đó giúp người đọc nhận ra giá trị tinh thần như tình bạn, tình yêu, tình cảm gia đình, họ hàng mới là những giá trị đích thực làm cho cuộc sống con người thực sự giàu có.
– Giúp cho đoạn văn thêm sinh động, gợi hình, gợi cảm.
Câu 9.
– Học sinh bày tỏ quan điểm của bản thân: đồng tình/không đồng tình/không hoàn toàn đồng tình.
– Lí giải hợp lí, thuyết phục, phù hợp với chuẩn mực đạo đức và pháp luật. Đây là một định hướng:
Đồng tình vì:
+ Tình yêu, lòng trắc ẩn, gia đình, tình bạn, những giá trị đích thực vì đó là những giá trị tinh thần làm cho chúng ta được sống đầy đủ hơn, phong phú hơn, trọn vẹn hơn. Đó là những thứ vô giá mà tiền bạc không mua được.
+ Sự giàu có về tình yêu, lòng trắc ẩn, tình cảm gia đình, bạn bè giúp cho mỗi người nhận thấy cuộc đời đầy ý nghĩa, đem lại sự giàu có về tinh thần, đem lại sức mạnh để con người lao động, cống hiến, …
+ Giúp mọi người gắn kết, xã hội văn minh, …
Không đồng ý vì:
+ Ngoài các giá trị như tình yêu, lòng trắc ẩn, gia đình, tình bạn, …thì cuộc sống của con người vẫn cần những giá trị vật chất khác để nuôi sống con người, để chữa bệnh, và phục vụ các nhu cầu khác.
+ Nếu chỉ thiên về giá trị tinh thần, con người sẽ đánh mất đi cơ hội để phát triển, làm giàu cho bản thân, gia đình và xã hội.
+ Có các giá trị vật chất xã hội mới có thể phát triển, …
Câu 10.
HS rút ra 2 đến 3 bài học có ý nghĩa cho bản thân, phù hợp chuẩn mực đạo đức. Đây là định hướng:
Chúng ta cần phải sống yêu thương, gắn bó, cần xây dựng các mối quan hệ gia đình, bạn bè, mối quan hệ giữa con người với con người tốt đẹp.
Ngoài những giá trị vật chất, mỗi người cần tạo cho mình một đời sống tinh thần phong phú, sống hòa mình với thiên nhiên, với mọi người xung quanh.
Cuộc sống cần có những trải nghiệm để có hiểu biết về cuộc sống, để nhận ra những giá trị đích thực của nó
Câu hỏi mở rộng từ tác phẩm
Câu hỏi nội dung – tư duy – cảm nhận
Câu 1. Câu nói nào của người con khiến người bố “vô cùng ngạc nhiên”? Vì sao câu nói ấy lại đặc biệt đến vậy?
Câu 2. Qua chuyến đi thăm làng quê, em thấy nhân vật người con là người như thế nào?
Câu 3. Truyện đã cho thấy sự đối lập giữa hai cuộc sống – cuộc sống của hai cha con và người dân làng quê – ở những khía cạnh nào?
Câu 4. Theo em, nhân vật người bố học được bài học gì sau chuyến đi?
Câu 5. Truyện ngắn này có thể xem là một ngụ ngôn hiện đại không? Vì sao?
Câu hỏi liên hệ – vận dụng
Câu 1. Hãy kể về một lần em có trải nghiệm đáng nhớ giúp em thay đổi suy nghĩ về một điều gì đó.
Câu 2. Em đã từng nghĩ mình “giàu” hay “nghèo”? Sau khi đọc truyện, suy nghĩ của em có thay đổi không? Vì sao?
Câu 3. Liên hệ với cuộc sống hiện đại ngày nay, em hãy nêu ý kiến của mình về mối quan hệ giữa giá trị vật chất và giá trị tinh thần.
Câu 4. Nếu là người bố trong truyện, sau khi nghe lời con nói, em sẽ phản ứng như thế nào? Em sẽ dạy con mình ra sao về giá trị cuộc sống?
Câu 5. Viết một đoạn văn (5-7 câu) nêu suy nghĩ của em về câu nói: “Chúng ta không giàu có chỉ vì có nhiều tiền”.
Câu hỏi trắc nghiệm
Câu 1. Chủ đề chính của truyện là gì?
A. Mối quan hệ giữa cha và con
B. Tình cảm gia đình ấm áp
C. Nhận thức về giá trị cuộc sống qua trải nghiệm
D. Cuộc sống nơi làng quê
→ Đáp án: C
Câu 2. Chi tiết nào thể hiện rõ nhất sự đối lập trong lối sống giữa hai gia đình?
A. Họ có sông, chúng ta có bể bơi
B. Họ có chó, chúng ta không có
C. Họ có điện thoại, chúng ta có máy tính
D. Họ đi bộ, chúng ta đi xe
→ Đáp án: A
Câu 3. Câu văn “Cảm ơn bố đã cho con thấy chúng ta nghèo như thế nào” có thể hiểu theo nghĩa nào?
A. Cậu bé chê trách bố
B. Cậu bé tự ti vì gia đình nghèo
C. Cậu bé mỉa mai
D. Cậu bé nhận ra sự thiếu thốn về tinh thần trong gia đình mình
→ Đáp án: D
Câu 4. Ý nghĩa sâu xa nhất của truyện là gì?
A. Khuyên người giàu nên giúp người nghèo
B. Giúp người đọc nhận ra giá trị tinh thần trong cuộc sống
C. Khuyến khích du lịch trải nghiệm
D. Dạy cách tiết kiệm tiền
→ Đáp án: B
Câu 5. Truyện có thể được sử dụng trong bài học nào sau đây?
A. Viết thư thăm bạn
B. Tự sự về một chuyến đi đáng nhớ
C. Bàn về giá trị sống
D. Thuyết minh về đồ vật yêu thích
→ Đáp án: C