Soạn văn 6 bài Bức tranh của em gái tôi ngắn nhất

Hướng dẫn Soạn văn 6 bài Bức tranh của em gái tôi ngắn nhất. Trả lời toàn bộ câu hỏi trong SGK Ngữ văn 6 cánh diều, kết nối tri thức, đầy đủ, ngắn gọn và chi tiết.

Soạn bài Bức tranh của em gái tôi - Cánh diều

Trả lời câu 1 (trang 66 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Lời giải

- Truyện kể về người anh có cô em gái có tài hội họa, lòng nhân hậu của người em gái đã giúp cho người anh nhận ra phần hạn chế ở chính mình.

- Thời gian và địa điểm xảy ra câu chuyện: tại cuộc thi triển lãm tranh, người em đã giành giải nhất của hội thi.

Trả lời câu 2 (trang 66 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Lời giải 

- Các nhân vật trong truyện: người anh trai, em gái Kiều Phương, chú Tiến Lê, bố, mẹ.

- Nhân vật chính: người anh trai.

- Người anh đố kị với tài năng của em gái, tự ti bản thân và thấy hối hận trước những gì mình đã làm.

Trả lời câu 3 (trang 66 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Lời giải 

- Truyện kể theo ngôi thứ nhất.

=> Ngôi kể thích hợp bày tỏ cảm xúc, suy nghĩ của nhân vật chính, hơn nữa để cho sự hối hận được bày tỏ một cách chân thành hơn, đáng tin cậy hơn.

Trả lời câu 4 (trang 66 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Lời giải 

- Vấn đề nêu lên có liên quan đến cuộc sống hiện nay và cá nhân: không nên đố kị, ghen ghét trước tài năng của người khác mà cần phải biết vượt qua tất cả những mặc cảm, tự ti.

- Vấn đề ấy liên quan mật thiết đến cuộc sống hiện nay vì cuộc sống của chúng ta có rất nhiều người còn tính ích kỉ, đố kị và kể cả em cũng đôi lúc như thế.

Trả lời câu 5 (trang 66 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Lời giải 

Tác giả Tạ Duy Anh:

- Tạ Duy Anh (1959), quê ở Chương Mĩ, tỉnh Hà Tây (nay thuộc Hà Nội).

- Trong 20 năm cầm bút, Tạ Duy Anh đã xuất bản sáu tiểu thuyết và hàng chục tập truyện ngắn, tản văn, truyện thiếu nhi…

- Tạ Duy Anh được đánh giá là một cây bút sung sức, trung thực với nhiều tìm tòi đổi mới. “Tạ Duy Anh không lúc nào không nghĩ về sự “thay đổi”, thay đổi để tiếp tục sáng tạo, dù có gặp những sự bài xích đi chăng nữa, để rồi mỗi cuốn sách lại có một cuộc đời riêng có với cách cấu trúc và ngôn ngữ của mình”.

2. Đọc hiểu

Trả lời câu 1 (trang 67 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Lời giải 

Từ nhan đề và hình minh họa, em có thể đoán nội dung chính của truyện này nói về bức tranh của người em gái.

Trả lời câu 2 (trang 67 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Lời giải 

Người kể ở ngôi thứ nhất xưng “tôi” và kể cho mọi người nghe về câu chuyện của mình.

Trả lời câu 3 (trang 67 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Lời giải 

Nhân vật “tôi” lại bí mật theo dõi em gái vì “tôi” nhận ra em gái đang chế tạo thuốc vẽ.

Trả lời câu 4 (trang 67 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Lời giải 

Phần (2) giúp người đọc hiểu ra cô bé Kiều Phương là cô bé có tài năng hội họa.

Trả lời câu 5 (trang 68 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Lời giải 

Sự thay đổi của nhân vật "tôi" qua tâm trạng, suy nghĩ và hành động ở phần 3:

+ Cảm thấy mình bất tài nên bị đẩy ra ngoài.

+ Tôi chẳng tìm thấy ở tôi một năng khiếu gì.

+ Chỉ cần một lỗi nhỏ ở nó và tôi gắt um lên.

