Soạn văn 7 bài Gò me ngắn nhất
Hướng dẫn Soạn văn 7 bài Gò me ngắn nhất. Trả lời toàn bộ câu hỏi trong SGK Ngữ văn 7 kết nối tri thức chi tiết, đầy đủ bám sát chương trình học.
I. Tác giả – tác phẩm
1. Tác giả
- Nhà thơ Hoàng Tố Nguyên tên thật Lê Hoằng Mưu, sinh năm 1929 tại gò Me, làng Bình Ân, tổng Hòa Lạc Hạ, tỉnh Gò Công (nay là ấp Gò Me, xã Bình Ân, huyện Gò Công Đông, tỉnh Tiền Giang).
- Ông từng làm Chủ tịch Hội Học sinh mỹ thuật kháng chiến Gia Định. Mặc dù còn rất trẻ, nhưng trong thời gian này ông đã có thơ đăng trên các báo.
- Hoàng Tố Nguyên là tác giả của nhiều bài thơ đăng rải rác trên báo, mặc dù chưa in một tác phẩm nào… Những bài như: Vọng hướng sao rơi, Xuân về say ý nhạc… đăng trong tuyển tập thi ca Mùa giải phóng (tháng 5-1949)…
- Các truyện thơ và tập thơ của ông được ra đời liên tiếp và nổi bật, như Đổi đời (truyện thơ, năm 1955), Cô gái bần nông sông Hồng (truyện thơ, năm 1956), Đất nước (tập thơ, 1956), Gò Me (tập thơ, năm 1957), Từ nhớ đến thương (tập thơ, năm 1960), Quê chung (tập thơ, năm 1962), Gởi chiến trường chống Mỹ (năm 1966)...
- Tháng 6-1975, ông mất tại Hương Canh, Thái Bình sau một cơn bạo bệnh.
2. Tác phẩm
a. Thể loại: Gò Me thuộc thể thơ tự do
b. Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác:
- Trong các tập thơ của Hoàng Tố Nguyên, tập thơ Gò Me của ông gồm 13 bài thơ được xuất bản năm 1957 đã gây được tiếng vang lớn.
- Nội dung tập thơ chủ yếu thể hiện tấm lòng thương nhớ quê hương của tác giả.
- Trong tập thơ này, bài thơ Gò Me viết về quê hương của ông là đặc sắc nhất
c. Phương thức biểu đạt : Văn bản Gò Me có phương thức biểu đạt là biểu cảm
d. Bố cục bài Gò Me:
Gò Me có bố cục gồm 3 phần:
+ Phần 1: Từ đầu đến “người tôi yêu”: Cảnh sắc Gò Me hiện lên qua nỗi nhớ của nhà thơ
+ Phần 2: Tiếp theo đến “lụa mềm lửng lơ”: Hình ảnh người dân Gò Me
+ Phần 3: Còn lại: Giai điệu quê hương trong lòng tác giả
e. Giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật
- Giá trị nội dung
Bài thơ Gò Me thể hiện tấm lòng thương nhớ quê hương miền Nam thân thương và anh dũng của tác giả. Hình ảnh quê hương Gò Me xuất hiện như làn gió mát trong khung cảnh oi bức. Người đọc miền Bắc lần đầu biết đến một nhà thơ Nam Bộ, với người, với tình, với cảnh và giọng thơ Nam Bộ thứ thiệt hồn hậu, chất phác.
- Giá trị nghệ thuật:
- Bài thơ Gò Me có nhiều hình ảnh sinh động, giàu sức gợi.
- Lời thơ như ngân lên thành lời ca.
- Ngôn ngữ thơ đậm chất Nam Bộ
II. Trả lời câu hỏi sách giáo khoa
1. Đọc văn bản
Câu 1 (trang 93, SGK Ngữ văn 7, tập 1)
Hình dung ánh sáng, âm thanh và không gian miền quê Gò Me
Lời giải
- Gò Me hiện lên với ánh sáng, âm thanh và không gian thoáng đãng, đặc sắc:
+ Ánh sáng: ánh sáng trầm tĩnh của đốm hải đăng tắt, lóe; ánh sáng chói rực của mặt trời; ánh sáng lung linh của vầng trăng khuya. "Đốm hải đăng tắt, lóe đêm đêm", "Lúa nàng keo chói rực"
+ Âm thanh vui tai của tiếng nhạc ngựa leng keng, lao xao của vườn mía, nhẹ nhàng của những mái lá.
