Soạn văn 6 bài Thánh Gióng - tượng đài vĩnh cửu của lòng yêu nước ngắn nhất
Hướng dẫn Soạn văn 6 bài Thánh Gióng - tượng đài vĩnh cửu của lòng yêu nước ngắn nhất. Trả lời toàn bộ câu hỏi trong SGK Ngữ văn 6 kết nối tri thức chi tiết, đầy đủ bám sát chương trình học.
I. Tác giả - tác phẩm
1. Tác giả
Tên: Bùi Mạnh Nhị sinh ngày 21-02-1955
+ Quê quán: Xã Thành Lợi, Huyện Vụ Bản, Nam Định.
+ Vị trí: Tiến sĩ khoa học; là Nhà giáo Ưu tú; Từng được trao tặng Huân chương Lao động hạng Nhất.
+ Những tác phẩm nghiên cứu nổi tiếng của ông: Bùi Mạnh Nhị (1980), Sen Tháp Mười (Ca dao miền Nam về Chủ tịch Hồ Chí Minh), Nxb TP.HCM,100 tr/ Bùi Mạnh Nhị (1980), Phương ngôn Việt Nam, Luận văn Cao học, bảo vệ tại Trường Đại học Sư phạm Hà Nội/Bùi Mạnh Nhị (1982),Một số đặc điểm nghệ thuật của ca dao - dân ca Nam Bộ, in trong Kỷ yếu “Văn hóa văn nghệ truyền thống đồng bằng sông Cửu Long”, Bộ Văn hóa.
2. Tác phẩm
a. Thể loại:
- Nghị luận văn học.
b. Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác:
- Trích Phân tích tác phẩm văn học dân gian trong nhà trường (2012).
c. Phương thức biểu đạt:
- Nghị luận.
d. Bố cục:
- Phần 1: (từ đầu… đến chủ đề này): Thánh Gióng thể hiện tập trung chủ đề đánh giặc cứu nước
- Phần 2 (tiếp … đến kì lạ): Sự ra đời kì lạ của Gióng
- Phần 3 (tiếp … đến Lê Trí Viễn): Sự lớn lên kì lạ của Gióng
- Phần 4: (tiếp … đến được giặc): Gióng ra trận đánh giặc
- Phần 5: Còn lại: Gióng bay lên trời và dấu xưa còn lại
e. Giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật
- Giá trị nội dung
- Qua văn bản Thánh Gióng - tượng đài vĩnh cửu của lòng yêu nước, Bùi Mạnh Nhị đã chứng minh rằng Thánh Gióng là một tác phẩm thành công, tiêu biểu viết về lòng yêu nước của dân tộc.
- Giá trị nghệ thuật:
- Tác giả Bùi Mạnh Nhị đã sử dụng thành công thao tác lập luận sắc bén qua văn bản Thánh Gióng - tượng đài vĩnh cửu của lòng yêu nước.
II. Trả lời câu hỏi sách giáo khoa
1. Đọc hiểu
Trả lời câu 1 (trang 80 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Ở phần 1, tác giả khẳng định điều gì?
Lời giải
Ở phần 1, tác giả khẳng định Thánh Gióng thể hiện tập trung chủ đề đánh giặc cứu nước. Thuộc loại tác phẩm hay nhất cho chủ đề này.
Trả lời câu 2 (trang 80 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Việc ra đời kì lạ của Gióng có ý nghĩa gì?
Lời giải
Việc ra đời kì lạ của Gióng có ý nghĩa: báo trước cho một con người phi thường khác hoàn toàn với những người khác. Người xưa cho rằng đã là anh hùng thì phải phi thường, phải có khả năng như thần thánh, do trời sai xuống giúp đời.
Trả lời câu 3 (trang 81 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Trích dẫn ý kiến của Lê Trí Viễn ở đây có tác dụng gì?
Lời giải
Trích dẫn ý kiến của Lê Trí Viễn để chứng minh cho nhận định, Gióng lớn lên cũng chính là từ sức mạnh, từ tình yêu nước, tinh thần của nhân dân.
Trả lời câu 4 (trang 81 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Ở phần 4, tác giả tập trung phân tích nội dung gì?
Lời giải
Ở phần 4 tác giả tập trung phân tích nội dung Gióng ra trận đánh giặc.
Trả lời câu 5 (trang 81 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Câu văn nào nêu ý nghĩa của việc Gióng nhổ tre đánh giặc?
Lời giải
Câu văn nêu ý nghĩa của việc Gióng nhổ tre đánh giặc: “Gióng đánh giặc bằng cỏ cây đất nước, bằng những gì có thể tiêu diệt được giặc.”
Trả lời câu 6 (trang 82 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Ở phần 5, tác giả nêu lên các nội dung chính nào?