Trả lời câu 6 (trang 68 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Lời giải 

Sự việc trong phần 4 làm cho câu chuyện tiếp tục hấp dẫn ở:

+ Bé Phương tham gia trại thi vẽ quốc tế

+ Với chủ đề: "cháu hãy vẽ cái gì thân thuộc nhất với cháu" và Kiều Phương được trao giải nhất.

+  Bé Phương muốn cả anh trai cùng em đi nhận giải.

+ Bức tranh mà người em chính là vẽ người anh khiến người anh sững sờ và hổ thẹn.

Trả lời câu 7 (trang 69 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Lời giải 

Chú bé trong bức tranh được miêu tả: một chú bé đang ngồi nhìn ra ngoài cửa sổ, nơi bầu trời trong xanh, mặt chú bé như tỏa ra một thứ ánh sáng rất lạ với đôi mắt sáng và sự thơ mộng.

Trả lời câu 8 (trang 69 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Lời giải 

- Cảm xúc khi đứng trước bức tranh được giải của em: người anh ngỡ ngàng, rồi đến hãnh diện, sau đó là xấu hổ và muốn khóc.

- Thái độ: không còn xem thường mà thấy có lỗi với em.

- Hành động:

+ Giật sững người.

+ Bám chặt lấy tay mẹ.

+ Nhìn như thôi miên vào dòng chữ trên bức tranh: “Anh trai tôi”.

+ Không trả lời mẹ.

=> Tất cả những cảm xúc, thái độ, hành động của nhân vật "tôi" cho thấy người anh đã thay đổi cái nhìn về em, cậu cảm phục, xấu hổ và yêu quý em hơn.

3. Câu hỏi cuối bài 

Trả lời câu 1 (trang 70 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Truyện kể về việc gì? Hãy tóm tắt nội dung câu chuyện trong khoảng 8 – 10 dòng.

Lời giải 

Câu chuyện kể về người anh và cô em gái có tài hội họa - Kiều Phương. 

Bức tranh của em gái tôi nói đến cô em gái Kiều Phương sở hữu năng khiếu hội họa tiềm ẩn. Người anh trai đã đặt biệt hiệu vô cùng đnags yêu cho cô bé cho cô bé là Mèo. Nhờ bé Quỳnh mà chú Tiến Lê - họa sĩ, phát hiện ra Kiều Phương có tài năng hội họa. Cả nhà đều vui mừng duy chỉ có người anh trai ghen tị, mặc cảm và luôn tìm cách xa lánh em gái. Trong một lần khi em gái đạt giải nhất trong kì thi vẽ tranh với bức tranh "Anh trai tôi", người anh mới nhận ra tấm lòng nhân hậu của em và tự thấy xấu hổ, hối hận về mình.

Trả lời câu 2 (trang 70 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Hãy nêu ra một số chi tiết trong văn bản để thấy sự khác nhau giữa tính cách của nhân vật người anh và nhân vật người em (Kiều Phương).

Lời giải

Trả lời câu 3 (trang 70 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Nhân vật người em thường được tái hiện qua hành động, còn nhân vật người anh thường được tác giả chú ý miêu tả tâm trạng. Hãy chỉ ra các chi tiết cụ thể để làm sáng tỏ điều đó. Ngôi kể có liên quan gì đến cách miêu tả hai nhân vật đó?

Lời giải

- Nhân vật người em thường được tái hiện qua hành động:

+ Sau khi có vẻ đã hài lòng, nó lôi trong túi ra ba bốn lọ nhỏ, cái màu đỏ, cái màu vàng, cái màu xong lục,... đều do nó tự chế.

+ Nó đưa mắt canh chừng rồi lại nhét tất cả vào túi sau khi cho màu đen nhọ nồi vào trong một cái lọ còn bỏ không.

+ Nó lao vào ôm cổ tôi, nhưng tôi viện cớ đang dở việc đẩy nhẹ nó ra. Tuy thế, nó vẫn kịp thì thầm vào tai tôi: "Em muốn cả anh cùng đi nhận giải".