+ Không gian mênh mông, thoáng đãng của miền quê với đồng ruộng, ao làng, biển cả.
⇒ Ánh sáng phong phú với nhiều màu sắc, không gian mênh mông và âm thanh rộn ràng như thiết tha mời gọi níu giữ con người ở lại với cuộc sống, với con người Gò Me
Câu 2 (trang 94, SGK Ngữ văn 7, tập 1)
Hình dung những chi tiết miêu tả các cô gái Gò Me
Lời giải
- Các cô gái Gò Me được miêu tả với những chi tiết:
+ "Má núng đồng tiền"
+ Say sưa, cần cù trong công việc
+ "Nọc cấy, tay tròn, nghiêng nón làm duyên"
+ "Véo von điệu hò cổ truyền"
+ Tâm hồn mộng mơ theo bướm, theo chim.
=> Những chi tiết miêu tả đã thể hiện sự hồn nhiên, duyên dáng, hăng say trong công việc của những cô gái Gò Me
Câu 3 (trang 94, SGK Ngữ văn 7, tập 1)
Hình dung những chi tiết miêu tả thiên nhiên Gò Me
Lời giải
- Thiên nhiên Gò Me hiện lên với sự trong mát, bình yên, giản dị của miền quê thân thiện:
+ Nằm dưới hàng me, nghe tre thổi sáo
+ Bướm chim bay lượn rập rờn
+ Chim cu gáy giữa trưa hanh nồng
+ Gió dìu xao xuyến bờ tre
=> Thiên nhiên Gò Me hiện lên như một bức tranh phong cảnh tươi đẹp với đầy đủ màu sắc trong mát của cây cối, âm thanh sinh động của tiếng chim và những hình ảnh động rập rờn của bươm bướm hay những chiếc lá đong đưa trong chiều hè
2. Sau khi đọc
Câu 1 (trang 95, SGK Ngữ văn 7, tập 1)
Qua nỗi nhớ của nhà thơ – một người con phải sống xa quê – cảnh sắc Gò Me hiện lên như thế nào?
Lời giải
Qua nỗi nhớ của nhà thơ – một người con phải sống xa quê – cảnh sắc Gò Me hiện lên vừa bình dị, thân thuộc, vừa sinh động, lung linh:
- Không gian: được khắc họa với những cảnh vật rộng lớn, mênh mông (Con đê cát đỏ cỏ viền; Ruộng vây quanh, bốn mùa gió mát/ Lúa nàng keo chói rực mặt trời/ Ao làng trăng tắm, mây bơi/ Nước trong nước mắt người tôi yêu; Me non cong vắt lưỡi liềm/ Lá xanh như dải lụa mềm lửng lơ...).
- Âm thanh: sống động, giàu nhạc điệu (âm thanh leng keng của tiếng nhạc ngựa, róc rách của ao làng, lao xao của vườn mía, nhẹ nhàng của mái lá,…)
- Ánh sáng hiện lên phong phú với nhiều màu sắc, cung bậc của những quãng thời gian khác nhau trong ngày: ánh sáng trầm tĩnh của đốm hải đăng tắt, lóe; ánh sáng chói rực của mặt trời; ánh sáng lung linh của vầng trăng khuya.
- Cảnh vật Gò Me hiện lên với sự trong mát, bình yên, giản dị của miền quê thân thiện:
+ Nằm dưới hàng me, nghe tre thổi sáo
+ Bướm chim bay lượn rập rờn
+ Chim cu gáy giữa trưa hanh nồng
+ Gió dìu xao xuyến bờ tre
Câu 2 (trang 95, SGK Ngữ văn 7, tập 1)
Hình ảnh người dân Gò Me được tác giả khắc họa qua những chi tiết nào? Những chi tiết đó cho em cảm nhận gì về con người nơi đây?
