Soạn văn 11 bài Thực hành đọc hiểu Tầng hai ngắn nhất

Hướng dẫn Soạn văn 11 bài Thực hành đọc hiểu Tầng hai ngắn nhất. Trả lời toàn bộ câu hỏi trong SGK Ngữ văn 11 cánh diều chi tiết, đầy đủ bám sát chương trình học.

I. Tác giả - tác phẩm

1. Tác giả

- Tác giả:

+ Phong Điệp sinh ngày 6 tháng 6 năm 1976 tại huyện Giao Thủy, Nam Định

+ Cựu học sinh chuyên văn trường THPH Lê Hồng Phong tỉnh Nam Định, khóa 1991-1994.

+ Năm 1998, sau khi tốt nghiệp Đại học Luật Hà Nội, Phong Điệp làm phóng viên, biên tập viên tại báo Văn Nghệ Hội nhà văn Việt Nam.

+ Hiện tại Phong Điệp đang sống và làm việc tại Hà Nội.

Chủ yếu các sáng tác của bà về thể loại truyện, truyện ngắn, truyện dài,…

- Tập truyện ngắn: Khi ta hai mươi (1996); Ma mèo (NXb Trẻ 1997); Người phía bên kia đường (NXB Trẻ 2000); Phòng trọ; Giấc mơ bay qua cửa sổ, Người của ngày hôm qua,…

- Truyện dài Lạc chốn thị thành (NXB Trẻ 2005)

2. Tác phẩm

a. Thể loại, phương thức biểu đạt

- Thể loại: Truyện ngắn

- Phương thức biểu đạt: Tự sự kết hợp biểu cảm

2. Hoàn cảnh xuất xứ của tác phẩm

b. Xuất xứ

Tác phẩm “Tầng hai” in trong tập truyện ngắn Kẻ dự phần năm 2008

c. Nội dung chính

- Tác phẩm Tầng hai là một tác phẩm kể xoay quanh nhân vật Phan, và câu chuyện kể về lối sống của các thành viên trong một căn nhà cho thuê. Qua đó là những suy nghĩ về triết lý cuộc sống.

d. Nghệ thuật

- Ngôn ngữ thơ giàu nhạc điệu và tinh tế

- Sử dụng nhịp thơ độc đáo

- Ngòi bút uyên bác và tạo được cái riêng

II. Trả lời câu hỏi sách giáo khoa

1. Trong khi đọc 

Câu 1 (trang 17, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):

Chú ý cách tác giả giới thiệu nhân vật.

Lời giải

- Tác giả giới thiệu nhân vật bằng cách thông qua cái nhìn, sự cảm nhận của cô gái tên Phan.

→ Một cách giới thiệu rất tinh tế, nhẹ nhàng, khách quan.

Câu 2 (trang 17, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):

Hành động và ý nghĩ của nhân vật Phan như thế nào?

Lời giải

- Hành động:

+ Chẳng mấy khi động đến bếp.

+ Chỉ trở về khi đã cuối ngày, vào buổi tối.

+ Tắt xe máy từ ngoài ngõ rồi mới dắt vào.

+ Thận trọng mở vòi nước và đưa tay vào để đỡ được tiếng của nước.

- Ý nghĩ:

+ Là một cô gái sống nội tâm, cuộc sống tẻ nhạt cô đơn, rụt rè

+ Sợ ảnh hưởng, làm phiền đến mọi người, gây cho họ những phiền toái.

Câu 3 (trang 18, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):

Phan đã nảy ra ý định gì? Ý định ấy nảy ra khi nào?

Lời giải

- Phan đã nảy ra ý định theo dõi cuộc sống của ba người tầng trên.

- Ý định nảy ra sau khi đã suy nghĩ xong về việc sắp xếp công việc.

Câu 4 (trang 18, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):

Nhân vật Phan lắng nghe được những âm thanh nào lúc đêm khuya?

Lời giải

- Nhân vật Phan lắng nghe được tiếng bà mẹ già ngủ mê, tiếng chạy của cậu con trai, tiếng lay gọi mẹ, tiếng khóc của cô gái khi không biết chồng đi đâu mà tối muộn chưa về.

Câu 5 (trang 19, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):

Suy nghĩ về lời nói hành động của những nhân vật trong gia đình Thắng.

Lời giải

- Lời nói và hành động: Những cử chỉ ấm áp, thân mật, sự quan tâm giữa hai vợ chồng Thắng và giữa mẹ chồng với cô con dâu.

→ Họ rất quan tâm nhau, chăm sóc nhau từng chút một.

Câu 6 (trang 19, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):

Chú ý tâm trạng của nhân vật Phan.

