Soạn văn 6 bài Việt Nam quê hương ta ngắn nhất
Hướng dẫn Soạn văn 6 bài Việt Nam quê hương ta ngắn nhất. Trả lời toàn bộ câu hỏi trong SGK Ngữ văn 6 chân trời sáng tạo chi tiết, đầy đủ bám sát chương trình học.
I. Tác giả - Tác phẩm
1. Tác giả
- Nguyễn Đình Thi (1924 – 2003) là một nhà văn, nhà thơ, nhà phê bình văn học và nhạc sĩ Việt Nam hiện đại.
- Ông sinh ra và lớn lên tại thành phố Luông Pra Băng, nước Lào nhưng quê gốc ở Vũ Thạch - Hà Nội.
- Từ nhỏ ông đã nổi tiếng thông minh, chăm ngoan và hiếu học. Ông đặc biệt thích học và nghiên cứu rất kỹ môn Triết học cũng như chủ nghĩa Mác.
- Năm 1940, sau khi tốt nghiệp Tú tài ông bắt đầu tham gia vào con đường cách mạng và trở thành thành viên của Hội Văn hoá Cứu quốc. Từ đây tinh thần yêu nước trong ông càng mạnh mẽ hơn.
- Phong cách nghệ thuật: Thơ của ông rất giản dị, giàu tính triết lý nhưng cũng không kém phần lắng đọng. Những bài thơ của ông thường viết về tình yêu quê hương, đất nước, con người cùng với niềm tự hào về truyền thống vẻ vang của dân tộc.
- Tác phẩm chính:
+ Thơ: Người chiến sỹ (1958), Bài thơ Hắc Hải (1958), Dòng sông trong xanh (1974), Tia nắng (1985),…
+ Tiểu thuyết: Xung kích, Vỡ bờ, Thu đông năm nay (1954), Bên bờ sông Lô (1957), Vào lửa (1966), Mặt trận trên cao (1967)…
+ Kịch: Con nai đen (1961), Hoa và Ngần (1975), Rừng trúc (1978),…
+ Bài hát: Người Hà Nội và Diệt phát xít.
2. Tác phẩm
a. Thể loại:
- Thể thơ lục bát
b. Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác:
- Trích từ trường ca Bài thơ Hắc Hải sáng tác 1955 – 1958 (nguồn: Tuyển thơ Nguyễn Đình Thi, NXB Văn học, 2001)
c. Phương thức biểu đạt:
- Biểu cảm
d. Bố cục (2 phần):
- Khổ 1: Vẻ đẹp thiên nhiên
- Khổ 2,3,4,5: Vẻ đẹp con người
e. Giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật
- Giá trị nội dung
+ Qua vẻ đẹp cảnh sắc và vẻ đẹp con người, ta thấy được tình cảm tự hào, tình yêu nước của tác giả.
- Giá trị nghệ thuật:
+ Thể thơ lục bát, âm điệu vừa nhẹ nhàng, bay bổng vừa sôi nổi, trầm hùng.
+ Bài thơ giàu hình ảnh với biện pháp tu từ ẩn dụ, những tính từ, động từ gợi cảm,…
II. Trả lời câu hỏi sách giáo khoa
1. Chuẩn bị đọc
Câu 1 (trang 66 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Nếu chọn một hình ảnh làm biểu tượng cho Việt Nam, em sẽ chọn hình ảnh nào?
Lời giải
Em chọn hình ảnh bản đồ Việt Nam nhấn mạnh các quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa. Vì từ trước đến nay thế lực phương Bắc luôn lăm le đường Lưỡi bò nuốt chửng các quần đảo này nên hình ảnh này như một minh chứng khẳng định lãnh thổ Việt Nam.
Câu 2 (trang 66 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Em biết bài thơ hoặc bài hát nào về quê hương?
- Bài hát về quê hương:
+ “Bay qua Biển Đông” (nhạc sĩ: Lê Việt Khánh)
+ “Hãy đến với con người Việt Nam” (sáng tác: Xuân Nghĩa)
+ “Hello Vietnam’ (Phạm Quỳnh Anh)
+ “Việt Nam ơi” (Minh Beta)
- Bài thơ về quê hương:
+ “Quê Hương” - Tác giả: Đỗ Trung Quân
+ “Việt Nam quê hương ta” - Tác giả: Nguyễn Đình Thi
+ “Quê hương” - Tác giả: Tế Hanh
2. Trải nghiệm cùng văn bản
Tưởng tượng
Câu 1 (trang 67 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Tám dòng thơ này giúp em hình dung gì về phong cảnh và con người Việt Nam?
