Soạn văn 6 bài Nếu cậu muốn có một người bạn ngắn nhất
Hướng dẫn Soạn văn 6 bài Nếu cậu muốn có một người bạn ngắn nhất. Trả lời toàn bộ câu hỏi trong SGK Ngữ văn 6 kết nối tri thức chi tiết, đầy đủ bám sát chương trình học.
I. Tác giả - tác phẩm
1. Tác giả
Ăng-toan đơ Xanh-tơ Ê-xu-pe-ri (1900 - 1944)
- Là nhà văn lớn người Pháp.
- Là phi công và từng tham gia chiến đấu trong Chiến tranh thế giới thứ hai.
- Các đề tài của ông lấy đề tài, cảm hứng từ những chuyến bay và cuộc sống của người phi công.
- Ngòi bút đậm chất trữ tình, trong trẻo, giàu cảm hứng lãng mạn.
- Tác phẩm chính: Hoàng tử bé, Bay đêm, Cõi người ta, Phi công thời chiến,…
2. Tác phẩm
a. Thể loại
- Truyện đồng thoại.
b. Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác
- Trích chương 21 của tác phẩm “Hoàng tử bé” - tác phẩm nổi tiếng nhất của Ê-xu-pe-ri.
c. Phương thức biểu đạt
- Tự sự.
d. Bố cục:
Gồm 3 phần:
+ Phần 1: Từ đầu đến “tiếng gió trên đồng lúa mì” : Hoàng tử bé gặp gỡ và làm quen với cáo.
+ Phần 2: Tiếp theo đến “bạn ấy trở thành duy nhất trên đời”: Hoàng tử bé và cáo kết bạn, cảm hóa nhau.
+ Phần 3: Đoạn còn lại: Hoàng tử bé và cáo chia tay nhau.
e. Giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật
- Giá trị nội dung
+ Nếu cậu muốn có một người bạn là đoạn trích nói lên ý nghĩa và cách thức chân chính để nhìn nhận một tình bạn. Câu chuyện xoanh quanh hoàng tử bé và con cáo cùng định nghĩa về "cảm hóa". Từ đó nêu ra những bài học cuộc đời cho độc giả.
- Giá trị nghệ thuật
+ Tác giả đã nhân cách hóa thành công nhân vật con cáo phù hợp với thể loại truyện đồng thoại.
+ Sử dụng ngôi kể thứ nhất chân thực.
+ Nhiều ẩn dụ tinh tế.
+ Lối kể gần gũi, hấp dẫn.
II. Trả lời câu hỏi sách giáo khoa
1. Trong khi đọc
Câu 1 (trang 23 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Cáo đã chỉ cho hoàng tử bé cách "cảm hóa" mình như thế nào?
Lời giải
Cáo đã chỉ cho hoàng tủ bé cách "cảm hóa" mình:
- "Cảm hóa" - đó là thứ bị lãng quên lâu lắm rồi. Nó có nghĩa là làm cho nhau gần gũi hơn.
- Cáo nói những bước chân khác chỉ khiến nó trốn sâu vào trong lòng đất còn bước chân của hoàng tử bé sẽ khiến nó ra khỏi hang.
- Đó là điều cần phải rất kiên nhẫn: "Trước tiên, bạn ngồi xa mình một chút, như thế, trên cỏ. Mình sẽ liếc nhìn bạn, còn bạn không nói gì cả. Lời nói là nguồn gốc của mọi sự hiểu lầm. Nhưng mỗi ngày, bạn có thể ngồi xích lại gần hơn".
Câu 2 (trang 24 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Điều gì đã khiến những bông hoa trên Trái đất và bông hồng của hoàng tử bé khác hẳn nhau?
Lời giải
Những bông hoa trên Trái đất và những bông hoa của Hoàng tử bé khác hẳn nhau vì: không ai "cảm hóa" những bông hồng trên Trái đất còn những bông hồng của Hoàng tử bé thì được “cảm hóa” bởi cậu.
Câu 3 (trang 24 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Hoàng tử bé đã nhắc lại lời nói nào của cáo?
Lời giải
Hoàng tử bé đã nhắc lại lời của Cáo: "Điều cốt lõi vô hình trong mắt trần".
2. Sau khi đọc
Câu 1 (trang 26 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Hoàng tử bé đến từ đâu và gặp cáo trong hoàn cảnh nào?
Lời giải
- Hoàng tử bé đến từ một hành tinh khác tới. Hoàng tử bé đã phiêu lưu tới nhiều hành tinh khác nhau, phát hiện nhiều điều thú vị và nếm trải cả những thất vọng, đau khổ. Cuối cùng, cậu quyết định quay trở về hành tinh của mình với một bông hồng duy nhất.
- Hoàng tử bé gặp cáo trong hoàn cảnh cậu đang trên đường đi tìm con người.
Câu 2 (trang 26 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Từ "cảm hóa" xuất hiện bao nhiêu lần trong đoạn trích? Qua những lời giải thích của cáo, em hiểu "cảm hóa" có nghĩa là gì?
Lời giải
- Từ "cảm hóa" xuất hiện 15 lần trong đoạn trích.
