Soạn văn 11 bài Đồ gốm da dụng của người Việt ngắn nhất
Hướng dẫn Soạn văn 11 bài Đồ gốm da dụng của người Việt ngắn nhất. Trả lời toàn bộ câu hỏi trong SGK Ngữ văn 11 Chân trời sáng tạo chi tiết, đầy đủ bám sát chương trình học.
I. Tác giả - tác phẩm
1. Tác giả
Phan Cẩm Thượng
2. Tác phẩm
a. Phương thức biểu đạt
Văn bản Đồ gốm gia dụng của người Việt có phương thức biểu đạt là thuyết minh
b. Thể loại
Văn bản thông tin
c. Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác
- In trong Văn minh vật chất của người Việt, NXB Thế giới, 2018, tr228-230)
d. Bố cục bài Đồ gốm gia dụng của người Việt
Gồm: 4 phần
+ Phần 1: Từ đầu đến “tập tục ăn ở khác nhau” - Giới thiệu vấn đề cần thuyết minh
+ Phần 2: Từ “Tiền thân của cái bát” đến “thế kỉ XVIII – XIX” - Nói về tiền thân của chiếc bát
+ Phần 3: Từ “Đồ gốm gia dụng thời Lý-Trần” đến “chất lượng không tình, nhưng giá rẻ”- Đặc điểm của đồ gốm thời Lý- Trần.
+ Phần 4: Từ Còn lại - Xu thế riêng của đồ gốm gia dụng.
e. Giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật
- Giá trị nội dung
- Văn bản Đồ gốm gia dụng của người Việt nói về nguồn gốc và quá trình phát triển cũng như cách sử dụng đồ gốm qua từng thời kì.
- Giá trị nghệ thuật
- Hình ảnh, chú thích rõ ràng, mạch lạc theo từng thời kì.
- Dẫn chứng chi tiết, phù hợp.
- Ngôn ngữ gần gũi, dễ hiểu.
II. Trả lời câu hỏi sách giáo khoa
1. Trước khi đọc
Câu hỏi (trang 90, SGK Ngữ Văn 11, tập một):
Kể tên một số đồ gốm gia dụng trong gia đình bạn. Những đồ gồm ấy có thể "nói" với bạn về(những) điều gì?
Lời giải
- Một số đồ gốm gia dụng trong gia đình em là: bát, cốc, chén, lọ…
- Những đồ gốm ấy nói cho ta biết về quá trình hình thành và sản xuất của đồ gốm.
2. Trong khi đọc
Câu 1 (trang 91, SGK Ngữ Văn 11, tập một):
Tìm trong đoạn văn ít nhất hai ý kiến/ quan điểm của tác giả và ít nhất hai dữ liệu.
Lời giải
Trong đoạn văn, chứa nhiều dữ liệu, ý kiến/ quan điểm của tác giả là:
| Ý kiến/ quan điểm của tác giả | Dữ liệu |
+ “Tiền thân của cái bát có lẽ do con người dùng….” + “hình như con người lại không ưa một sự mô phỏng thuần túy như thế…” | + “Chỉ riêng cái bát ăn cơm mỗi thời mỗi khác và phản ánh những tập tục ăn ở khác nhau”. + “Cái bát thuyền trong các mộ thời Hán có dạng như một lòng bàn tay, có hai cạnh để cầm và nó cũng giống như hình một chiếc thuyền thúng” |
Câu 2 (trang 93, SGK Ngữ Văn 11, tập một):
Đoạn văn này trình bày một xu hướng riêng của đồ gốm gia dụng trong xã hội Việt Nam từ sau thế kỉ XV. Đó là xu hướng gì?
Lời giải
Đoạn văn trình bày một xu hướng riêng của đồ gốm gia dụng đó là xu hướng dùng đồ gốm gia dụng Trung Hoa và Nội phủ.
2. Sau khi đọc
Câu 1 (trang 93, SGK Ngữ Văn 11, tập một):
Chỉ ra bố cục của văn bản. Bạn đánh giá như thế nào về mối quan hệ giữa bố cục và nhan đề của văn bản?
Lời giải
+ Từ đầu đến tập tục ăn ở khác nhau → Giới thiệu vấn đề cần thuyết minh
+ Từ Tiền thân của cái bát đến thế kỉ XVIII - XIX → Nói về tiền thân của chiếc bát
+ Từ Đồ gốm gia dụng thời Lý-Trần đến chất lượng không tình, nhưng giá rẻ → Đặc điểm của đồ gốm thời Lý- Trần
+ Từ Ngay từ cuối thời Trần đến hết → Xu thế riêng của đồ gốm gia dụng.
