Soạn văn 6 bài Những cánh buồm ngắn nhất
Hướng dẫn Soạn văn 6 bài Những cánh buồm ngắn nhất. Trả lời toàn bộ câu hỏi trong SGK Ngữ văn 6 Chân trời sáng tạo chi tiết, đầy đủ bám sát chương trình học.
I. Tác giả - tác phẩm
1. Tác giả
- Hoàng Trung Thông (1925-1993), bút danh khác: Đặc Công, Bút Châm.
- Quê quán: Hoàng Trung Thông sinh ngày 05 tháng 05 năm 1925 tại xã Quỳnh Đôi, huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An, Việt Nam.
- Tác phẩm chính: Quê hương chiến đấu (1955), Đường chúng ta đi (1960), 15 bài thơ, Những cánh buồm (1964), 17 bài thơ, Đầu sóng (1968), Trong gió lửa (1971)
2. Tác phẩm
a. Phương thức biểu đạt
- Biểu cảm
b. Thể loại
- Thơ tự do
c. Xuất xứ
- In trong tập thơ Những cánh buồm, NXB Văn học, Hà Nội, 1964.
d. Bố cục:
Đoạn 1: Từ đầu đến “Nghe con bước, lòng vui phơi phới”: Cảnh hai cha con đi dạo trên bãi biển.
Đoạn 2. Còn lại: Cuộc trò chuyện của hai cha con.
e. Giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật
- Giá trị nội dung
+ Ca ngợi tình cảm cha con sâu sắc bền chặt. Niềm tự hào của cha khi con mình cũng có những mơ ước cao đẹp. Những ước mơ làm cho cuộc sống này trở nên tốt đẹp hơn.
- Giá trị nghệ thuật:
+ Thể thơ tự do nhằm thể hiện cảm xúc trào dâng, bâng khuâng của người cha.
II. Trả lời câu hỏi sách giáo khoa
1. Chuẩn bị đọc
Câu hỏi (trang 28 SGK Ngữ văn 6 tập 2)
Gia đình là nơi chúng ta gắn bó và có nhiều kỉ niệm. Hãy nhớ lại một kỉ niệm sâu sắc giữa em và người thân để chia sẻ với các bạn trong lớp.
2. Trải nghiệm cùng văn bản
Câu 1 (trang 28 SGK Ngữ văn 6 tập 2)
Em hình dung như thế nào về hình ảnh người cha và con qua câu thơ "Cha dắt con đi dưới ánh mai hồng/ Nghe con bước lòng vui phơi phới"?
Lời giải
- Câu thơ tái hiện lại hình ảnh một buổi sáng rực rỡ, tinh khôi với ánh nắng mai hồng phớt rải đầy thảm biển.
- Trên nền thiên nhiên tươi đẹp ấy, cha dắt con đi dạo như mở ra những nốt ngân tươi vui, trong trẻo. Thời gian như reo vui cùng những bước chân nhỏ bé của con.
- Và cha lắng nghe niềm vui ngân nga trong hồn khi nghe tiếng chân con bước. Thời gian ở đây như một minh chứng vô hình cho hạnh phúc đơn sơ và rất đỗi thiêng liêng của con người.
=> Cái vẻ đẹp rực rỡ của ngoại cảnh, cái nốt ngân lặng lẽ của thời gian đều được tỏa sáng.
Câu 2 (trang 29 SGK Ngữ văn 6 tập 2)
Câu thơ "Cha mượn cho con buồm trắng nhé/ Để con đi..." thể hiện mong muốn gì của người con?
Lời giải
- Câu thơ "Cha mượn cho con buồm trắng nhé/ Để con đi..." như lời mong mỏi vang lên từ chính nơi sâu thẳm của tâm hồn trẻ thơ.
- Chính vì biển quá bao la mà cậu bé muốn khám phá trên một cánh buồm “trăng” đầy ước mơ tuổi thơ.
- Cậu bé ước mơ được thấy người, thấy nhà cửa, thấy cây cối ở phía chân trời xa. Cậu khao khát được hiểu biết mọi thứ trên đời. Cậu còn ước mơ được khám phá những điều chưa biết về biển, về cuộc sống.
=> Câu thơ thể hiện khát khao khám phá và trí tưởng tượng phong phú, đáng yêu của tâm hồn trẻ thơ.
Câu 3 (trang 29 SGK Ngữ văn 6 tập 2)
Em hiểu như thế nào về câu thơ: "Cha gặp lại mình trong tiếng ước mơ con"?
Lời giải
“Cha gặp lại mình trong tiếng ước mơ con” là câu thơ đầy cảm xúc, thể hiện tâm trạng của cha khi lắng nghe những lời lẽ ngô nghê của con trẻ:
- Người cha vô cùng hạnh phúc và như trẻ lại khi tìm lại mình, tìm lại được những khát vọng thuở trước trong tiếng ước mơ của con. Những khát vọng của con cũng là những khát vọng của cha ngày thơ ấu.
