Soạn văn 6 bài Cây tre Việt Nam ngắn nhất

Hướng dẫn Soạn văn 6 bài Cây tre Việt Nam ngắn nhất. Trả lời toàn bộ câu hỏi trong SGK Ngữ văn 6 kết nối tri thức chi tiết, đầy đủ bám sát chương trình học.

I. Tác giả - tác phẩm

1. Tác giả

- Thép Mới (1925 – 1991) tên khai sinh là Hà Văn Lộc, quê ở quận Tây Hồ, Hà Nội, sinh ở thành phố Nam Định. Ngoài báo chí, Thép Mới còn viết nhiều bút kí, thuyết minh phim.

- Sáng tác phong phú: báo chí, bút kí, thuyết minh phim.

- Tác phẩm của ông giàu chất trữ tình, cảm hứng nổi bật là ca ngợi tinh thần yêu nước của nhân dân.

- Tác phẩm chính: Cây tre Việt Nam, Kháng chiến sau lũy tre trên đồng lúa, Trung thu độc lập, …

2.Tác phẩm

a. Xuất xứ:

Bài Cây tre Việt Nam là lời bình cho bộ phim cùng tên của các nhà điện ảnh Ba Lan. Thông qua hình ảnh cây tre, bộ phim thể hiện vẻ đẹp của đất nước và con người Việt Nam, ca ngợi cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp của dân tộc ta.

b. Bố cục

3 phần:

- Phần 1: Từ đầu đến “ chí khí con người” : Giới thiệu về cây tre có mặt ở khắp nơi trên đất nước và có những phẩm chất đáng quý.

- Phần 2: Tiếp theo đến “ Tre, anh hùng chiến đấu!” : Tre gắn bó với con người trong cuộc sống hằng ngày, trong lao động và chiến đấu.

- Phần 3: Còn lại: Tre vẫn mãi là người bạn đồng hành của dân tộc ta trong hiện tại và tương lai.

c. Thể loại

- Bút kí

d. Phương thức biểu đạt

- Nghị luận kết hợp với miêu tả, biểu cảm, thuyết minh.

e. Giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật

• Giá trị nội dung

Cây tre là người bạn thân thiết lâu đời của người nông dân và nhân dân Việt Nam. Cây tre có vẻ đẹp bình dị và nhiều phẩm chất quý báu. Cây tre đã thành một biểu tượng của đất nước Việt Nam, dân tộc Việt Nam.

• Giá trị nghệ thuật

- Nhiều chi tiết, hình ảnh chọn lọc mang ý nghĩa biểu tượng

- Sử dụng rộng rãi và thành công phép nhân hóa

- Lời văn giàu cảm xúc và nhịp điệu.

II. Trả lời câu hỏi sách giáo khoa

Câu 1 (trang 99 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Vẻ đẹp của cây tre Việt Nam được tác giả miêu tả cụ thể qua những chi tiết, hình ảnh nào?

Lời giải

Vẻ đẹp của cây tre Việt Nam được tác giả miêu tả cụ thể qua những chi tiết, hình ảnh:

- "Bạn thân của nông dân Việt Nam, của nhân dân Việt Nam".

- "Cây nào cũng đẹp, cây nào cũng quý, nhưng thân thuộc nhất vẫn là tre nứa".

- "Dưới bóng tre của ngàn xưa, thấp thoáng mái đình mái chùa cổ kính".

- "Như tre mọc thẳng, con người không chịu khuất".

- "Gậy tre, chông tre chống lại sắt thép của quân thù. Tre xung phong vào xe tăng, đại bác. Tre giữ làng, giữ nước, giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín. Tre hi sinh để bảo vệ con người".

- "Ngày mai, trên đất nước này, sắt, thép có thể nhiều hơn tre, nứa. Nhưng, trên đường trường ta dấn bước, tre xanh vẫn là bóng mát".

Câu 2 (trang 99 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Những từ ngữ nào trong văn bản biểu đạt rõ nhất đặc điểm của cây tre?

Lời giải

- Xanh tốt, thẳng, tươi, vững chắc, cứng cáp, dẻo dai,…

- Giản dị, thanh cao, nhũn nhặn, ngay thằng, thủy chung, can đảm, bất khuất,…

=>> Những đặc điểm đều thể hiện phẩm chất và sức mạnh của con người

Câu 3 (trang 99 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Khi nói về cây tre, tác giả đồng thời nói đến khung cảnh, cuộc sống, văn hóa của Việt Nam. Hãy chỉ ra những chi tiết đó trong bài.

