Soạn văn 8 bài Thuyền trưởng tàu viễn dương ngắn nhất
Hướng dẫn Soạn văn 8 bài Thuyền trưởng tàu viễn dương ngắn nhất. Trả lời toàn bộ câu hỏi trong SGK Ngữ văn 8 Chân trời sáng tạo chi tiết, đầy đủ bám sát chương trình học
I. Tìm hiểu chung về tác phẩm
1. Tác giả Lưu Quang Vũ
- Lưu Quang Vũ (1948-1988), sinh tại xã Thiệu Cơ, huyện Hạ Hòa, tỉnh Phú Thọ nhưng quê gốc lại ở quận Hải Châu, thành phố Đà Nẵng.
- Ông không chỉ là nhà soạn kịch mà còn là nhà thơ và nhà văn hiện đại của Việt Nam.
- Từ 1978 đến 1988: Lưu Quang Vũ làm biên tập viên Tạp chí Sân khấu, bắt đầu sáng tác kịch nói với vở kịch đầu tay Sống mãi tuổi 17 viết lại theo kịch bản của Vũ Duy Kỳ.
- Nhắc đến Lưu Quang Vũ là ta lại nhớ đến một nhà soạn kịch tài hoa trong nền văn học hiện đại Việt Nam. Thơ ca của Lưu Quang Vũ không chỉ giàu cảm xúc, nỗi niềm trăn trở mà còn rất bay bổng. Sự nghiệp sáng tác của ông vô cùng phong phú ở nhiều thể loại khác nhau như: Truyện ngắn, thơ, kịch…
2. Tìm hiểu tác phẩm Thuyền trưởng tàu viễn dương
a. Thể loại và xuất xứ
Văn bản Thuyền trưởng tàu viễn dương thuộc thể loại hài kịch, in trong Lưu Quang Vũ và Xuân Quỳnh gửi lại, Hội Văn học Nghệ thuật Đà Nẵng, 1989.
b. Bố cục Thuyền trưởng tàu viễn dương
Gồm: 2 phần
+ Phần 1: Từ đầu đến “không cần” - Cuộc gặp gỡ trên “chiếc tàu viễn dương”.
+ Phần 2: Còn lại – Sự thật trên “chiếc tàu viễn dương”.
c. Nội dung và giá trị nghệ thuật
* Nội dung:
- Văn bản phê phán những người mắc bệnh sĩ vì háo danh mà phát động cuộc thay trời đổi đất dù ông chỉ học hết lớp 4, khoe khoang người con rể tương lai đóng giả thuyền trưởng tàu viễn dương… Ông làm mọi việc để có thể thể hiện bản thân, nâng cao tên tuổi của mình mà bất chấp thật giả, thậm chí có thể hại người khác.
* Giá trị nghệ thuật
- Sử dụng ngôn từ mang tính châm biếm.
- Miêu tả rõ nét tính cách của nhân vật.
- Tình huống truyện vừa mỉa mai, vừa hài hước, thể hiện nét châm biếm của tác giả.
II. Trả lời câu hỏi sách giáo khoa
Câu 1 trang 123 SGK Ngữ văn 8 tập 1
Theo em, giữa người coi trọng “sĩ diện” với người mắc “bệnh sĩ” có gì khác nhau? Văn bản trên (và đoạn tóm tắt vở kịch Bệnh sĩ) cho thấy nhân vật nào hiện thân đầy đủ cho người mắc “bệnh sĩ”? Phân tích một số chi tiết tiêu biểu để làm rõ ý kiến.
Lời giải:
- Sự khác nhau giữa người coi trọng “sĩ diện” với người mắc “bệnh sĩ" là:
+ Người coi trọng sĩ diện là người sẽ làm mọi việc để bảo vệ lòng tự trọng của bản thân.
+ Người mắc bệnh sĩ diện là người sẽ làm mọi việc để thể hiện bản thân.
=> Văn bản trên cho thấy nhân vật Ông Toàn Nha hiện thân đầy đủ cho người mắc "bệnh sĩ".
