Soạn văn 7 bài Tiếng gà trưa ngắn nhất
Hướng dẫn Soạn văn 7 bài Tiếng gà trưa ngắn nhất. Trả lời toàn bộ câu hỏi trong SGK Ngữ văn 7 cánh diều chi tiết, đầy đủ bám sát chương trình học.
I. Tác giả – tác phẩm
1. Tác giả
- Xuân Quỳnh (1942-1988), quê ở làng La Khê, ven thị xã Hà Đông, tỉnh Hà Tây (nay thuộc Hà Nội)
- Bà là nữ nhà thơ xuất sắc trong nền thơ hiện đại Việt Nam
- Năm 2017, Xuân Quỳnh được Nhà nước tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật
- Đặc điểm thơ Xuân Quỳnh: Thơ Xuân Quỳnh thường viết về những tình cảm gần gũi, bình dị trong đời sống gia đình và cuộc sống thường ngày, biểu lộ những rung cảm và khát vọng của một trái tim phụ nữ chân thành, tha thiết và đằm thắm.
- Một số tác phẩm tiêu biểu:
+ Các tập thơ: Chồi biếc (1963), Hoa dọc chiến hào (1968), Lời ru trên mặt đất (1978), Chờ trăng (1981), Tự hát (1984). Trong đó có một số bài thơ đặc biệt nổi tiếng: Thuyền và biển, Sóng, Tiếng gà trưa, Thơ tình cuối mùa thu…
+ Một số tác phẩm viết cho thiếu nhi: Mùa xuân trên cánh đồng (truyện thiếu nhi, 1981), Bầu trời trong quả trứng (thơ văn thiếu nhi, 1982)...
2. Tác phẩm
a. Thể loại: Thể thơ 5 chữ
b. Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác:
Tiếng gà trưa - Tác giả tác phẩm (mới 2022) | Ngữ văn lớp 7 Cánh diều
Bài thơ được viết trong thời kì đầu của cuộc kháng chiến chống đế quốc Mĩ, in lần đầu trong tập “Hoa dọc chiến hào” (1968) của Xuân Quỳnh
c. Phương thức biểu đạt: Tự sự
d. Bố cục:
- Phần 1 (khổ 1): Tiếng gà trưa trên đường hành quân
- Phần 2 (4 khổ thơ tiếp theo): Tiếng gà trưa gợi những kỉ niệm thời thơ ấu
- Phần 3 (1 khổ còn lại): Tiếng gà trưa gợi những suy tư
e. Giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật
- Giá trị nội dung
Tiếng gà trưa đã gọi về những kỉ niệm đẹp đẽ của tuổi thơ và tình bà cháu. Tình cảm gia đình đã làm sâu sắc thêm tình quê hương đất nước
- Giá trị nghệ thuật:
- Thể thơ 5 chữ tạo nên cách diễn đạt tình cảm tự nhiên
- Hình ảnh thơ bình dị, chân thực
- Sử dụng điệp từ
II. Trả lời câu hỏi sách giáo khoa
1. Đọc hiểu
Câu 1 (trang 49, SGK Ngữ Văn 7, tập 1)
Đọc lướt bài thơ, chỉ ra dòng nào không đủ năm tiếng. Số dòng trong mỗi khổ có giống nhau không?
Lời giải
- Những dòng không phải năm chữ: 8, 14, 28
- Số dòng trong mỗi khổ thơ là không giống nhau, khổ 1 có 7 dòng, khổ 2 có 6 dòng
Câu 2 (trang 49, SGK Ngữ Văn 7, tập 1)
Xác định vần và nhịp của bài thơ
Lời giải
- Vần: vần cách (xa-ta, trắng-nắng), vần liền (ôi-ống, nghe-nghe-nghe)
- Nhịp: 2/3, 1/4, 3/2
Câu 3 (trang 50, SGK Ngữ Văn 7, tập 1)
Những hình ảnh và kỉ niệm được gợi lại từ “tiếng gà trưa”.
Lời giải
- Hình ảnh: Con gà mái mơ - mình hoa đốm trắng, con gà mái vàng - lông óng như màu nắng. Bà khum soi trứng, chắt chiu từng quả để đem bán lấy tiền mua quần áo mới cho cháu. Mùa đông tới, trời trở lạnh, bà lại lo lắng đàn gà sẽ chết.
- Kỉ niệm: Người cháu tò mò xem gà đẻ trứng, bị bà mắng “Gà đẻ mà mày nhìn/Rồi sau này lang mặt” khiến đứa cháu lo lắng.
Câu 4 (trang 51, SGK Ngữ Văn 7, tập 1)
Từ diễn tả cảm xúc của người cháu.
Lời giải
Từ diễn tả cảm xúc của người cháu: “chắt chiu”, “lo”, “mong”, “mang”, “hạnh phúc”, “yêu”, “vì”, “trứng hồng tuổi thơ”.