Câu 2 (trang 93, SGK Ngữ Văn 11, tập một):
Xác định cách trình bày thông tin của đoạn văn dưới đây và đánh giá hiệu quả của cách trình bày ấy.
a. Đồ gốm sứ nhỏ dùng trong nhà có một lịch sử phát triển.... cái bát chiết yêu duyên dáng thế kỉ XVIII-XIX.
b. Đồ gốm dụng thời Lý - Trần quá thanh nhã .... bức tranh trừu tượng với bốn hoặc sáu ghế.
Lời giải
| a. Đồ gốm sứ nhỏ dùng trong nhà có một lịch sử phát triển.... cái bát chiết yêu duyên dáng thế kỉ XVIII-XIX. | Đoạn văn được trình bày theo lối diễn dịch. =>> Hiệu quả của cách trình bày này giúp người viết dễ dàng đưa các thông tin, còn người đọc thì dễ dàng tìm hiểu về tiền thân của lịch sử đồ gốm gia dụng một cách đầy đủ, xúc tích, ngắn gọn nhất. |
| b. Đồ gốm dụng thời Lý - Trần quá thanh nhã .... bức tranh trừu tượng với bốn hoặc sáu ghế. | Đoạn văn được trình bày theo lối quy nạp. =>> Phù hợp với các thông tin đưa ra, giúp người đọc hiểu được lịch sử của đồ gốm gia dụng nhờ việc chững minh, dẫn chứng đưa ra chứng minh cho câu đầu. |
Câu 3 (trang 93, SGK Ngữ Văn 11, tập một):
Cách sử dụng các yếu tố hình thức của văn bản này có gì đặc biệt? Nêu tác dụng của chúng đối với việc biểu đạt thông tin chính của văn bản.
Lời giải
- Cách sử dụng yếu tố hình thức đặc biệt ở chỗ: tác giả sử dụng nhiều hình ảnh minh họa.
- Tác dụng: Giúp người đọc hình dung được các sản phẩm đồ gốm gia dụng, đồng thời giúp cho bài viết sinh động, cuốn hút hơn.
Câu 4 (trang 93, SGK Ngữ Văn 11, tập một):
Xác định thông tin cơ bản và thông tin chi tiết của đoạn văn" Đồ gốm sứ nhỏ dùng trong nhà có cả một lịch sử phát triển .... cái bát chiết yêu duyên dáng thế kỉ XVIII -XIX". Chỉ ra mối liên hệ giữa các thông tin chi tiết và vai trò của chúng trong việc thể hiện thông tin chính của đoạn văn.
Lời giải
| Thông tin cơ bản | Thông tin chi tiết |
| Đồ gốm sứ nhỏ dùng trong nhà có cả một lịch sử phát triển không giống như những đồ sành như nồi niêu, chum vại cả ngàn năm hầu như không thay đổi. | - Tiền thân của cái bát có lẽ do con người vó hoa như vó quả dừa và vỏ trai...... - Cái bát thuyền trong các mộ thời Hán có dạng..... - Song, hình như con người lại không ưa một sự mô phỏng thuần túy như thế. |
=>> Thông tin chi tiết chứng minh cho thông tin cơ bản, lí giải và làm rõ vấn đề của thông tin cơ bản.
Câu 5 (trang 93, SGK Ngữ Văn 11, tập một):
Tác giả thể hiện thái độ như thế nào qua đoạn văn:"Đồ gốm gia dụng thời Lý ... Trần quá thanh nhã .... bức tranh trừu tượng với bốn hoặc sáu ghế"? Dựa vào đâu bạn cho là như vậy?
Lời giải
Qua đoạn văn:"Đồ gốm gia dụng thời Lý ... Trần quá thanh nhã .... bức tranh trừu tượng với bốn hoặc sáu ghế", tác giả thể hiện thái độ trân trọng, ca ngợi, ngạc nhiên và khó tin về lịch sử đồ gốm thời Lý - Trần. Thông qua các chi tiết như “không thể tưởng tượng rằng có thời con người sống cao sang như thế”, “những chiếc chậu chiếc âu mà hôm nay chúng ta nâng niu như cổ vật quý hiếm thì ngày xưa chúng chỉ để rửa ráy chân tay mà thôi”
Câu 6 (trang 93, SGK Ngữ Văn 11, tập một):
Những thông tin cơ bản của văn bản này gợi cho bạn (những) suy nghĩ gì về văn hóa dân tộc.
Lời giải
Từ những thông tin cơ bản trên đã cho em thấy được văn hóa của đất nước ta thật hào hùng. Một trong những văn hóa làm nên đặc trưng đó phải kể đến văn hóa đồ gốm sứ xưa của Việt Nam. Ấy là giá trị hiện vật vô cùng ý nghĩa cho đời sống xã hội của thời xa xưa. Dù chỉ là những vật câm lặng như đồ gốm đã mang đến nội dung văn hóa cùng những giá trị thẩm mỹ được phong phú hơn. Đó chính là một phần“đời sống” của người Việt còn lại, là chất men tạo sự đam mê cho giới chơi đồ gốm sứ xưa ở Việt Nam cũng như trên thế giới.