Lời giải

Tâm trạng của nhân vật Phan: là người quan sát, bộc lộ cảm nghĩ về gia đình nhà Thắng và hoàn cảnh sống của Phan, mong muốn được ở cạnh gia đình, cô chạnh nhớ nhà.

Câu 7 (trang 20, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):

Cảnh sinh hoạt ở tầng hai vào buổi sáng sớm được thể hiện qua những phương diện nào?

Lời giải

Âm thanh: Tiếng vô tuyến được văn to vô-lum; tiếng gõ bát đũa lanh canh; tiếng la oai oái của cặp vợ chồng -> Âm thanh hỗn tạp.

Mùi hương: Mùi thơm từ đồ ăn mà người vợ nấu.

Câu chuyện: Hai vợ chồng vui vẻ nói chuyện về những đồ mua thêm để sắp xếp cho ngôi nhà cùng những câu đùa giỡn nhau.

Câu 8 (trang 21, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):

Chú ý đồ đạc trong phòng và ý nghĩ, tâm trạng của nhân vật Phan.

Lời giải

- Đồ đạc trong phòng: Kê được một chiếc giường, một chiếc tủ quần áo, mấy hòm sách…

- Ý nghĩ: Ở nhà chỉ muốn nằm thượt trong nhà, không muốn về nhà vì sợ cảnh cãi vã.

- Tâm trạng: Buồn chán, quyết tâm bám trụ tại đây để cuộc sống tốt đẹp hơn.

=>> Không gian và trạng thái vô cùng túng quấn của nhân vật Phan.

Câu 9 (trang 21, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):

Hình dung về những biểu hiện tình cảm của các thành viên trong gia đình Thắng.

Lời giải

Những biểu hiện tình cảm của các thành viên trong gia đình nhân vật Thắng:

- Người mẹ quan tâm, lo lắng cho sự an toàn, sức khỏe, sự êm ấm của cả gia đình.

- Người con trai biết yêu thương, chăm lo cho người mẹ.

- Người con dâu dịu dàng, biết chăm lo cho mẹ chồng.

=>> Mọi người rất quan tâm yêu thương nhau.

Câu 10 (trang 21, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):

Chú ý các từ ngữ chỉ hành động và tâm trạng của nhân vật Phan.

Lời giải

Từ ngữ chỉ hành động và tâm trạng của nhân vật Phan:

• Hành động

- Tò mò muốn nhìn mặt của đứa trẻ.

- Một lần, cô rụt rè đi lên lưng chừng cầu thang rồi lại phân vân trở xuống.

• Tâm trạng

- Phan nóng bừng mặt, xấu hổ.

Câu 11 (trang 22, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):

Chú ý giọng của người kể chuyện.

Lời giải

Giọng người kể chuyện đã có sự thay đổi, bây giờ người kể chuyện đã bắt đầu nhận ra mình cũng có gia đình, có tình yêu thương mà bấy lâu nay chỉ đi mong ước từ nhà người khác.

=>> Giọng kể linh hoạt thay đổi theo tâm trạng.

2. Sau khi đọc 

Câu 1 (trang 22, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):

Hãy tóm tắt truyện Tầng hai. Từ đó, nhận xét về cốt truyện và bố cục của văn bản.

Lời giải

Tóm tắt truyện Tầng hai

Tác phẩm Tầng hai kể về cô gái tên Phan thuê phòng trong một ngôi nhà hai tần màu xanh biển. Phan thường có những suy nghĩ và nản chí khi mỗi lần đi làm về, cô còn có suy nghĩ rằng sẽ theo dõi cuộc sống của ba người còng lại trên tầng hai. Phan lắng nghe được mọi âm thanh vọng xuống từ bên trên. Từ âm thanh ngủ của người mẹ, cho đến tiếng chạy của người con trai, hơn nwuax là những cuộc đối thoại của các thành viên trong gia đình với nhau. Phan cũng có chút chạnh lòng vì nghe được cuộc trò chuyện riêng tư của người khác. Cuộc sống của cô rất nhàm chán và tẻ nhạt, cô chạy đua với ước mơ làm giàu, cuộc sống cảu cô vẫn vậy cho đến một ngày cặp vợ chồng ở tầng trên sinh con. Phan đã có ý chúc mừng hạnh phúc gia đình họ nhưng lại rụt rè, cho đến một ngày cô bị bà chủ nhà phát hiện, cô bước lên và đến lúc này, Phan mới tận mắt nhìn ngắm thế giới tầng hai mà bấy lâu nay cô chỉ mặc sức tưởng tượng. Chính vì sự ngộ nhận đó, Phan thấy rằng hạnh phúc giản dị hơn những gì cô tâm niệm. Thoáng chốc cô nhớ về gia đình của mình, từ rất lâu cô không nhớ về họ. Cô thấy rằng sự tìm kiếm những điều xa vời trong cô là hoàn toàn vô nghĩa và thừa thãi.