Câu 5 (trang 51, SGK Ngữ Văn 7, tập 1)
Những dòng thơ có cấu trúc giống nhau trong khổ thơ cuối.
Lời giải
Dòng thơ có cấu trúc giống nhau:
- “Vì lòng yêu Tổ quốc
Vì xóm làng thân thuộc
- "Nghe xao động nắng chưa
Nghe bàn chân đỡ mỏi
Nghe gọi về tuổi thơ"
2. Câu hỏi cuối bài
Câu 1 (trang 51, SGK Ngữ Văn 7, tập 1)
Cảm xúc nào là cảm xúc xuyên suốt bài thơ Tiếng gà trưa? Cảm xúc đó được khơi gợi từ điều gì? Em hiểu người xưng “cháu” trong bài thơ là ai?
Lời giải
- Cảm xúc xuyên suốt bài thơ chính là nỗi nhớ thương, tình cảm của hai bà cháu
- Nguồn khơi gợi cảm xúc:
+ Âm thanh quen thuộc của tiếng gà gáy đã gợi về những kỉ niệm tuổi thơ sống cùng bà của chủ thể và tiếng gà ấy đã đi cùng người lính vào những cuộc chiến, khắc sâu tình cảm với quê hương đất nước.
- Người xưng cháu trong bài thơ chính là người lính đang trên đường ra trận
Câu 2 (trang 51, SGK Ngữ Văn 7, tập 1)
Dòng thơ “Tiếng gà trưa” được lặp lại mấy lần trong bài thơ? “Tiếng gà trưa” đã khơi gợi ở người cháu những hình ảnh và kỉ niệm gì của tuổi thơ? Em ấn tượng với hình ảnh hoặc kỉ niệm nào nhất? Vì sao?
Lời giải
- Dòng thơ “Tiếng gà trưa” được lặp lại 3 lần ở đầu của 3 khổ thơ 2,3 và 5.
- Tiếng gà trưa đã gợi lại trong tâm trí người chiến sĩ hình ảnh những con gà mái mơ, mái vàng và ổ trứng hồng đẹp xinh, một kỉ niệm thời thơ dại tò mò xem gà đẻ trứng nên đã bị bà mắng. Tiếng gà trưa đặc biệt đã gợi lại hình ảnh người bà giàu lòng yêu thương, luôn luôn đùm bọc chắt chiu chăm lo trọn lòng cho cháu nhỏ và niềm mong ước nhỏ bé của tuổi thơ được bộ quần áo mới có từ tiền bán gà. Ước mong tươi đẹp hồn nhiên ấy đi vào cả trong giấc ngủ của tuổi thơ.
- Em ấn tượng nhất với hình ảnh người bà lo lắng chăm nuôi đàn gà, đùm bọc chắt chiu để dành dụm tiền mua quần áo mới cho người cháu, xây lên những ước mơ tươi đẹp tuổi thần tiên. Hình ảnh đó thể hiện được tình cảm bà cháu thân thuộc, bà hết lòng tần tảo hy sinh để cháu có cuộc sống ấm no hạnh phúc
Câu 3 (trang 51, SGK Ngữ Văn 7, tập 1)
Người bà hiện lên qua những hình ảnh, chi tiết nào? Qua đó, em có cảm nhận như thế nào về người bà và những tình cảm người cháu dành cho bà?
Lời giải
Người bà hiện lên qua các hình ảnh, chi tiết:
- Tần tảo, chắt chiu, cần kiệm : "Tay bà khum soi trứng/ Dành từng quả chắt chiu"
- Dành trọn vẹn tình yêu thương, quan tâm, chăm lo cho cháu của mình: dành dụm, chi chút để cuối năm bán gà, cháu được quần áo mới.
- Bảo ban, nhắc nhở cháu, ngay cả khi có trách mắng thì cũng là vì tình yêu thương cháu.
⟹ Qua những kỉ niệm về bà, tác giả đã biểu hiện tình cảm bà cháu thật sâu nặng, thắm thiết. Bà chắt chiu, chăm lo cho cháu; cháu thương yêu, kính trọng và biết ơn bà.
Câu 4 (trang 51, SGK Ngữ Văn 7, tập 1)
Theo em, vì sao chúng ta luôn nghĩ về những người thân trong gia đình mỗi khi xa nhà hoặc gặp khó khăn?
Lời giải
Mỗi khi bước đến một chặng đường mới cho chuyến hành trình trưởng thành, lớn lên, ta xa nhà hoặc gặp khó khăn thì khi ấy những nỗi đau xót, cô đơn, buồn tủi tràn ra khiến ta nhớ đến tình thương yêu, chăm sóc, đùm bọc của người thân trong gia đình. Đồng thơi ta cũng sẽ nhận ra được gia đình quan trọng với ta đến nhường nào, là tổ ấm là hậu phương vững trãi nhất mỗi khi ta muốn bỏ cuộc giữa trừng.
