Soạn văn 6 bài Sự tích hồ Gươm ngắn nhất

Hướng dẫn Soạn văn 6 bài Sự tích hồ Gươm ngắn nhất. Trả lời toàn bộ câu hỏi trong SGK Ngữ văn 6 cánh diều, chân trời sáng tạo ngắn gọn và đầy đủ.

Soạn bài Sự tích hồ Gươm - Cánh diều

1. Chuẩn bị

Trả lời câu hỏi (trang 25 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

- Xem lại hướng dẫn nêu trong mục Chuẩn bị ở bài Thánh Gióng để vận dụng vào đọc hiểu văn bản này.

- Đọc trước truyện Sự tích Hồ Gươm; hãy tưởng tượng và miêu tả nơi cất giữ thanh gươm mà Rùa Vàng nhận từ tay Lê Lợi.

Lời giải

+ Bầu trời xanh thẳm, đám mây trắng muốt trôi lững lờ. Còn làn nước trong trẻo biến mặt hồ thánh tấm gương lớn…

+ Xung quanh hồ là hàng cây xanh mướt, phất phơ trong làn gió nhè nhẹ…

2. Đọc hiểu

Trả lời câu 1 (trang 26 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Ba lần kéo lưới của Lê Thận có điều gì đáng chú ý?

Lời giải 

Đáng chú ý ở chỗ cả ba lần Thận đều cất được một thanh sắt.

Trả lời câu 2 (trang 26 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Tranh minh họa nhân vật và sự việc gì của truyện?

Lời giải 

Tranh minh họa nhân vật Lê Thận đang kéo lưới thì phát hiện một thanh sắt – lưỡi gươm thần

Trả lời câu 3 (trang 26 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Chú ý những chi tiết kì ảo trong văn bản.

Lời giải 

- Các chi tiết kì ảo trong văn bản là:

+ Trong túp lều tối thanh gươm sáng rực hai chữ: "Thuận Thiên"

+ Đem tra gươm vào chuôi thì vừa như in

+ Ba lần kéo lưới đều kéo được 1 lưỡi gươm

+ Lưỡi gươm tự nhiên động đậy.

+ Rùa Vàng lên đòi gươm.

+ Chuôi gươm nạm ngọc phát sáng trên ngọn cây đa

Trả lời câu 4 (trang 27 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Gươm thần giúp cho nghĩa quân Lê Lợi những gì?

Lời giải 

 Gươm thần giúp cho nghĩa quân Lê Lợi:

- Không phải ăn uống khổ sở mà đã có những kho lương thực chiếm từ giặc.

- Khiến cho đất nước không còn bóng tên giặc nào trên đất nước.

- Không phải trốn tránh mà xông xáo đi tìm giặc.

- Nhuệ khí của nghĩa quân tăng lên, làm cho quân Minh bạt vía.

Trả lời câu 5 (trang 27 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Phần 5 nhằm giải thích điều gì?

Lời giải 

Phần 5 giải thích cho tên gọi Hồ Gươm hay Hồ Hoàn Kiếm.

3. Trả lời câu hỏi cuối bài

Trả lời câu 1 (trang 28 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Em hãy nêu những sự kiện chính trong truyện Sự tích Hồ Gươm.

Lời giải 

Những sự kiện chính trong truyện Sự tích Hồ Gươm:

- Gươm thần giúp nghĩa quân Lê Lợi chiến thắng.

- Lí do Long Vương cho mượn gươm thần.

- Sự hoàn trả gươm của Lê Lợi.

- Lê Thận ba lần kéo lười đều được lưỡi gươm thần.

- Lê Lợi phát hiện chuôi gươm thần và hoàn thành gươm thần.

Trả lời câu 2 (trang 28 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Trong truyện, nhân vật nào nổi bật? Nhân vật ấy có đặc điểm gì?

Lời giải 

- Theo em nhân vật nổi bật trong truyện là Đức Long Quân.

- Đặc điểm của nhân vật Đức Long Quân

 + Là yêu nước, thương dân, đã cho mượn gươm thần để nhân dân ta chiến đấu để bảo vệ chính nghĩa  

+ Ngài luôn yêu chuộng hòa bình, khát khao có được hòa bình độc lập

+ Ngài muốn Lê Lợi dùng chính năng lực của mình để cai quản đất nước khi chiến tranh kết thúc, không phải dựa vào gươm thần.

Trả lời câu 3 (trang 28 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Những chi tiết nào liên quan đến lịch sử? Theo em, những chi tiết nào là hoang đường, kì ảo?

Lời giải 

Trả lời câu 4 (trang 28 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Truyện muốn ca ngợi hay giải thích điều gì? Điều ấy có ý nghĩa như thế nào?

Lời giải 

Câu chuyện hằm ca ngợi tài năng, sự anh minh, những sáng suốt của Lê Lợi – người lãnh đạo cuộc khởi nghĩa Lam Sơn có công đánh đuổi giặc Minh, đem lại thái bình cho tổ quốc. Những đóng góp trên của Lê Lợi đã góp phần xây dựng nên một đất nước văn minh phồn thịnh như ngày hôm nay. Không những thế truyện còn giúp chúng ta nhìn nhận được công lao của Lê Lợi, từ đó rút ra được những bài học có ích cho bản thân và tri ân những đóng góp của Lê Lợi. Đồng thời truyện còn giải thích cho tên gọi của Hồ Gươm (hồ Hoàn Kiếm), Giải thích, ca ngợi tính chất toàn dân, chính nghĩa của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn.