- Vì háo danh mà phát động cuộc thay trời đổi đất dù ông học hết lớp 4, cho người đóng giả thuyền trưởng tàu viễn dương... Ông làm mọi việc để có thể thể hiện bản thân, nâng cao tên tuổi của mình mà bất chấp làm giả, thậm chí có thể hại người khác.
Câu 2 trang 123 SGK Ngữ văn 8 tập 1
Điều gì khiến ông Toàn Nha nghĩ rằng ông đang được chở đi cấp cứu trên một “con tàu viễn dương”, mặc dù trên thực tế, đó chỉ là chiếc tàu chở phân đạm cho địa phương?
Lời giải:
Ông Toàn Nha nghĩ rằng ông đang được chở đi cấp cứu trên một “con tàu viễn dương”, mặc dù trên thực tế, đó chỉ là chiếc tàu chở phân đạm cho địa phương vì ông ta háo danh, cố chấp không chấp nhận sự thật.
Câu 3 trang 123 SGK Ngữ văn 8 tập 1
Nêu một số ví dụ trong văn bản về lời đối thoại và lời chỉ dẫn sân khấu
Lời giải:
Lời đối thoại là lời in thẳng, còn lời chỉ dẫn sân khấu là lời in nghiêng trong ngoặc đơn.
- Cá lửa nữa, phải dập mau... ta phải về đấy! Nào, Nhàn!
- Ở đấy đã! Đã có người dập lửa! Cứu người cần hơn! Các anh ở đây đã! Cứu người! Cấp cứu!
( Anh Văn Sửu cùng ông Độp, ông Thình khiêng một cái cáng trên đó ông Toàn Nha nằm bất tỉnh, áo quần tơi tả, lấm lem khói pháo, người nhiều vết bỏng, tay, măt đen sì...) .......
Câu 4 trang 123 SGK Ngữ văn 8 tập 1
Tóm tắt các hành động làm nảy sinh xung đột và giải quyết xung đột giữa một trong các nhóm nhân vật sau: giữa Tiến, Hưng và Xoan, Nhàn; giữa Hưng và Nhàn.
Lời giải:
Hành động làm nảy sinh xung đột giữa Hưng với Nhàn:
- Hưng nói dối Nhàn về thân phận lái con tàu chở phân đạm.
- Hành động giải quyết xung đột: Hưng nói sự thật cho Nhàn biết
Hành động làm nảy sinh xung đột giữa Tiến, Hưng và Xoan:
- Bắt nguồn từ cuộc trò chuyện trên thuyền chở phân đạm cho địa phương. Khi Nhàn và Xoan luôn khen ngợi chiếc tàu viễn dương và tài năng của những người lái chiếc tàu đó, đồng thời phủ nhận chiếc tàu chở phân đạm.
→ Hành động giải quyết xung đột: Khi mọi người nghe thấy tiếng nổ lớn và cùng nhau đi dập lửa.
- Hành động làm nảy sinh xung đột giữa Hưng và Nhàn: Hưng nói dối Nhàn về thân phận là người lái con tàu chở phân đạm.
→ Hành động giải quyết xung đột: Hưng nói sự thật cho Nhàn biết.
Câu 5 trang 123 SGK Ngữ văn 8 tập 1
Phân tích một số thủ pháp trào phúng trong văn bản.
Lời giải:
Một số thủ pháp trào phúng trong văn bản:
- Tạo ra các tình huống xung đột giữa các nhân vật để làm nổi bật hậu quả của sự giả dối.
- Sử dụng ngôn từ mang tính châm biếm
- Sử dụng câu từ châm biếm và tạo ra các tình huống xung đột trong truyện.
Câu 6 trang 123 SGK Ngữ văn 8 tập 1
Những dấu hiệu nào giúp em nhận biết văn bản trên là hài kịch?
Lời giải:
Những dấu hiệu giúp em nhận biết văn bản trên là hài kịch là văn bản có bố cục rõ ràng, có lời kể, lời thoại, lời dẫn rõ ràng, đồng thời tình huống truyện vừa mỉa mai, vừa hài hước, thể hiện nét châm biếm của tác giả.
