Chương I
Học thuyết giá trị
I, Điều kiện ra đời, đặc trưng và ưu thế của sản xuất hàng hóa:
1, Điều kiện ra đời và tồn tại của sxhh:
– Kinh tế tự nhiên là 1 hình thức tổ chức kinh tế có mục đích của những người sản xuất ra sản phẩm là để
tiêu dùng (cho chính họ, gia đình, bộ tộc).
– Kinh tế hàng hóa là 1 hình thức tổ chức kinh tế mà mục đích của người sản xuất ra sản phẩm là để trao
đổi mua bán.
a, Phân công lao động xã hội:
– Là sự chuyên môn hóa về sản xuất làm cho nền sxxh phân thành nhiều ngành, nhiều nghề khác nhau.
– Phân công lđxh là cơ sở cho sx và trao đổi:
. do phân công lđ → mỗi người chỉ sx 1 hoặc 1 vài sản phẩm.
. nhu cầu nhiều thứ → mâu thuẫn → vừa thừa vừa thiếu sự trao đổi sản phẩm cho
nhau. – Các nhà sx phụ thuộc vào sản phẩm của nhau.
b, Sự tách biệt tương đối về mặt kinh tế của những người sản xuất:
– Sự tách biệt về kinh tế có nghĩa là những người sx trở thành những chủ thể sx độc lập với nhau → sản
phẩm làm ra thuộc quyền sở hữu hoặc do họ chi phối.
– Nguyên nhân:
. Chế độ chiếm hữu tư nhân về TLSX.
. Có nhiều hình thức sở hữu về TLSX.
. Sự tách rời giữa quyền sở hữu và quyền sử dụng.
– Sự tách biệt về kinh tế làm cho trao đổi mang hình thức là trao đổi hàng hóa.
– C.Mác viết: “Chỉ có những sản phẩm của những lao động tự nhân độc lập và không phụ thuộc vào nhau
mới đới diện với nhau như là những hàng hóa.”
2, Đặc trưng và ưu thế của sxhh: a,
Đặc trưng:
– Sxhh là sản xuất để trao đổi mua bán.
– Lao động của người sxhh vừa mang tính tư nhân vừa mang tính xã hội.
– Mục đích của sxhh là giá trị, là lợi nhuận chứ không phải giá trị sử dụng.
b, Ưu thế:
– Làm cho phân công lđxh ngày càng sâu sắc, chuyên môn hóa, hợp tác hóa ngày càng tăng, mối liên hệ
giữa các ngành các vùng ngày càng chặt chẽ.
– Làm tăng năng suất lao động xã hội, thúc đẩy lực lượng sản xuất phát triển.
– Sxhh quy mô lớn là hình thức tổ chức kinh tế – xã hội hiện đại phù hợp với xu thế thời đại ngày nay.
– Sxhh là mô hình kinh tế mở.
– Tuy nhiên, sxhh cũng có mặt trái như phân hóa giàu – nghèo, tiềm ẩn khả năng khủng hoảng kinh tế – xã
hội,…
– Sản xuất TBCN là sxhh lớn vì:
. Tạo ra đội quân làm thuê và tiêu thụ hh.
. Sp trở thành hh từ trước khi quá trình sx diễn ra.