Soạn văn 7 bài Đi lấy mật ngắn nhất
Hướng dẫn Soạn văn 7 bài Đi lấy mật ngắn nhất. Trả lời toàn bộ câu hỏi trong SGK Ngữ văn 7 kết nối tri thức chi tiết, đầy đủ bám sát chương trình học
I. Tác giả – tác phẩm
1.Tác giả
- Đoàn Giỏi (1925 – 1989) quê ở Tiền Giang.
- Ông là nhà văn của miền đất phương Nam với những sác tác về vẻ đẹp thiên nhiên trù phú, con người chất phác, thuần hậu, can đảm, trọng nghĩa tình và cuộc sống nơi đây.
- Ông có lối miêu tả vừa hiện thực vừa trữ tình và ngôn ngữ đậm màu sắc địa phương.
- Một số tác phẩm tiêu biểu: Đường về gia hương (1948), Cá bống mú (1956), Đất rừng phương Nam (1957)
2.Tác phẩm
a.Thể loại và phương thức biểu đạt
- Đi lấy mật thuộc thể loại truyện dài
- Phương thức biểu đạt là tự sự.
b. Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác:
- Đất rừng phương Nam là cuốn tiểu thuyết nổi tiếng nhất của Đoàn Giỏi.
- Tác phẩm gồm 20 chương, đã được dựng thành phim Đất phương Nam (1997)
- Đất rừng phương Nam kể về cuộc sống của cậu bé An, lấy bối cảnh là miền Tây Nam Bộ những năm 50 của thế kỉ XX. Vì chiến tranh, An bị lạc mất gia đình và trở thành một đứa trẻ lang thang. Cậu được bố mẹ Cò cưu mang và trở thành con nuôi của họ. Sống với gia đình Cò, An được yêu thương như con đẻ và cũng học hỏi được nhiều điều mới lạ, thú vị.
- Đoạn trích Đi lấy mật là tên chương 9, kể lại một lần An theo tia nuôi (cha nuôi) và Cò đi lấy mật ong trong rừng U Minh.
c. Người kể chuyện :
Văn bản Đi lấy mật được kể theo ngôi thứ nhất (là nhân vật “tôi” – An)
d. Bố cục bài Đi lấy mật:
Đi lấy mặt có bố cục gồm 3 phần:
+ Phần 1: Từ đầu đến “không thể nào nghe được”: Suy nghĩ của An khi cùng tía nuôi và An đi lấy mật.
+ Phần 2: Tiếp theo đến “cây tràm thấp kia”: Cảnh sắc đất rừng phương Nam hiện lên trên đường đi lấy mật.
+ Phần 3: Còn lại: Cách “thuần hóa” ong rừng khác biệt của người dân vùng U Minh.
e. Giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật
- Giá trị nội dung:
- Đoạn trích “Đi lấy mật” kể về trải nghiệm đi lấy mật ong rừng của An cùng Cò và cha nuôi. Trong hành trình này, phong cảnh rừng núi phương Nam được tác giả tái hiện vô cùng sinh động, huyền bí, hùng vĩ nhưng cũng rất thân thuộc, gắn liền với cuộc sống của người dân vùng U Minh.
- Giá trị nghệ thuật:
- Ngôi kể chuyện: Ngôi thứ nhất xưng “tôi” giúp cho lời kể tự nhiên, chân thực.
+ Tác giả sử dụng mọi giác quan để cảm nhận vẻ đẹp của vùng sông nước Cà Mau.
+ Vận dụng đa dạng, linh hoạt các biện pháp nghệ thuật như liệt kê, so sánh… nhằm làm tăng giá trị biểu đạt, biểu cảm.
+ Vốn hiểu biết phong phú của tác giả
+ Cảm nhận bằng nhiều giác quan…
II. Trả lời câu hỏi sách giáo khoa
1. Đọc văn bản
Câu 1 (trang 18, SGK Ngữ văn 7, tập 1)
Hình dung: Khung cảnh thiên nhiên qua cái nhìn của nhân vật An.
Lời giải
Khung cảnh thiên nhiên qua cái nhìn của nhân vật An: đất rừng yên tĩnh, trời không có gió, không khí mát lạnh của hơi nước sông ngòi, mương rạch, đất ẩm… ánh sáng trong vắt.
Câu 2 (trang 19, SGK Ngữ văn 7, tập 1)
Theo dõi: Chú ý những chi tiết miêu tả ngoại hình và cử chỉ của các nhân vật.
Lời giải
- Những chi tiết miêu tả ngoại hình:
+ Ngoại hình của tía: bên hông lủng lẳng túi, lưng mang gùi, tay cầm chà gạc
+ Ngoại hình của thằng Cò: đội cái thúng to
- Những chi tiết miêu tả cử chỉ của nhân vật:
+ Tía: vung tay lên, đưa con dao phạt ngang
+ Tôi: chen vào giữa, quảy tòn ten cái gùi, con Luốc chạy tung tăng, sục sạo
Câu 3 (trang 20, SGK Ngữ văn 7, tập 1):
Theo dõi: Chú ý những suy nghĩ của nhân vật An về tía nuôi, về Cò.