Lời giải
- Các cô gái Gò Me được miêu tả với những chi tiết:
+ Những chị, những em má núng đồng tiền/ Nọc cấy, tay tròn, nghiêng nón làm duyên/ Véo von điệu hát cổ truyền
+ Chị tôi má đỏ, thẹn thò/ Giã me bên trã canh chua ngọt ngào
=> Những chi tiết gợi lên hình ảnh những con người lao động chân chất, khỏe khoắn, duyên dáng, yêu đời, gắn bó với quê hương xứ sở,...
Câu 3 (trang 95, SGK Ngữ văn 7, tập 1)
Nói đến Gò Me, tác giả nhớ da diết điệu hò quê hương. Việc nhà thơ hai lần dẫn lại câu hò gợi cho em suy nghĩ gì?
Lời giải
- Câu hò được dẫn trong bài:
“Hò… ơ… Trai Biên Hòa lụy gái Gò Me
Không vì sắc lịch, mà chỉ vì mê giọng hò”
- Việc nhà thơ hai lần dẫn lại câu hò thể hiện tình yêu và nỗi nhớ da diết đối với quê hương, với những sinh hoạt văn hóa truyền thống quê hương và ấn tượng không thể phai mờ về hình ảnh những cô gái nơi đây không chỉ duyên dáng, xinh đẹp thôi mà còn hát hay và chân thành. Chính điệu hò đã góp phần quan trọng làm nên vẻ đẹp, bản sắc của vùng đất này, nên người đi xa khi nhớ về quê hương thường nhớ về những câu hò thân thương.
Câu 4 (trang 95, SGK Ngữ văn 7, tập 1)
Bài thơ Gò Me có nhiều hình ảnh sinh động, giàu sức gợi. Em thích những hình ảnh nào? Vì sao?
Lời giải
- Em thích những hình ảnh:
+ Thiên nhiên: con đê cát đỏ, ao làng trăng tắm, lúa chói rực, vườn mía lao xao.
+ Con người: cắt cỏ, chăn bò, gối đầu lên áo.
- Những hình ảnh này khiến em cảm thấy cuộc sống nơi mảnh đất Gò Me thật gần gũi, thân thương, đáng yêu với những con người chất phác, cần cù, thân thiện và thiên nhiên thì hiền hòa, luôn dang rộng vòng tay để ôm ấp, yêu thương, tạo nên những kỉ niệm, giấc mơ cho con người
Câu 5 (trang 95, SGK Ngữ văn 7, tập 1)
Nêu cảm nhận của em về tình cảm của tác giả đối với quê hương, đất nước được thể hiện trong bài thơ.
Lời giải
- Bài thơ "Gò me" đã thể hiện tình cảm yêu mến, gắn bó, tự hào của tác giả dành cho quê hương Gò Me thân yêu của mình. Tình yêu của tác giả đối với Gò Me cứ lớn dần và sâu sắc hơn qua dòng chảy của thời gian, từ thuở ấu thơ đến khi trưởng thành. Tình yêu đó thể hiện ở sự gắn bó với quê hương, nỗi nhớ da diết khi phải sống xa quê song ông vẫn luôn nhớ về quê hương và tự hào về vẻ đẹp của quê hương - nơi có đất trời, thiên nhiên tươi đẹp cùng lịch sử, văn hóa và những con người giản dị, mộc mạc, chân thành,
Câu 6 (trang 95, SGK Ngữ văn 7, tập 1)
Nhà thơ lấy tên một vùng đất làm nhan đề bài thơ. Hãy kể tên một số tác phẩm mà em đã học, đã đọc cũng có cách đặt nhan đề tương tự.
Lời giải
- Một số tác phẩm em đã đọc lấy tên một vùng đất làm nhan đề cho bài thơ:
+ Đất Cà Mau (truyện ngắn) - Mai Văn Tạo
+ Việt Bắc (thơ) - Tố Hữu
+ Vàm Cỏ Đông (thơ) - Hoài Vũ
+ Cô Tô (Kí) - Nguyễn Tuân
+ Cù Lao Chàm - Nguyễn Mạnh Tuấn
