Soạn văn 6 bài À ơi tay mẹ ngắn nhất
Hướng dẫn Soạn văn 6 bài À ơi tay mẹ ngắn nhất. Trả lời toàn bộ câu hỏi trong SGK Ngữ văn 6 cánh diều chi tiết, đầy đủ bám sát chương trình học.
I. Tác giả - tác phẩm
1.Tác giả
- Tên: Nguyễn Đăng Hào
- Quê quán: Ninh Bình
- Cuộc đời:
+ Ông vừa là nhà thơ vừa là Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam.
+ Hiện nay tác giả Bình Nguyên đang làm Chủ tịch Hội Văn học Nghệ thuật Ninh Bình. Nhà thơ của cố đô Hoa Lư này đã nhận tới hai giải “Thơ lục bát” (Giải A-2003; Giải Ba-2010) trên báo Văn Nghệ.
- Tác phẩm chính: Hoa thảo mộc (2001); trăng đợi (2004); đi về nơi không chữ (2006); lang thang trên giấy (2009)
2. Tác phẩm
a. Thể loại:
- Thơ lục bát
b. Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác:
- Năm 2003, bài thơ được tác giả gửi dự thi Thơ lục bát trên báo Văn Nghệ.
c. Phương thức biểu đạt:
- Biểu cảm
d. Bố cục: 6 khổ
+ Khổ 1: 2 câu đầu: Bàn tay mẹ trước giông bão cuộc đời
+ Khổ 2: 4 câu tiếp: Bàn tay mẹ dịu dàng nuôi nấng con
+ Khổ 3: 4 câu tiếp: Bàn tay mẹ hi sinh vì con
+ Khổ 4: 4 câu tiếp: Lời ru của người mẹ hiền
+ Khổ 5: 2 câu tiếp. Bàn tay mẹ nhiệm màu
+ Khổ 6: 4 câu tiếp. Ý nghĩa lời ru và bàn tay mẹ
e. Giá trị nội dung, giá trị nghệ thuật
- Giá trị nội dung
- À ơi tay mẹ là bài thơ bày tỏ tình cảm của người mẹ với đứa con nhỏ bé của mình. Qua hình ảnh đôi bàn tay và những lời ru, bài thơ đã khắc họa thành công một người mẹ Việt Nam điển hình: vất vả, chắt chiu, yêu thương, hi sinh...đến quên mình.
- Giá trị nghệ thuật:
- Thể thơ lục bát nhịp nhàng như lối hát ru con.
- Phối hợp hài hòa các biện pháp tu từ: ẩn dụ, điệp từ, điệp cấu trúc.
II. Trả lời câu hỏi sách giáo khoa
1. Đọc hiểu
Trả lời câu 1 (trang 38 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Lời giải
Nhan đề và tranh minh họa gợi cho em về tình mẹ. Bức tranh và nhan đề nổi bật với đôi tay dịu dàng, ấm áp đầy yêu thương của mẹ dành cho con.
Trả lời câu 2 (trang 38 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Chú ý các biện pháp tu từ, các cách ngắt nhịp trong bài thơ
Lời giải
- Bài thơ sử dụng biện pháp nghệ thuật:
+ Điệp ngữ: " bàn tay", "à ơi này cái", "ru cho"
+ Biện pháp nhân hóa: “cái trăng vàng ngủ ngon”, “cái trăng tròn nằm nôi”, “
+ Biện pháp ẩn dụ: bàn tay mẹ ẩn dụ cho tình yêu thương bao la,
- Từ ngữ trong bài thơ nhẹ nhàng, sâu lắng, chan chứa cảm xúc yêu thương.
=> Tác dụng: Khiến bài thơ mang âm điệu nhẹ nhàng tựa lời hát ru, giàu hình ảnh, mang tính biểu tượng cao, thể hiện tình cảm chứa chan thắm thiết của mẹ dành cho con.
- Cách ngắt nhịp: Các em có thể ngắt theo nhịp 4/2, 4/4
Trả lời câu 3 (trang 39 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Lời giải
Phép nhiệm màu từ tay mẹ chắt chiu từ những dãi dầu, sương gió, vất vả trong cuộc đời mẹ. Cả đời mẹ dành trọn cho con, lam lũ sớm khuya và bảo vệ con trước những khó khăn của cuộc đời, chỉ mong con có cuộc sống hạnh phúc.
Trả lời câu 4 (trang 39 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Lời giải
Những từ ngữ được lặp lại nhiều: "bàn tay", "à ơi này cái", "ru cho".
2. Trả lời câu hỏi cuối bài
Trả lời câu 1 (trang 39 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Lời giải
- Những hình ảnh chi tiết thể hiện phép màu từ tay mẹ:
+ Bàn tay mẹ - chắn mưa
+ Bàn tay mẹ - chặn bão
+ Bàn tay mẹ - thức một đời, dù bể cạn đá mòn vẫn còn hát ru
- Những dòng thơ nói lên đức hi sinh của mẹ:
Bàn tay mẹ chắn mưa sa
Bàn tay mẹ chặn bão qua mùa màng
Bàn tay mẹ thức một đời
Mai sau bề cạn non mòn
À ơi tay mẹ vẫn còn hát ru
Bàn tay mang phép nhiệm màu
Chắt chiu từ những dãi dầu đấy thôi
Trả lời câu 2 (trang 39 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Lời giải
Em nhỏ trong bài thơ được gọi bằng: cái trăng vàng, cái trăng tròn, cái trăng, cái mặt trời, cái khuyết.
Trả lời câu 3 (trang 39 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Lời giải
"À ơi" được lặp lại nhiều lần có tác dụng:
- Tăng tính nhịp điệu cho lời thơ.
- Khiến câu thơ mang âm điệu lời ru, gần gũi với văn học dân gian.
- Thể hiện tình cảm dịu dàng, trìu mến của mẹ dành cho con.
Trả lời câu 5 (trang 39 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Lời giải
Hình ảnh “bàn tay mẹ”: tượng trưng cho tình yêu thương bao la vô bờ bến của người mẹ dành cho con.
Trả lời câu 6 (trang 39 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Lời giải
Em thích nhất khổ thơ đầu tiên
Bàn tay mẹ chắn mưa sa
Bàn tay mẹ chặn bão qua mùa màng.
Hình ảnh bàn tay mẹ phi thường hơn bao giờ hết, bàn tay mẹ được nhân hóa như "tấm khiên" chắn mưa xa và chặn bão qua mùa màng. Ta thấy mẹ có thể vì con mà hi sinh tất cả, đặc biệt đôi bàn tay của mẹ trong đoạn thơ trên là sự hi sinh vô cùng cao cả và đầy ý nghĩa.