Lời giải
- Những suy nghĩ của nhân vật An:
+ Về tía nuôi: rất quan tâm, lo lắng cho An (nghe tiếng thở của An cũng biết là An mệt và cho ngồi nghỉ)
+ Về Cò: một người khỏe mạnh dẻo dai (cặp chân như bộ giò nai, lội suốt ngày trong rừng)
Câu 4 (trang 20, SGK Ngữ văn 7, tập 1):
Theo dõi: Cò giảng giải cho An những gì?
Lời giải
- Cò giảng giải cho An về sự xuất hiện của ong mật, nơi mà ong mật sẽ làm tổ.
Câu 5 (trang 21, SGK Ngữ văn 7, tập 1):
Hình dung: vẻ đẹp phong phú, sống động của rừng.
Lời giải
- Vẻ đẹp phong phú, sống động của rừng: được thể hiện ở sự đa dạng của các loài chim, âm thanh sống động của chim, ong, cảnh vật cây cối cũng đa dạng: đàn ong mật như một xâu chuỗi hạt cườm, một đàn li ti như nắm trấu bay, tiếng kêu eo…eo…râm ran khu rừng mà phải thính tai mới thấy; mặt trời tuôn ánh sáng vàng rực rỡ, chim hót líu lo, hương tràm thơm ngây ngất khắp khu rừng, những con kì nhông với đủ sắc màu; vùng cỏ tranh khô vàng có hàng nghìn con chim cất cánh bay.
Câu 6 (trang 22, SGK Ngữ văn 7, tập 1):
Tóm tắt: Nội dung câu chuyện của má nuôi An.
Lời giải
- Nội dung câu chuyện của má nuôi An:
+ Kể về chỗ tìm cách gác kèo với những kinh nghiệm như hướng gió, đường bay của ong, chỗ ấm, ít gió, ít người qua lại
+ Kể về cách làm tổ ong: chọn nhánh tràm non, to bằng cổ tay, chọn cây vừa kín vừa im và có nhiều bóng nắng thì mật không bị chua; gác kèo làm tổ phải tỉa bớt xung quanh để khi lấy mật cho dễ.
+ Kể về thời gian đóng tổ: giữa tháng mười một, như vậy cuối năm gặp mưa cành làm tổ sẽ bị mưa rửa trôi sẽ giống với các cành còn lại thì ong sẽ về làm tổ.
Câu 7 (trang 23, SGK Ngữ văn 7, tập 1):
Theo dõi: Ngôn ngữ đối thoại của các nhân vật.
Lời giải
- Ngôn ngữ đối thoại của An và má: An nghe má kể thì cũng nghĩ là làm gác kèo cho ong là dễ, nhưng thực tế nhiều người có kinh nghiệm gác kèo mười năm vẫn về tay không vì định không đúng chỗ, đoán sai hướng gió.
Câu 8 (trang 23, SGK Ngữ văn 7, tập 1):
So sánh: Sự khác biệt trong cách “thuần hóa” ong rừng của người dân vùng U Minh.
Lời giải
* Sự khác biệt trong cách “thuần hóa” ong rừng của người dân vùng U Minh:
- Cách thuần hóa ong của người dân U Minh: Gác kèo sẵn cho ong về làm tổ
- Cách thuần hóa ong ở các nơi khác:
+ Người La Mã làm tổ bằng đồng hình chiếc vại, đục thủng nhiều lỗ con quanh miệng và quanh đáy.
+ Người Mễ Tây Cơ: làm tổ ong bằng đất nung.
+ Người Ai Cập nuôi ong trong tổ bằng sành hình ống dài xếp trồng lên nhau trên bãi cỏ.
+ Ở Châu Phi: đục rỗng thân cây, bịt kín hai đầu.
+ Ở Tây Âu: tổ ong lợp bằng rơm
2. Sau khi đọc
Câu 1 (trang 24 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1):
Đoạn trích có những nhân vật nào? Em hãy chỉ ra mối quan hệ giữa các nhân vật đó
Lời giải
- Trong đoạn trích có 4 nhân vật: tía nuôi, má nuôi, An và Cò.
- Mối quan hệ của các nhân vật:
+ Cò là con đẻ của tía má
+ An là con nuôi của tía má
Câu 2 (trang 24 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1):
Nêu cảm nhận về nhân vật tía nuôi của An. Cảm nhận của em dựa trên những chi tiết tiêu biểu nào?