Soạn bài Sự tích hồ Gươm - Chân trời sáng tạo

1. Trải nghiệm cùng văn bản 

Câu 1 (trang 23 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Hãy đoán xem Long Quân cho nghĩa quân Lam Sơn mượn gươm theo cách nào?

Lời giải

Long Quân sẽ cho nghĩa quân Lam Sơn mượn gươm theo quá trình thử thách để nghĩa quân hiểu và trân trọng ý nghĩa của thanh gươm thần.

Câu 2 (trang 24 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Theo em, khi nghe Rùa Vàng đòi gươm, nhà vua đã "hiểu ra" điều gì?

Lời giải

Khi nghe Rùa Vàng đòi gươm, nhà vua đã "hiểu ra" rằng cuộc chiến đấu để bảo vệ Tổ quốc đã kết thúc, đất nước đã được yên bình, thanh gươm đã hoàn thành sứ mệnh lịch sử của mình và cần phải hoàn trả; thanh gươm cũng tương trưng cho sự giúp sức của thế hệ cha ông, tổ tiên với đất nước ta để chiến thắng được kẻ thù xâm lược.

2. Suy ngẫm và phản hồi

Câu 1 (trang 24 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Theo em, vì sao thanh gươm trong truyện này được gọi là gươm thần? Điều này thể hiện đặc điểm gì của truyền thuyết?

Lời giải

- Thanh gươm trong truyện này được gọi là gươm thần vì có nguồn gốc kì lạ và sức mạnh phi thường.

- Chi tiết này thể hiện đặc điểm đặc trưng của truyện truyền thuyết: thường có các chi tiết kì ảo, hoang đường.

Câu 2 (trang 24 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Em hãy xác định không gian, thời gian Đức Long Quân cho Lê Lợi mượn gươm, đòi lại gươm trong Sự tích Hồ Gươm và điền vào các ô tương ứng theo bảng dưới đây?

Lời giải

Câu 3 (trang 25 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Trong truyền thuyết cũng như truyện kể nói chung, các sự việc thường được sắp đặt nhằm thể hiện một ý nghĩa nào đó. Trong Sự tích Hồ Gươm, Long Quân để cho Lê Thận tình cờ tìm thấy lưỡi gươm ở một nơi, Lê Lợi tình cờ tìm thấy chuôi gươm ở một nơi khác. Thông qua cách cho mượn gươm như vậy, tác giả dân gian muốn thể hiện điều gì?

Lời giải

- Việc nhận gươm diễn ra ở nhiều thời điểm, địa điểm cho thấy việc cứu nước vô cùng khó khăn và dài lâu.

- Chuôi gươm tìm thấy ở miền rừng núi, lưỡi gươm thấy ở miền sông nước cho thấy cách để cứu nước có ở khắp nơi, từ miền ngược tới miền xuôi.

=> Qua đó cũng cho thấy để cứu đất nước khỏi lâm nguy là sự hợp sức đồng lòng của dân tộc ở khắp mọi miền đất nước. Đồng thời đó cũng là một thông điệp về tinh thần đoàn kết của dân tộc trong đất nước ta.

Câu 4 (trang 25 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Sau khi đọc Sự tích Hồ Gươm, một số bạn cho rằng truyện này chỉ đơn giản mượn chuyện Lê Lợi trả gươm thần để "giải thích địa danh Hồ Gươm". Em đồng ý hay không đồng ý với ý kiến ấy? Vì sao?

Lời giải

Theo em, ý kiến trên đúng nhưng chưa đủ. Thông qua việc Lê Lợi trả gươm thần, còn thể hiện ý nghĩa:

Việc trả gươm của Lê Lợi còn tôn lên vẻ đẹp của tư tưởng sống trong con người Việt Nam, ấy là thái độ biết ơn, là sự có mượn có trả, là những chữ tín hàng đầu của dân tộc. Đồng thời hành động trả gươm đó còn nói lên tinh thần đấu tranh chống giặc ngoại xâm của nhân dân ta, thể hiện khát khao đấu tranh vì chính nghĩa, đấu tranh vì hòa bình độc lập dân tộc. Hơn hết đó là sự cao đẹp trong cách trị vì đất nước của nhà vua thời bấy giờ, đề cao pháp luật đạo đức, nói  không với vũ khí cụ thể là gươm thần.

Câu 5 (trang 25 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Tìm trong văn bản Sự tích Hồ Gươm:

- Một số từ ngữ cho thấy cách xưng hô trân trọng của các nhân vật đối với Lê Lợi

- Một vài câu văn cho thấy cách bộc lộ tình cảm, cảm xúc của tác giả dân gian trong lời kể

Lời giải

- Một số từ ngữ cho thấy cách xưng hô trân trọng của các nhân vật đối với Lê Lợi: minh công, bệ hạ.

- Một vài câu văn cho thấy cách bộc lộ tình cảm, cảm xúc của tác giả dân gian trong lời kể:

"Chúng coi dân ta như cỏ rác, làm nhiều điều bạo ngược khiến cho thiên hạ căm giận chúng đến tận xương tuỷ".

Câu 6 (trang 25 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Theo em, Sự tích Hồ Gươm thể hiện những đặc điểm nào của thể loại truyền thuyết?