Lời giải
- Tám dòng thơ này đã gợi cho em hình dung đến phong cảnh đất nước hữu tình có những cánh đồng lúa trải dài thẳng cánh cò bay, những dãy núi bồng bềnh trong mây.
- Đất nước Việt Nam còn có những những người dân bao đời nay cần cù, chịu khó, vất vả một nắng hai sương trên đồng ruộng. Họ cũng chịu nhiều thương đau, trải qua bao cuộc chiến tranh ác liệt và những mất mát hi sinh.
Liên hệ
Câu 2 (trang 67 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Những dòng thơ này gợi cho em nghĩ đến đặc điểm nào của truyền thống dân tộc?
Lời giải
Những dòng thơ này gợi cho em nghĩ đến truyền thống anh hùng, anh dũng trong đấu tranh của nhân dân. Những người dân lành khi kẻ thù xâm lăng, họ sẵn sàng vùng lên chiến đấu để bảo vệ đất nước.
3. Suy ngẫm và phản hồi
Câu 1 (trang 67 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Em hãy chỉ ra cách gieo vần và ngắt nhịp của bốn dòng thơ đầu.
Lời giải
- Cách gieo vần của 4 câu thơ đầu: ơi-trời; hơn-rờn-sơn
- Cách ngắt nhịp: câu 1 và câu 3 nhịp 2/2/2, câu 2 và câu 4 nhịp 2/2/2/2
Câu 2 (trang 67 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Trong văn bản tác giả tập trung miêu tả những hình ảnh nào tiêu biểu của con người Việt Nam và nói đến những vẻ đẹp nào của quê hương?
Lời giải
- Hình ảnh con người Việt Nam (các phẩm chất của con người)
- Vẻ đẹp quê hương.
Câu 3 (trang 67 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Tìm và nêu tác dụng của những từ ngữ, hình ảnh, biện pháp tu từ đặc sắc mà tác giả sử dụng để miêu tả cảnh sắc quê hương trong bốn dòng thơ đầu.
Lời giải
- Các biện pháp tu từ trong đoạn thơ đầu:
+ Nhân hoá: Việt Nam đất nước ta ơi
+ So sánh: Mênh mông biển lúa đâu trời đẹp hơn
+ Liệt kê: biển lúa, cánh cò, mây mờ
=> Tác dụng:
+ Tạo tính sinh động, tính nhịp điệu, sự đặc sắc cho bài thơ.
+ Khiến cho hình ảnh đất nước trở nên gần gũi, thân quen, làm tăng mức độ đẹp đẽ của đất trời Việt Nam không đâu sánh bằng. Từ đó toát lên vẻ đẹp của quê hương đất nước.
Câu 4 (trang 68 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Tìm và nêu tác dụng của hình ảnh, từ ngữ đặc sắc được dùng để khắc hoạ vẻ đẹp của con người Việt Nam trong đoạn thơ còn lại.
Lời giải
Những vẻ đẹp của con người Việt Nam đã được khắc hoạ trong đoạn thơ là:
- Sự vất vả, cần cù trong lao động.
- Sự anh hùng, mạnh mẽ, kiên cường trong chiến đấu.
- Sự thuỷ chung, khéo léo, chăm chỉ.
Câu 5 (trang 68 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Tình cảm của tác giả đối với quê hương, đất nước được thể hiện như thế nào trong văn bản? Hãy chỉ ra một số từ ngữ, hình ảnh thể hiện trực tiếp tình cảm ấy.
Lời giải
+ Sự tự hào về đất nước, quê hương qua những khung cảnh thiên nhiên và văn hoá, con người.
+ Sự đồng cảm với những vất vả, hi sinh của người dân.
=> Qua đó thể hiện tình cảm yêu mến, quý trọng và tự hào đối với dân tộc và những gì mà cha ông đã dựng xây cho Tổ quốc.
Câu 6 (trang 68 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Văn bản gợi cho em suy nghĩ và cảm xúc gì về con người và cảnh sắc quê hương?
Lời giải
Việt Nam quê hương ta là văn bản chất chứa một hình ảnh Việt Nam thu nhỏ. Ấy là cảnh sắc tuyệt vời của thiên nhiên thơ mộng và kì vĩ, ấy là sự thân thiện cần cù của con người, đặc biệt là sự hi sinh trong đấu tranh của những anh hùng dũng cảm, hơn hết tất cả những điều tốt đẹp của Việt Nam đều được tác giả gửi gắm trong tác phẩm. Vì thế tác phẩm đã mang đến cho em một thông điệp sâu sắc để từ đó bản thân biết trân trọng và xây dựng quê hương tốt đẹp hơn.
