Soạn văn 7 bài Bạch tuộc ngắn nhất
Hướng dẫn Soạn văn 7 bài Bạch tuộc ngắn nhất. Trả lời toàn bộ câu hỏi trong SGK Ngữ văn 7 cánh diều chi tiết, đầy đủ bám sát chương trình học.
I. Tác giả – tác phẩm
1. Tác giả
- Jules Gabriel Verne, thường được biết đến với tên Jules Verne ( 8/2/1828 - 24/3/1905), là nhà văn người Pháp nổi tiếng, người đi tiên phong trong thể loại văn học Khoa học viễn tưởng và được coi là một trong những "Cha đẻ" của thể loại này.
- Với những tác phẩm nổi tiếng như Hành trình vào tâm Trái Đất (1864), Hai vạn dặm dưới biển (1870), Vòng quanh thế giới trong 80 ngày (1873), Jules Verne đã đề cập đến những cuộc phiêu lưu bằng máy bay, tàu ngầm hay những chuyến du hành vào vũ trụ trước khi những phương tiện này được con người phát minh trong thực tế.
- Theo tổ chức Index Translationum, ông là người có tác phẩm được dịch nhiều thứ ba trên thế giới, những tác phẩm của ông cũng được chuyển thể thành phim nhiều lần.
2. Tác phẩm
a. Thể loại: Tiểu thuyết
b. Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác:
- Đoạn trích “Bạch tuộc” được trích từ cuốn tiểu thuyết cổ điển về khoa học viễn tưởng Hai vạn dặm dưới biển năm 1870.
Bạch tuộc - Tác giả tác phẩm (mới 2022) | Ngữ văn lớp 7 Cánh diều
c. Phương thức biểu đạt: Tự sự
d. Bố cục:
Chia văn bản thành 2 đoạn:
- Đoạn 1: Từ đầu đến “Nét la lên”: Cuộc trò chuyện của A- rôn- nát, Công – xây và Nét – Len về con quái vật biển “bạch tuộc”
- Đoạn 2: Còn lại: Trận “giáp chiến” giữa những người trên tàu ngầm và quái vật biển “bạch tuộc”
e. Giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật
- Giá trị nội dung
- Văn bản ca ngợi sự say mê tìm tòi nghiên cứu khoa học của Giáo sư A- rôn- nát, Công – xây và Nét – Len. Họ là những người không ngại hiểm nguy đe dọa để tìm hiểu về các loài sinh vật biển và những điều thú vị nơi đây.
- Đồng thời ca ngợi, tự hào về sự thông minh mưu trí của con người. Với sức mạnh và trí tuệ con người sẽ chiến thắng bất kì loại quái vật nào.
- Giá trị nghệ thuật
- Nghệ thuật dựng cảnh độc đáo, thu hút hấp dẫn người đọc.
- Tình huống truyện đặc biệt.
II. Trả lời câu hỏi sách giáo khoa
1. Đọc hiểu
Câu 1 (trang 61, SGK Ngữ văn 7, tập 1)
Từ nhan đề Bạch tuộc, em hãy dự đoán nội dung chính của văn bản
Lời giải
Từ nhan đề Bạch tuộc, em dự đoán nội dung chính của văn bản viết về loài bạch tuộc sống dưới biển
Câu 2 (trang 61, SGK Ngữ văn 7, tập 1)
Lời kể của nhân vật “tôi” ở đây có tác dụng gì?
Lời giải
Lời kể của nhân vật “tôi” ở đây có tác dụng kể lại sự kiện từng diễn ra tại quần đảo Lu-cai và con bạch tuộc
Câu 3 (trang 62, SGK Ngữ văn 7, tập 1)
Chú ý các số từ trong phần này
Lời giải
- Các số từ trong phần này:
+ sâu hai, ba ngàn mét
+ Khoảng 11 giờ trưa
+ một con vật gì đó rất đáng sợ
+ sáu mét
+ hai hàm
Câu 4 (trang 62, SGK Ngữ văn 7, tập 1)
Hình dung con Bạch tuộc qua miêu tả của nhân vật "Tôi"
Lời giải
- Con Bạch tuộc qua miêu tả của nhân vật "Tôi" là một con quái vật dài chừng tám mét, có tốc độ di chuyển "bơi lùi" rất nhanh, mắt màu xanh xám nhìn thẳng không động đậy, tám cái chân từ đầu mọc ra dài gấp đôi thân và luôn luôn uốn cong. Hai trăm rưỡi cái giác ở phía trong vòi, hai hàm răng bạch tuộc giống cái mỏ vẹt bằng sừng, hàm răng nhọn, run lên bần bật mỗi khi thò ra khỏi mồm. Thân hình nó hinh thoi phinh ở giữa, là mối khối thịt nặng chừng hai mươi, hai lăm tấn. Màu sắc nó thay đổi rất nhanh từ màu xám chì sang màu nâu đỏ.