- Gặp lại những khát vọng ấy nơi con, lòng cha nhen nhóm lên bao hi vọng. Hi vọng con sẽ mang khát vọng của con và cha đi xa hơn nữa trong cuộc đời. Những điều cha chưa làm được từ nay sẽ được gửi gắm nơi con.
3. Suy ngẫm và phản hồi
Câu 1 (trang 29 SGK Ngữ văn 6 tập 2)
Những dấu hiệu nào giúp em nhận biết Những cánh buồm là một bài thơ?
Lời giải
Dấu hiệu giúp em nhận thấy đây là một bài thơ là:
- Một câu có ít chữ (thường có 5 đến 7 chữ được viết theo thể thơ tự do).
- Được chia thành nhiều đoạn nhỏ khác nhau (cứ 4 câu chia thành một đoạn).
- Từ ngữ được trình bày ngắn gọn, súc tích, chỉ nêu những hình ảnh tiêu biểu.
Câu 2 (trang 29 SGK Ngữ văn 6 tập 2)
Theo em, bài thơ này có gì độc đáo? Nét độc đáo ấy được thể hiện qua những từ ngữ, hình ảnh, biện pháp tu từ nào?
Lời giải
Bài thơ này được tác giả viết một cách rất độc đáo, thể hiện qua:
Từ ngữ | Hình ảnh | Giọng điệu |
| Nhà thơ sử dụng nhiều từ ngữ mang nghĩa biểu tượng, gợi sự liên tưởng thú vị cho người đọc. | Gần gũi, gợi sự thân thương và nhiều cảm xúc (hai cha con cùng nhau đi dạo, cánh buồm, biển cả). | Trìu mến, thân thương. |
- Các biện pháp tu từ được sử dụng nhuần nhuyễn:
Ẩn dụ | Liệt kê | Điệp từ |
Ánh mặt trời, bóng cha, bóng con, ánh nắng… | Sẽ có cây, có cửa, có nhà | Điệp từ "cha", "con" |
Câu 3 (trang 29 SGK Ngữ văn 6 tập 2)
Bài thơ có chứa các yếu tố miêu tả và tự sự không? Nếu có em hãy chỉ ra và phân tích tác dụng của các yếu tố đó.
Lời giải
- Bài thơ có chứa các yếu tố tự sự và miêu tả:
Tự sự | Miêu tả | Tác dụng |
| Kể về những cuộc đối thoại giữa hai cha con về những thắc mắc trẻ thơ, về ước mơ tuổi trẻ của người cha. | Hình ảnh hai cha con dắt nhau bên bờ biển dưới nền cát mịn, ánh nắng mai hồng hay hình ảnh những cánh buồm. | Làm nổi bật tình cha con thiêng liêng nói riêng và tình cảm gia đình nói chung. Các yếu tố này giúp tác giả thể hiện cảm xúc của mình một cách rõ nét hơn, làm cho bài thơ thêm ấn tượng và đặc sắc hơn. |
Câu 4 (trang 29 SGK Ngữ văn 6 tập 2)
Tình cảm của hai cho con được thể hiện như thế nào trong bài thơ? Điều ấy gợi cho em suy nghĩ gì về tình cảm gia đình?
Lời giải
- Tình cảm của hai cha con vô cùng thiêng liêng, ấy là một tình cảm chân thực. Người con thì đặt những câu hỏi ngây ngô, người cha nhẹ nhàng trả lời và giải thích. Ấy là một sự thấu hiểu sâu sắc, dù cho khoảng cách thế hệ có bao hai cha con vẫn am hiểu, chia sẻ, đồng thời người cha đã từng bước nâng đỡ và giúp đỡ con dù cho từ những câu hỏi ngây ngô nhất.
- Điều đó khiến em hiểu tình cảm gia đình thật thiêng liêng, nó chất chứa sự yêu thương vô bờ bến của cha mẹ dành cho con. Từ đó bản thân em phần nào thấu hiểu được những hi sinh của cha mẹ và sẽ mãi trân trọng gia đình của mình.
Câu 5 (trang 29 SGK Ngữ văn 6 tập 2)
Em nhận xét như thế nào về tình cảm, cảm xúc của tác giả thế hiện qua bài thơ.
Lời giải
Qua bài thơ em thấy rằng, dường như tác giả như đang giãi bày cảm xúc với người cha của mình vậy. Ấy là một tình cảm chân thật, một cảm xúc trìu mến khiến độc giả phải lay động. Hơn thế nữa những áng thi ca của tác giả đã gieo vào lòng các bạn trẻ các thế hệ của sau này một thông điệp sâu sắc về bài học trân trọng tình phụ tử nói riêng và tình cảm với gia đình nói chung.
