Soạn văn 6 bài Đọc kết nối với chủ điểm: Đánh thức trầu ngắn nhất
Hướng dẫn Soạn văn 6 bài Đọc kết nối với chủ điểm: Đánh thức trầu ngắn nhất. Trả lời toàn bộ câu hỏi trong SGK Ngữ văn 6 Chân trời sáng tạo chi tiết, đầy đủ bám sát chương trình học.
I. Tác giả - tác phẩm
1. Tác giả
- Trần Đăng Khoa sinh năm 1958, quê làng Trực Trì, xã Quốc Tuấn, huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dương, là một nhà thơ, nhà báo, biên tập viên Tạp chí Văn nghệ Quân đội, Phó chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam.
- Phong cách nghệ thuật: Thơ Trần Đăng Khoa không chỉ hay ở tài quan sát, ở óc tưởng tượng, mà hay ở khả năng cảm thụ “bề sâu, bề xa” của đời sống, ở sự “biết nghĩ” trước những vấn đề lớn gắn bó mật thiết với cuộc sống của cộng đồng, đặc biệt là với những người nông dân chân lấm tay bùn.
- Tác phẩm chính: Từ góc sân nhà em, 1968; Góc sân và khoảng trời, tập thơ, 1968; Đi đánh thần Hạn, trường ca 4 chương, 1970; Trường ca Trừng phạt, trường ca, 1973; Bên cửa sổ máy bay, tập thơ, 1986;…
2. Tác phẩm
a. Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác
- Sáng tác năm 1966 trích từ tập Góc sân và khoảng trời.
b. Thể loại
- Thơ năm chữ
c. Phương thức biểu đạt
- Biểu cảm, tự sự
d. Bố cục (2 phần):
- Phần 1 (Từ đầu đến ...thì tao hái đêm): Lời hát của bà
- Phần 2 (Còn lại): Lời gọi của em bé
e. Giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật
- Giá trị nghệ thuật
+ Cho dù trầu là vật vô tri vô giác nhưng chúng ta cũng cần biết quý trọng, yêu mến. Thiên nhiên đem lại nhiều lợi ích cho con người, sống hoà hợp với thiên nhiên, con người như cảm thấy vui vẻ, hạnh phúc hơn.
- Giá trị nghệ thuật:
+ Phối hợp các biện pháp tu từ nhân hóa, các câu hỏi tu từ, câu cảm thán,…
II. Trả lời câu hỏi sách giáo khoa
Câu 1 (trang 124 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Khi “đánh thức trầu”, cậu bé dường như không tin rằng trầu có thể nghe được điều mình nói mà còn muốn trầu nhìn thấy mình nữa. Các chi tiết nào cho em biết như vậy?
Lời giải
Cậu bé còn muốn trầu nhìn thấy mình được thể hiện qua các câu thơ:
Trầu ơi hãy tỉnh lại
Mở mắt xanh ra nào
Lá nào muốn cho tao
Thì mày chìa ra nhé.
Câu 2 (trang 124 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Cách xưng hô “mày”, “tao” và việc lặp lại các lời “đánh thức trầu” ở đầu mỗi đoạn thơ thể hiện tình cảm như thế nào giữa cậu bé với cây trầu?
Lời giải
Cách xưng hô gần gũi và lời đánh thức trầu nhẹ nhàng, thân mật, ba lần gọi dậy vì sợ trầu đã ngủ say, thể hiện tình cảm yêu quý thiên nhiên và thân thiết của cậu bé với trầu giống như những người bạn đang nói chuyện cùng nhau.
Câu 3 (trang 124 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Theo em, vì sao mỗi khi muốn hái trầu vào ban đêm, cậu bé cùng bà và mẹ mình, phải gọi cho trầu tỉnh ngủ rồi mới xin “hái vài lá”? Điều này cho thấy cách đối xử với cây cối trong vườn của người dân quê như thế nào?
Lời giải
- Mỗi khi muốn hái trầu vào ban đêm, cậu bé cùng bà và mẹ mình, phải gọi cho trầu tỉnh ngủ rồi mới xin “hái vài lá” vì hái trầu đêm dễ làm trầu lụi nên phải đánh thức trầu, nói rõ lí do, phải hái rất nhẹ nhàng và chỉ hái vài lá đủ dùng.
- Điều này đã cho thấy những người dân quê rất yêu quý thiên nhiên, họ cho rằng thiên nhiên cỏ cây cũng đáng được yêu thương và trân trọng như con người vậy.
Câu 4 (trang 124 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Từ câu hát của người bà “Trẩu trẩu trầu trầu/ Mày làm chúa tao/ Tao làm chúa mày”… cũng như lời “đánh thức trầu” của cậu bé trong bài thơ, em nghĩ thế nào về quan niệm “con người là chúa tể của muôn loài”?
Lời giải
Câu hát của bà và cậu bé cho em thấy rằng, con người không thể gắn với quan niệm “là chúa tể muôn loài”. Bởi xung quanh chúng ta tồn tại vô vật, muôn loài, mỗi loài đều mang một giá trị, đều có một vị trí riêng. Chúng ta hãy coi muôn loài đó là những người bạn, là sự hỗ trợ, sự hòa hợp để thế giới giữa con người và muôn loài muôn vật được kết nối và xóa tan đi những sự phân biệt, khoảng cách. Muôn loài muôn vật đều có suy nghĩ, cảm xúc, và tình cảm riêng thế nên mỗi chúng ta cần đối xử bình đẳng, thân thiết, không chia ranh giới giữa con người và muôn loài muôn vật.