Lời giải
- Ở phần 5 tác giả nêu lên các nội dung:
+ Gióng bay lên trời, cởi giáp sắt bỏ lại rồi bay về trời
+ Những vết tích còn lại của chuyện Thánh Gióng
Trả lời câu 7 (trang 82 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Tìm hiểu các từ "bất tử hóa", "Gióng hóa".
Lời giải
- Bất tử hóa: sống mãi với thời gian.
- Gióng hóa: Từ ngữ tượng trưng cho sức mạnh thần kì, sự biến hóa của Gióng.
Trả lời câu 8 (trang 82 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Bằng chứng nào cho thấy Gióng để lại các chứng tích?
Lời giải
Bằng chứng cho thấy Gióng để lại các chứng tích:
- Vết ngựa phun ra lửa làm nên màu tre đằng ngà vàng óng, dấu chân ngựa thành những ao hồ chi chít
- Viện bảo tàng thiên nhiên, bảo tàng lịch sử, bảo tàng văn hóa về Gióng.
2. Trả lời câu hỏi cuối bài
Trả lời câu 1 (trang 82 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Văn bản Thánh Gióng - tượng đài vĩnh cửu của lòng yêu nước viết về vấn đề gì? Vấn đề ấy được nêu khái quát ở phần nào? Qua văn bản, em hiểu truyền thuyết Thánh Gióng có ý nghĩa như thế nào?
Lời giải
- Văn bản Thánh Gióng - tượng đài vĩnh cửu của lòng yêu nước viết về vấn đề: "Thánh Gióng chính là tượng đài vĩnh cửu tượng trưng cho lòng yêu nước dân tộc."
- Vấn đề ấy được nêu khái quát ngay từ nhan đề của bài.
- Ý nghĩa về truyền thuyết Thánh Gióng: Thánh Gióng là hiện thân của sức mạnh thiên nhiên và con người, sức mạnh đó dung hòa và kết tinh lại thành sức mạnh to lớn để quật ngã mọi kẻ thù to lớn. Bên cạnh đó, truyền thuyết cũng nói lên sức mạnh tiềm tàng, ẩn sâu bên trong những con người kì dị.
Trả lời câu 2 (trang 82 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Các mục (2) Gióng ra đời kì lạ; (3) Gióng lớn lên cũng kì lạ; (4) Gióng vươn vai ra trận đánh giặc; (5) Gióng bay lên trời và dấu xưa còn lại đều dựa vào trình tự các sự kiện trong truyện Thánh Gióng nhưng tác giả không kể lại các sự kiện mà chủ yếu nêu lên nội dung gì?
Lời giải
Chủ yếu các phần trên, tác giả không kể lại sự kiện mà chỉ liệt kê nhằm làm nổi bật luận điển: "Thánh Gióng - tượng đài vĩnh cửu của lòng yêu nước”.
Trả lời câu 3 (trang 82 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Vì sao văn bản Thánh Gióng - tượng đài vĩnh cửu của lòng yêu nước là văn bản nghị luận văn học? Em hãy chỉ ra các lí lẽ và bằng chứng mà tác giả nêu ra trong văn bản.
Lời giải
- Văn bản Thánh Gióng - tượng đài vĩnh cửu của lòng yêu nước là văn bản nghị luận văn học vì văn bản này nhằm thuyết phục người đọc, người nghe về một vấn đề:" Thánh Gióng chính là tượng đài vĩnh cửu tượng trưng cho lòng yêu nước dân tộc."
- Các luận điểm, luận cứ:
+ Xây dựng lên nhân vật phi thường qua niềm yêu mến, tôn kính, tin rằng nhân vật đã ra đời kì lạ.
+ Gióng lớn lên từ sức mạnh, từ tình yêu thương của nhân dân.
+ Gióng đánh trận bảo vệ đất nước.
+ Hình tượng bất tử của Gióng.
Trả lời câu 4 (trang 82 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Hãy viết một đoạn văn (khoảng 4 - 5 dòng) về hình tượng Thánh Gióng, trong đó có sử dụng thành ngữ “độc nhất vô nhị” (“có một không hai”).
Lời giải
Cho đến thời điểm hiện tại Thánh Gióng vẫn là biểu tượng của sức mạnh, biểu tượng của sự thần làm nên kì tích. Gióng là vị anh hùng có sức mạnh "độc nhất vô nhị" sức mạnh mang lại chiến thắng cho nhân dân, sức mạnh kết hợp giữa con người và thiên nhiên. Hơn nữa, Gióng đã chiến đấu bằng tất cả sức mạnh của mình, đặt lòng căm thù lên trên hết để tinh thần chống phá giặc ngoại xâm được bùng nổ và chiến thắng. Hình ảnh Thánh Gióng cầm tre cưỡi ngựa có lẽ không chỉ là biểu tượng cao đẹp cho đến ngày nay, mà đó còn là hình ảnh tạo nên sự thành công cho truyền thuyết Thánh Gióng.