Lời giải 

Những chi tiết khung cảnh, cuộc sống, văn hóa của Việt Nam trong bài:

- Tre là người bạn thân của nông dân Việt Nam, bạn thân của nhân dân Việt Nam.

- Đã từ lâu đời, dưới bóng tre xanh con người Việt Nam đã làm ăn sinh sống và gìn giữ một nét văn hoá cổ truyền.

- Trong cuộc sống đời thường, tre gắn bó với con người thuộc mọi lứa tuổi:

+ Với tuổi thơ, tre là nguồn vui - các bạn nhỏ chơi chuyền đánh chắt bằng tre;

+ Với lứa đôi nam nữ thì dưới bóng tre là nơi hò hẹn tâm tình;

+ Với tuổi già hút thuốc làm vui thì có chiếc điếu cày được làm từ thân tre...

- Cây tre tiếp tục gắn bó thân thiết với dân tộc Việt Nam trong hiện tại và mãi mãi sau này.

Câu 4 (trang 99 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Vì sao tác giả có thể khẳng định: "Cây tre mang những đức tính của người hiền là tượng trưng cao quý của dân tộc Việt Nam”?

Lời giải 

Tác giả khẳng định: "Cây tre mang những đức tính của người hiền là tượng trưng cao quý của dân tộc Việt Nam”

- Ở đâu cũng sống xanh tốt

- Dáng tre mộc mạc, màu tre nhũn nhặn

- Tre lớn lên cứng cáp, dẻo dai, vững chắc, thanh cao, giản dị, chí khí

- Tre chăm chỉ tham gia vào các hoạt động lao động sản xuất

- Tre tham gia vào chiến đấu

=>> Tre có những phẩm chất đáng quý của con người Việt nam bao đời nay, đồng thời là biểu tượng cho sự kiên cường bất khuất vì thế mỗi chúng ta cần trân quý giá trị của cây tre

Câu 5 (trang 99 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Tìm một số chi tiết, hình ảnh cụ thể làm rõ cho lời khẳng định của tác giả: "Cây tre là người bạn thân của nông dân Việt Nam, bạn thân của nhân dân Việt Nam".

Lời giải 

"Cây tre là người bạn thân của nông dân Việt Nam, bạn thân của nhân dân Việt Nam":

- "Nước Việt Nam xanh muôn ngàn cây lá khác nhau. Cây nào cũng đẹp, cây nào cũng quý, nhưng thân thuộc nhất vẫn là tre nứa".

- Cũng bởi vậy mà tre có mặt ở khắp mọi nơi: "Tre Đồng Nai, nứa Việt Bắc, tre ngút ngàn Điện Biên Phủ, lũy tre thân mật làng tôi,... đâu đâu ta cũng có nứa tre làm bạn".

=> Việt Nam có nhiều loại cây nhưng có lẽ gắn bó sâu sắc nhất với người nông dân vẫn là cây tre hiền hòa.

Câu 6 (trang 99 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Em đang sống ở thời điểm "ngày mai" mà tác giả nói đến trong văn bản, "khi sắt thép có thể nhiều hơn tre nứa". Theo em, vì sao cây tre vẫn là một hình ảnh vô cùng thân thuộc đối với đất nước, con người Việt Nam?

Lời giải 

Em đang sống ở thời điểm hiện đại, khi sắt thép đã dần thay thế cho tre nứa. Nhưng không vì thế mà tre mất đi vị thế của mình:

- Trên đường làng, tre vẫn xanh và tỏa bóng mát cùng những cơn gió hiền hòa cho thôn xóm.

- Tre vẫn mang khúc nhạc tâm tình đong đưa theo gió, reo vui với muôn loài.

- Tre chiếm một vị thế quan trọng trong quần thể Lăng Chủ tịch như thể canh gác, che chở cho giấc ngủ của Bác.

- Cây tre với những phẩm chất quý báu của nó lưu giữ những giá trị lịch sử, văn hoá, là tượng trưng cao quý của dân tộc Việt Nam nên cho dù xã hội phát triển thế nào thì tre luôn còn mãi với các thế hệ Việt Nam hôm nay và mai sau.

=>> Vì tre vẫn lớn lên dọc đường ta đi, tạo ra bóng mát, vẫn xuất hiện trong đồ dùng hàng ngày của chúng ta như chiếu tre, ghế,… thế nên chúng vẫn gắn liền với người dân Việt Nam. Vậy nên mỗi chúng ta cần trân trọng và bảo vệ giá trị của cây tre.