Câu 5 (trang 62, SGK Ngữ văn 7, tập 1)
Chuyện gì xảy ra với con tàu?
Lời giải
Tàu đang đỗ ở chỗ nước trong, nhưng đứng yên không nhúc nhích, chân vịt không quay nữa.
Câu 6 (trang 62, SGK Ngữ văn 7, tập 1)
Tìm hiểu nghĩa của từ “giáp chiến”
Lời giải
Giáp chiến nghĩa là giao tranh ở khoảng cách gần.
Câu 7 (trang 63, SGK Ngữ văn 7, tập 1)
Chú ý hành động của các nhân vật
Lời giải
"Tôi" đi cùng với Nê-mô đến cầu thang trung tâm. Ở đó đã tập hợp chừng hai mươi người cầm rìu sẵn sàng chiến đấu.
- Nét cầm lấy dao nhọn, tôi và Công-xây thì dùng rìu.
- Thuyền trưởng Nê-mô lấy rìu chặt đứt phăng cái vòi khủng khiếp của bạch tuộc
- Khi thủy thủ đứng trước Nê-mô bị bắt, thuyền trưởng vừa kêu vừa nhảy vọt ra ngoài, những người thủy thủ cũng vội lao theo
- Người thủy thủ khốn khổ bị vòi bạch tuộc quấn chặt, đang chơi vơi trên không. Anh ta bị nghẹt thở kêu cứu. Nê-mô xông đến và chặt đứt luôn cái vòi.
- Viên thuyền phó, các thủy thủ và ba người nhân vật tôi dùng vũ khí chiến đấu quyết liệt với những con bạch tuộc khác đang bò trên thành tàu.
-> Qua đó chúng ta thấy được tinh thần dũng mãnh, can đảm của những nhân vật khi đối đầu với những con bạch tuộc
Câu 8 (trang 64, SGK Ngữ văn 7, tập 1)
Cuộc giáp chiến kết thúc như thế nào?
Lời giải
Cộc giáp chiến kết thúc khi lũ bạch tuộc chiến bại, phần bị chết, phần bị thương lặn xuống biển sâu
Câu 9 (trang 64, SGK Ngữ văn 7, tập 1)
Tại sao mắt Nê-mô ứa lệ?
Lời giải
Mắt Nê-mô ứa lệ vì ông vừa mất một người đồng hương của mình trong trận chiến với lũ quái vật bạch tuộc
2. Câu hỏi cuối bài
Câu 1 (trang 64, SGK Ngữ văn 7, tập 1)
Đoạn trích Bạch tuộc kể lại sự kiện gì? Theo em, tình huống nào trong văn bản được mô tả hấp dẫn nhất?
Lời giải
- Đoạn trích Bạch tuộc kể lại sự kiện tàu No-ti-lớt gặp và chiến đấu với những con quái vật bạch tuộc khổng lồ ở quần đảo Lu-cai.
- Theo em, tình huống hấp dẫn nhất được mô tả trong văn bản là tình huống giáp chiến của thủy thủ tàu No-ti-lớt với những con quái vật bạch tuộc.
Câu 2 (trang 64, SGK Ngữ văn 7, tập 1)
Nêu ra một số chi tiết cho thấy trí tưởng tượng rất phong phú của nhà văn về bạch tuộc.
Lời giải
Một số chi tiết trong văn bản cho thấy trí tưởng tượng rất phong phú của nhà văn về bạch tuộc:
- Bạch tuộc dài tám mét, mắt màu xanh xám nhìn thẳng không động đậy với tám chân mọc dài gấp đôi thân và luôn uốn cong.