→ Cốt truyện đời thường, không có cao trào và kịch tính. Các sự việc trong văn bản viết theo trình tự thời gian. Bố cục chia làm 5 phần rõ ràng.

Câu 2 (trang 22, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):

Truyện diễn ra trong bối cảnh (không gian, thời gian) nào? Cách tác giả từng bước mở rộng bối cảnh có tác dụng gì trong việc thể hiện nội dung của truyện?

Lời giải

- Bối cảnh: Truyện diễn ra trong không gian là ngôi nhà hai tầng, thời gian là về đêm khi Phan đi làm về.

- Sự thay đổi có tác dụng: Mở dần bối cảnh cũng chính là mở dần cách nhìn của người kể chuyện từ đó có những thay đổi dần trong tâm hồn từ đó nhận ra triết lí trong cuộc sống về hạnh phúc.

Câu 3 (trang 22, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):

Nhân vật “bà mẹ" sống trong căn nhà hai tầng có phẩm chất, tính cách như thế nào? Nêu những chi tiết tiêu biểu trong truyện thể hiện phẩm chất, tính cách của nhân vật này.

Lời giải

Phẩm chất, tính cách của nhân vật "bà mẹ" sống trên tầng hai:

- Đôi khi bà sẽ nhớ về quá khứ: "Nhiều lúc, vào giữa đêm khuya, bà ngủ mê - vừa khóc vừa nói."

- Bà rất yêu gia đình của mình:

- Bà là một người mẹ chồng tâm lí, rất thương con dâu. Điều đó thể hiện qua chi tiết bà lo lắng, dỗ dành con dâu đang mang thai khi con khóc vì không biết chồng đi đâu mà tối muộn chưa về. Một chi tiết khác là lúc con dâu ngủ cạnh, bà hỏi han cô có đói, có mỏi người không, bà kéo chăn đắp chăn cho cô con dâu.

+ Bà rất yêu con, cháu mình. Điều đó được thể hiện qua chi tiết bà chăm cháu. Bà cười nói vui vẻ khi ngắm nhìn cháu của mình.

+ Bà sống hòa đồng. Điều đó thể hiện qua chi tiết khi bà mời Phan lên trên nhà khi phát hiện cô đang rụt rè đứng ở cầu thang.

Câu 4 (trang 22, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):

Ai là người quan sát và bộc lộ cảm nghĩ về gia đình nhân vật Thắng và hoàn cảnh sống của Phan? Tìm các chi tiết trong truyện cho thấy cảm nghĩ của người đó.

Lời giải

- Nhân vậy Phan là người quan sát và bộc lộ cảm nghĩ về gia đình Thắng và hoàn cảnh sống của Phan.

- Chi tiết cho thấy cảm nghĩ của người quan sát:

+ Người mẹ biết quan tâm, lo lắng cho sự an toàn, sức khỏe, sự êm ấm của gia đình.

+ Người con trai biết yêu thương, chăm lo cho người mẹ.

+ Người con dâu dịu dàng, biết chăm lo cho mẹ chồng.

+ Chị con dâu lo lắng, khóc tức tưởi.

Câu 5 (trang 22, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):

Vì sao nhân vật Phan lại ngẫm nghĩ: “Hoá ra hạnh phúc giản dị hơn những gì cô tâm niệm”? Theo em, đây có phải là chủ đề của truyện không? Hãy làm rõ ý kiến của em.

Lời giải

Cô nghĩ như vậy vì khi trực tiếp được nhìn thấy không gian của căn phòng tầng trên nó không giống như cô tưởng tượng, cũng chỉ là một khoảng không gian nhỏ hẹp nhưng chính những con người trong gia đình đó đem đến hạnh phúc, tiếng cười mới tạo nên khung cảnh gia đình yên vui như vậy.

Câu 6 (trang 22, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):

Từ truyện ngắn Tầng hai, em có suy nghĩ gì về mối quan hệ giữa con người với con người, về quan niệm hạnh phúc trong xã hội hiện đại?

Lời giải

Trong xã hội hiện đại, con người chúng ta thường bỏ đi những hạnh phúc đơn giản mà luôn tìm kiếm những hạnh phúc to lớn ngoài kia. Giữa con người với con người cần có sự liên kết, sự chia sẻ, để cuộc sống thêm phần ý nghĩa. Việc tìm lấy hạnh phúc trong xã hội ngày nay cũng vậy, dù cho khó khăn, nhưng chúng ta chỉ cần trân trọng hạnh phúc với những giá trị nhỏ nhất, bởi vì hạnh phúc luôn ở quanh chúng ta.