- Theo em, “cảm hóa” nghĩa là ta dùng tư tưởng, tình cảm, hành động, sự chân thành của mình để trao tặng một đối tượng nào đó, làm cho đối tượng đó thay đổi tốt hơn. Đồng thời cảm hóa còn là sự thay đổi xuất phát từ chính chủ thể của nhân vật được tác động bởi đối phương.
Câu 3 (trang 26 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Điều gì ở hoàng tử bé khiến cáo tha thiết mong được làm bạn với cậu?
Lời giải
- Cáo đã tha thiết mong được làm bạn với hoàng tử bé vì:
+ Hoàng tử bé rất dễ thương, không làm hại cáo mà muốn chơi cùng cáo.
+ Cuộc sống của cáo thật đơn điệu, "mình săn gà, con người săn mình. Mọi con gà đều giống nhau, mọi con người đều giống nhau. Cho nên mình hơi chán".
+ Cáo cũng nghĩ hoàng tử bé cần có một người bạn và vì thế nó dậy cho hoàng tử bé cách "cảm hóa" nó.
=>> Hoàng tử bé được coi như ánh sáng đưa cáo đến với cuộc sống tươi mới
Câu 4 (trang 26 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Nếu được hoàng tử bé "cảm hóa", cuộc sống của cáo sẽ thay đổi như thế nào? Qua đó, em cảm nhận được ý nghĩa gì của tình bạn?
Lời giải
- Nếu được hoàng tử bé "cảm hóa", cuộc sống của cáo sẽ được "chiếu sáng". "Mình sẽ biết thêm một tiếng chân khác hẳn mọi bước chân khác". Đó là bước chân sẽ gọi cáo ra khỏi hang, như là tiếng nhạc mời gọi cáo đến với hiện thực của cuộc sống đẹp đẽ. Màu vàng óng ả của lúa mì sẽ gợi nhớ cho cáo đến mái tóc vàng của hoàng tử bé.
- Qua đó, có thể thấy được ý nghĩa của tình bạn: Tình bạn thật sự chạm đến sự chân thành khi cả hai "cảm hóa" được lẫn nhau, khi cả hai tầm hồn luôn hướng về nhau, và giúp đối phương trở nên tốt đẹp hơn. Tình bạn chính là sự cảm nhận bằng trái tim, không những thế tình bạn còn là sự thay thế của những mảnh ghép còn thiếu trong cuộc đời mỗi chúng ta. Vì thế hãy trân trọng, gìn giữ và cùng xây dựng nên một tình bạn đẹp.
Câu 5 (trang 26 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Khi chia tay hoàng tử bé, cáo đã có những cảm xúc gì? Những cảm xúc ấy có khiến cáo hối hận về việc kết bạn với hoàng tử bé không?
Lời giải
- Khi chia tay hoàng tử bé, cáo đã không hối hận về việc kết bạn với hoàng tử bé.
- Và cáo còn gửi đến Hoàng tử bé bài học trong cuộc sống. Cáo đã khiến cho hoàng tử bé hiểu tại sao bông hồng lại là duy nhất. Như cách lý giải của cáo, đối với cậu thì cáo cũng như hàng trăm con cáo khác. Nhưng nếu cậu có thể thấy sự khác biệt của nó giữa hàng ngàn con cáo khác, thì đó mới chính là tình bạn chân thành. Tình bạn chính là giản dị như vậy.
Câu 6 (trang 26 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Hoàng tử bé đã nhắc lại những lời nào của cáo "để cho nhớ"? Nêu cảm nhận của em về ý nghĩa của một trong những lời nói đó.
Lời giải
Hoàng tử bé đã nhắc lại những lời của cáo "để cho nhớ": "Điều cốt lõi vô hình trong mắt thần", "chính thời gian của mình bỏ ra cho bông hồng của mình", "minh có trách nhiệm với bông hồng của mình".
Câu 7 (trang 26 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Cáo đã chia sẻ với hoàng tử bé nhiều bài học về tình bạn. Em thấy bài học nào gần gũi và có ý nghĩa nhất với mình?
Lời giải
Cáo đã chia sẻ với hoàng tử bé nhiều bài học về tình bạn. Bài học gần gũi và có ý nghĩa nhất đối với em là: Đôi khi chúng ta sẽ cảm thấy lạc lõng và bối rối không biết đối mặt với những vấn đề trước mắt như thế nào. Nhưng sẽ luôn có câu trả lời ở đâu đó. Câu trả lời từ một người bạn hoặc cũng có thể chính từ bản thân mỗi chúng ta. Những người đó, có thể sẽ giống tất cả mọi người khác trên thế giới này, nhưng họ sẽ trở nên đặc biệt nếu chúng ta biết quan tâm và gần gũi với nhau hơn.
Câu 8 (trang 26 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Theo em, nhân vật cáo có phải là một nhân vật của truyện đồng thoại không? Vì sao.
Lời giải
- Theo em, nhân vật cáo là một nhân vật của truyện đồng thoại.
- Bởi truyện "Nếu cậu muốn có một người bạn" là một câu chuyện dành cho thiếu nhi và mang phong cách dí dỏm, nhà văn lấy loài cáo làm nhân vật để tiếp cận thiếu nhi một cách gần gũi hơn, nhân cách hóa trên cơ sở "không thoát ly sinh hoạt thật" của loài cáo, đồng thời không xa rời cách nhìn theo thói quen của đối tượng độc giả là thiếu nhi.