- Hai hàm răng bạch tuộc cứng cáp, giống cái mỏ vẹt bằng sừng, nhọn và rung lên bần bật mỗi khi thò ra khỏi mồm.
- Thân hình đồ sộ nặng hai mươi, hai lăm tấn, màu sắc thay đổi từ xám chỉ sang nâu đỏ.
-> Con bạch tuộc qua trí tưởng tượng của nhà văn to lớn, dữ tợn như một con quái vật vô cùng nguy hiểm.
Câu 3 (trang 64, SGK Ngữ văn 7, tập 1)
Những chi tiết nào trong đoạn trích Bạch tuộc cho thấy người viết có những hiểu biết dựa vào thành tựu của khoa học?
Lời giải
Những chi tiết trong đoạn trích Bạch tuộc cho thấy người viết có những hiểu biết dựa vào thành tựu của khoa học:
- Tác giả đưa ra những miêu tả về thiên nhiên như: từ đáy biển nổi lên những mỏm đá lớn dựng đứng, phủ đầy những loài tảo khổng lồ.
- “Dù có vấp phải cái gì, ta cũng không ngại vì tàu đang đỗ ở chỗ nước trong.”
- Kể ra một số thiết bị trên tàu với đặc điểm và chức năng phù hợp logic, là thành tựu của các môn khoa học như: các loại súng bắn, tàu chạy bằng chân vịt, khả năng lặn sâu và chiến đấu của con tàu,...
Câu 4 (trang 64, SGK Ngữ văn 7, tập 1)
Lòng dũng cảm, tình yêu thương và tinh thần đồng đội được thể hiện trong câu chuyện như thế nào?
Lời giải
Lòng dũng cảm, tình yêu thương và tinh thần đồng đội được thể hiện qua việc tất cả mọi người từ thuyền trưởng, thủy thủ và những nhân vật đi cùng tôi đều trang bị cho riêng mình vũ khí, tinh thần dũng cảm, đoàn kết, góp sức đánh bại lũ quái vật và cố gắng giải cứu người thủy thủ bị bắt để không ai phải hi sinh hay bị bỏ mặc.
Câu 5 (trang 64, SGK Ngữ văn 7, tập 1)
Nhân vật nào trong văn bản Bạch tuộc để lại cho em nhiều ấn tượng nhất? Hãy miêu tả (khoảng 4-5 dòng) hoặc vẽ trên giấy chân dung nhân vật này.
Lời giải
Nhân vật mà em ấn tượng nhất trong văn bản là thuyền trưởng Nemo - người đàn ông đã vô cùng quen thuộc với những hành trình ngoài biển khơi, luôn tự tin, mạnh mẽ, kiên cường, khi nhìn thấy lũ quái vật cũng không tỏ ra nao núng, sợ hãi. Khi giao tranh thì luôn tiên phong để làm gương, làm động lực, vực dậy tinh thần đoàn kết chiến đấu của mọi người. Nhưng khi giao tranh kết thúc, biết mình đã đánh mất một người đồng hương, người đàn ông dũng mãnh ấy thế mà lại có nhiều cảm xúc, tình cảm,tiếc thương tiễn biệt đồng đội bằng những giọt nước mắt.
Câu 6 (trang 64, SGK Ngữ văn 7, tập 1)
Từ câu chuyện trên, em rút ra bài học gì khi gặp những tình huống khó khăn và thử thách nguy hiểm trong cuộc sống?
Lời giải
Từ câu chuyện bạch tuộc trên, em rút ra được những bài học đáng quý khi gặp phải tình huống khó khăn và thử thách nguy hiểm trong cuộc sống rằng, bản thân phải thật mạnh mẽ, dũng cảm, dám đối mặt với mọi thử thách thay vì sợ hãi, sợ sệt bởi nỗi sợ sẽ không thể giải quyết được điều gì, chỉ khi vực dậy được tinh thần tích cực, niềm tin quyết thắng, hướng đến mọi điều tốt đẹp thì mới có thể vượt qua. Và khi tình huống khó khăn ấy ta không thể vượt qua được một mình, thì hãy đoàn kết, cổ vũ, góp sức mình vào lợi ích của cộng đồng, như vậy ta vừa có thể kết nối được với mọi người vừa hoàn thành được một trạm ải khó nhằn trong cuộc sống.