- Nhân vật người anh thường được tái hiện qua tâm trạng:

+ Tôi luôn cảm thấy mình bất tài nên bị đẩy ra ngoài.

+ Những lúc ngồi bên bàn học tôi chỉ muốn gục đầu xuống khóc.

+ Tôi giật sững người.

+ Thoạt tiên là sự ngỡ ngàng, rồi đến hãnh diện, sau đó là xấu hổ.

+ Tôi không trả lời mẹ vì tôi muốn khóc quá.

- Ngôi kể cho chúng ta thấy được sự quan sát tinh tế, từng tí một những hành động của em gái mình và bộc lộ rõ cảm xúc một cách chân thực của người anh trai khi thấy những hành động đó.

Trả lời câu 4 trang 70 SGK Ngữ văn 6 tập 2: 

Đọc phần 5 và trả lời các câu hỏi:

a) Tại sao người anh “muốn khóc quá”?

b) Câu nói “Không phải con đâu. Đấy là tâm hồn và lòng nhân hậu của em con đấy!” cho em hiểu gì về người anh?

c) Điều gì đã tạo nên sự bất ngờ cho kết thúc truyện?

Lời giải:

a) Người anh “muốn khóc quá” vì cậu ngỡ ngàng trước những tình cảm của người em dành cho mình, trong khi bản thân thì cáu kỉnh, ghen tị, tự ti, mặc cảm. Cậu cảm thấy bản thân không xứng với tình cảm mà em dành cho mình.

b) Câu nói “Không phải con đâu. Đấy là tâm hồn và lòng nhân hậu của em con đấy!” cho em thấy người anh đã nhận ra những hành động, suy nghĩ trước đây của mình là vô lí, sai trái, cảm thấy tình cảm của em dành cho mình quá lớn.

c) Điều đã tạo nên sự bất ngờ cho kết thúc truyện là bức tranh mà Kiều Phương vẽ anh trai mình. Khi nhìn bức tranh đó, người anh trai mới vỡ lẽ, thấy xấu hổ vì những hành động mình đã làm.

Trả lời câu 5 trang 70 SGK Ngữ văn 6 tập 2: 

Cuối truyện, tác giả viết: “Tôi nhìn như thôi miên vào dòng chữ đề trên bức tranh: “Anh trai tôi”. Vậy mà dưới mắt tôi thì...”. Em hiểu nội dung chưa được viết vào dấu ba chấm ấy là những gì? Điều đó thể hiện tâm trạng như thế nào của người anh? Em đã từng có tâm trạng ấy chưa?

Lời giải:

- Em hiểu nội dung chưa được viết vào dấu ba chấm ấy là những suy nghĩ xấu về em gái mình, những cư xử khó chịu, hạnh họe với em gái.

- Điều đó thể hiện tâm trạng của người anh là sự xấu hổ, hối hận về bản thân. 

- Em đã từng có tâm trạng ấy khi suy nghĩ xấu về những người có hành động tốt với mình mà em lại hiểu nhầm họ.

Trả lời câu 6 trang 70 SGK Ngữ văn 6 tập 2: 

Theo em, truyện muốn đề cao, ca ngợi điều gì? Điều đó có liên quan đến cuộc sống hằng ngày của mỗi người như thế nào?

Trả lời:

Theo em, truyện muốn đề cao, ca ngợi cách ứng xử nhân hậu, yêu thương giữa con người với con người. Tránh để sự ghen ghét, đố kị lên quá mức mà không nhận ra sự thiếu xót của bản thân mà bù đắp. Điều đó có liên quan đến cuộc sống hằng ngày của mỗi người trong việc phát triển bản thân. Thay vì lòng ích kỉ, chỉ biết đố kị với người khác mà không chịu học tập, thay đổi bản thân.

Soạn bài Bức tranh của em gái tôi - Kết nối tri thức

Câu 1 (trang 51 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Trong truyện ngắn Bức tranh của em gái tôi người kể chuyện là ai? Xuất hiện ở ngôi thứ mấy?