Lời giải
Nhân vật tía nuôi của An đã để lại dấu ấn đặc biệt trong lòng em bởi sự mạnh mẽ, giỏi giang, cẩn thận, mỗi lần đi rừng, tía đều dựa trên sự hiểu biết, trải nghiệm của bản thân, chuẩn bị kĩ lương các công cụ, vật dụng cần thiết như túi, cái gù, chà gạc. Đồng thời còn luôn quan tâm đến cảm nhận của các con và vô cùng tâm lí "thôi dừng lại nghỉ một lát. Bao giờ thằng An đỡ mệt, ăn cơm xong hang đi! Nghe tiếng thở sau lưng cũng biết An mệt". Tía chính là hình tượng của một người đàn ông, một người chồng, một người cha hoàn hảo, lí tưởng của biết bao người.
Câu 3 (trang 24 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1):
Cảnh sắc thiên nhiên rừng U minh được nhà văn tái hiện qua cái nhìn của ai? Em hãy nhận xét khả năng quan sát và cảm nhận về thiên nhiên của nhân vật ấy.
Lời giải
- Cảnh sắc thiên nhiên rừng U Minh được nhà văn tái hiện qua cái nhìn của cậu bé An. Từ đó ta thấy được khả năng quan sát tinh tế, có tâm hồn trong sáng, biết phát hiện, cảm nhận vẻ đẹp hiếm có phải thả hồn mình thì mới cảm nhận được của thiên nhiên.
Câu 4 (trang 24 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1):
Theo em, nhân vật Cò là một cậu bé sinh ra và lớn lên ở đâu? Điều gì khiến em khẳng định như vậy?
Lời giải
- Nhân vật Cò là một cậu bé sinh ra và lớn lên ở vùng núi rừng U Minh. Điều khiến em khẳng định như vậy là vì Cò có những hiểu biết về rừng, nhận biết bầy ong mật, và qua lời chia sẻ của An "Cặp chân của nó như bộ giò nai, lội suốt ngày trong rừng còn chả có mùi gì nữa là" đã chứng minh điều đó.
Câu 5 (trang 24 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1):
Nhân vật An đã được nhà văn miêu tả qua những chi tiết nào (ngoại hình, lời nói, hành động, suy nghĩ, cảm xúc, mối quan hệ với các nhân vật khác,...)? Em hãy dựa vào một số chi tiết tiêu biểu để khái quát đặc điểm tính cách của nhân vật An?
Lời giải
- Nhân vật An đã được nhà văn miêu tả qua những chi tiết:
+ Lời nói: ôn hòa với thằng Cò, lễ phép với ba má
+ Hành động: chen vào giữa, quảy tòn ten một cái gùi bé mà má nuôi tôi đã bơi xuồng đi mượn; Đảo mắt khắp nơi để tìm bầy ong mật; Reo lên khi nhìn thấy bầy chim đẹp; Ngước nhìn tổ ong như cái thúng.
+ Suy nghĩ: qua lời má kể vẫn chưa hình dung về cách “ăn ong”, khi được đi thực tế thì đã so sánh được sự khác biệt ở vùng U Minh với các vùng khác trên thế giới những điều má dạy không có trong sách giáo khoa, về thằng Cò, lặng im vì nghĩ rằng nếu hỏi gì thì bị khinh vì cái gì cũng không biết; Nghĩ lại những lời má kể.
+ Cảm xúc, tâm trạng: cảm thấy lạ lẫm vì không gian im lìm ở trong rừng, ngạc nhiên về vẻ đẹp rừng U Minh với đa dạng loài chim và âm thanh, tự ái khi hỏi thằng Cò nhiều thứ. Mệt mỏi sau một quãng đường đi, vui vẻ reo lên và đúc kết ra những điều quý giá để có thể nhìn thấy được bầy ong mật.
+ Mối quan hệ với các nhân vật khác: với Cò xưng tao - mày thể hiện quan hệ bình đẳng, quen thuộc vì chỉ có những người bạn thân mới xưng mày - tao, còn nếu xa lạ, không thân thì chỉ dừng ở cách xưng hô đầy khách sáo. Với ba má nuôi thì xưng hô lễ phép, ngoan ngoãn.
=> Tính cách của nhân vật An: là cậu bé hồn nhiên, ngoan ngoãn nhưng hết sức hiểu chuyện, ham học học với những suy nghĩ, quan sát tỉ mỉ, chi tiết để rút ra được những bài học kinh nghiệm sâu sắc cho riêng bản thân.
Câu 6 (trang 24 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1):
Đọc đoạn trích, em có ấn tượng như thế nào về con người và rừng phương nam?
Lời giải
Sau khi đọc đoạn trích "Đi lấy mật", trong hành trình xuyên suốt dưới cái nhìn tinh tế của nhân vật tôi - An, thiên nhiện hiện ra với dáng vẻ trù phú, hùng vĩ, vừa là sự hoang sơ của các cây già, vừa nên thơ của sinh vật trong rừng. Con người nơi đây thì có vốn hiểu biết phong phú, giỏi giang, cần cù, tốt bụng, giản dị có tấm lòng thiện lương, quan tâm lẫn nhau, nhất là sự quan tâm của tía, má đối với hai đứa con An, Cò.
