Soạn văn 6 bài Con chào mào ngắn nhất
Hướng dẫn Soạn văn 6 bài Con chào mào ngắn nhất. Trả lời toàn bộ câu hỏi trong SGK Ngữ văn 6 kết nối tri thức chi tiết, đầy đủ bám sát chương trình học.
I. Tác giả - tác phẩm
1. Tác giả
Mai Văn Phấn (1955)
- Quê quán: Ninh Bình
- Ông sáng tác thơ và viết tiểu luận phê bình.
- Thơ ông phong phú về đề tài, có những cách tân về nội dung và nghệ thuật, một số bài được dịch ra nhiều thứ tiếng.
- Tác phẩm chính: Một số tập thơ như Giọt nắng, Gọi xanh, Bầu trời không mái che, Lặng yên cho nước chảy,…
2. Tác phẩm
a. Thể loại
- Thơ tự do
b. Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác
- Bài thơ được in trong tập thơ “Bầu trời không mái che” (2010). Tập thơ được dịch ra tiếng Anh và tiếng Pháp.
c. Phương thức biểu đạt
- Biểu cảm
d. Bố cục:
Gồm 2 phần:
+ Phần 1: Ba câu đầu: Hình ảnh con chào mào trong thực tế.
+ Phần 2: Đoạn còn lại: Hình ảnh con chào mào trong suy nghĩ.
e. Giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật
- Giá trị nội dung
+ Bài thơ Con chào mào là tiếng lòng yêu thiên nhiên cùng khao khát tự do của tác giả.
- Giá trị nghệ thuật:
+ Thể thơ tự do kết hợp với bút pháp miêu tả linh hoạt, biện pháp tu từ ẩn dụ, điệp ngữ,... đặc sắc.
II. Trả lời câu hỏi sách giáo khoa
Câu 1 (trang 76 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Em có thể tưởng tượng, hình dung những hình ảnh gì khi đọc ba dòng thơ đầu?
Lời giải
- Tưởng tượng, hình dung của em về những hình ảnh khi đọc ba dòng thơ đầu:
+ Hình ảnh chú chim chào mào với những chiếc lông có đốm trắng, cái mào màu đỏ rực đang say sưa hót líu lo trên cành cao.
=>> Đó là ban mai trong suốt hoặc hoàng hôn ráng vàng, thanh tịnh. Nó mang đến cho bạn đọc cảm giác yên bình về một khoảng không thiên nhiên thanh sạch, mướt xanh. Đây không chỉ đơn thuần là tiếng hót huyền diệu của con chào mào, mà là tiếng vọng của thiên nhiên trong khoảng không kỳ vĩ, bí ẩn. Sự vang vọng của câu thơ thứ ba này được phát ra từ hình ảnh “đốm trắng mũ đỏ” và “cây cao chót vót” ở trên.
Câu 2 (trang 76 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Hãy nêu những ý nghĩ, cảm xúc của nhân vật "tôi" khi "vội vẽ chiếc lồng trong ý nghĩ".
Lời giải
Những ý nghĩ, cảm xúc của nhân vật "tôi" khi "vội vẽ chiếc lồng trong ý nghĩ":
- Nhà thơ đã nghĩ phải nhanh chóng vẽ chiếc lồng cho con chào mào.
- “Chiếc lồng” ấy là chiếc lồng khao khát giữ lại tiếng chim – hương sắc của cuộc đời.
=> Câu thơ này cho thấy, tác giả khao khát mở rộng “chiếc lồng” của ông thành không gian bất tận, muốn để tâm hồn mình bao trùm cả thiên nhiên rộng lớn cho con chào mào khoe sắc và cất tiếng tự do.
Câu 3 (trang 76 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Vì sao lúc đầu, nhân vật "tôi" "sợ chim bay đi" nhưng kết thúc bài lại khẳng định: Chẳng cần chim lại bay về/ Tiếng hót ấy giờ tôi đã nghe rất rõ.
Lời giải
Hai câu thơ kết cho thấy “con chào mào” đã bay đi xa, trở về với thiên nhiên rộng lớn, với thế giới tự do và hồn nhiên của nó. Tác giả viết rằng “chẳng cần chim lại bay về” bởi ông đã cảm thấy đủ, thấy trọn vẹn một thiên nhiên tuyệt đẹp trong cõi hồn mình. Câu thơ đa nghĩa cho thấy, nhà thơ đang tràn đầy hạnh phúc, mong cho con chào mào bay xa, bay cao hơn, nhưng cũng gợn một chút tiếc nuối dù rất nhỏ.
Câu 4 (trang 76 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Dòng thơ nào được lặp lại trong bài thơ? Theo em việc lặp lại như vậy có tác dụng gì?
Lời giải
- Dòng thơ “triu… uýt… huýt… tu hìu…" được lặp lại 2 lần trong bài thơ.
- Tác dụng: Sự lặp lại đó tạo nên kết cấu tương ứng cho bài thơ. Chuỗi âm thanh được nhắc lại trọn vẹn như từng cất lên lần đầu, nhưng bạn đọc lại cảm nhận “con chào mào” đã đi qua một hành trình, từ đơn lẻ tới hòa nhập, từ âm vực có phần lảnh lót, chói gắt đến phối bè, vang vọng.
Câu 5 (trang 76 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Con chim chào mào đã bay đi rồi nhưng nhân vật "tôi" vẫn có thể nghe rất rõ tiếng chim hót. Viết một đoạn văn (khoảng 5-7 câu) miêu tả một hình ảnh thiên nhiên tươi đẹp được em lưu giữ trong ký ức.
Lời giải
Có lẽ sự thanh yên và yên ả của quê hương đã quá đỗi quen thuộc trong trâm trí của em. Ấy là sự bao la của những cánh đồng, mùi hương thoang thoảng của hương lúa chín, ấy là những con kênh, con đê - nơi tắm mát của em nói riêng và bao thế hệ trẻ thơ khác nói chung. Tất cả những hình ảnh đó dường đã thấm nhuần vào kí ức của tuổi thơ đối với em. Nhưng để nói hình ảnh thiên nhiên tươi đẹp chắc có lẽ phải kể đến là hình ảnh những cánh đồng đầy màu sắc quê hương. Bao phủ bởi màu vàng óng của lúa chín, hương lúa thì lại đặc biệt vô cùng không những tỏa ngát hương thơm đó còn là sự báo hiệu một mùa màng bội thu đến với những bác nông dân. Bởi sự lao động vất vả, bởi những khó khăn để tạo nên từng hạt lúa, bản thân em luôn trân trọng và thấu hiểu giá trị của những bông lúa này.