Lời giải 

Trong truyện ngắn Bức tranh của em gái tôi, người kể chuyện là người anh, xuất hiện ở ngôi thứ nhất. Ngôi kể này có tác dụng giúp câu chuyện trở nên chân thực vì nó là câu chuyện của "tôi".

Câu 2 (trang 51 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Em thích nhất đặc điểm gì ở nhân vật Mèo - Kiều Phương? Vì sao?

Lời giải 

Điều em thích nhất ở nhân vật Kiều Phương là sự tốt bụng, nhân hậu của cô bé. Vì cô bé rất yêu quý gia đình, yêu quý người anh trai ruột thịt. Mặc cho người anh trai có ghen tị thì cô bé vẫn yêu quý và dành tình cảm trong sáng cho anh trai của mình.

=>> Dù nhỏ tuổi nhưng nhận thức của bé Phương vô cùng sâu sắc - một cô bé sống vô cùng tình cảm.

Câu 3 (trang 51 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Em có nhận xét gì về cảm xúc, thái độ, hành động của nhân vật "tôi" trước khi xem bức chân dung do em gái mình vẽ?

Lời giải 

Cảm xúc, thái độ, hành động của nhân vật "tôi" (người anh) trước khi xem bức chân dung do em gái mình vẽ:

- Cảm xúc: có phần tự ti về bản thân và đố kị với cô em gái có năng khiếu hội họa

- Thái độ: đố kị, ghen tị 

- Hành động: cáu kỉnh, xa lánh em, mắng mỏ

=>> Một người anh ích kỉ, chưa có sự thấu hiểu và những tình cảm của người anh em trong gia đình.

Câu 4 (trang 51 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Nhân vật "tôi" đã thay đổi ra sao sau khi xem bức chân dung của mình do em gái vẽ? Vì sao có sự thay đổi ấy?

Lời giải 

Nhân vật "tôi" đã thay đổi thái độ, hành động sau khi xem bức chân dung của mình do em gái vẽ:

- Nhân vật tôi đã ngỡ ngàng, hãnh diện rồi xấu hổ vì người anh nhận tình cảm yêu thương mà em gái dành tặng cho mình.

- Ngỡ ngàng vì anh không ngờ anh chàng hay cáu gắt với em, ghen tị với em lại là người mà em vẫn quý mến và chọn để vẽ.

- Ngỡ ngàng vì người em đã vẽ anh rất đẹp, một con người hoàn hảo, mơ mộng, suy tư chứ không phải là người anh hay cáu gắt, mắng mỏ, ghen tị.

- Tự hào, hãnh diện vì anh được thể hiện rất đẹp, được nhiều người chiêm ngưỡng. Cũng có phần hãnh diện vì đứa em gái có tài.

- Xấu hổ: vì đã cư xử không đúng với em gái. Xấu hổ vì con người thật của anh không xứng đáng với người ở trong tranh.

Câu 5 (trang 51 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Từ văn bản Chuyện cổ tích về loài người, Mây và sóng, Bức tranh của em gái tôi, em nhận thấy điều quan trọng nhất có thể gắn kết các thành viên trong gia đình là gì?

Lời giải 

Từ văn bản Chuyện cổ tích về loài người, Mây và sóng, Bức tranh của em gái tôi, em nhận thấy điều quan trọng nhất có thể gắn kết các thành viên trong gia đình là: tình yêu thương, lòng vị tha, bỏ qua những thói ích kỷ, sự thánh thiện, tấm lòng nhân hậu sẽ cảm hóa được những điều xấu xa, tầm thường trong cuộc sống, vượt khỏi mặc cảm, tự ti để con người có thể bảo vệ và quan tâm tới nhau hơn, hoàn thiện tính cách của mình. Từ đó những câu chuyện trên đã cho chúng ta thấy được thông điệp và bài học vô cùng sâu sắc về tình cảm giữa con người với con người, hơn hết đó còn là lời nhắc nhở mỗi chúng ta hãy luôn trân quý và bảo vệ, dành tình cảm tốt đẹp dành cho cá nhân khác trong cuộc sống.