Phong cách sáng tác của Nguyễn Bính

Nguyễn Bính - nhà thơ mang trong mình một phong cách lãng mạn da diết, sâu lắng, một phong cách làng quê dân dã, chất phác, giản đơn đã thành công gây ấn tượng sâu sắc trong lòng bao thế hệ độc giả. Với bài viết Phong cách sáng tác của Nguyễn Bính sẽ giúp chúng ta hiểu thêm về ngòi bút tài hoa, lãng mạn nhưng cũng độc đáo, thân thuộc, giản dị này nhé!

1. Nguyễn Bính là ai?

- Nguyễn Bính tên thật là Nguyễn Trọng Bính, sinh ra tại xóm Trạm, thôn Thiện Vịnh, xã Đồng Đội (nay là xã Cộng Hòa), huyện Vụ Bản, tỉnh Nam Định.

- Cha Nguyễn Bính tên làm nghề thấy giáo tên Nguyễn Đạo Bình, mẹ là Bùi Thị Miện, con gái một trong gia đình khá giả. Ông bà sinh được ba người con trai là con cả Nguyễn Mạnh Phác (Trúc Đường), con hai Nguyễn Ngọc Thụ và Nguyễn Bính là con út. Nhưng không may, Bà Miện bị rắn độc cắn rồi mất năm vào 1918, khi đó bà mới chỉ 24 tuổi. Sau khi bà mất thì ông Đạo Bình phải một mình nuôi ba đứa con thơ.

- Mấy năm sau thì ông Đạo Bình cưới vợ mới là bà Phạm Thị Duyên, có với nhau bốn người con, hai trai và hai gái. Chị ruột của mẹ Nguyễn Bính là bà cả Giần cùng với cậu ruột ông là Bùi Trình Khiêm cha của nhà văn Bùi Hạnh Cẩn đã đón ba anh em về nuôi và cho ăn học.

- Khi còn bé Nguyễn Bính đã học làm thơ và được cậu Khiêm khen hay nên rất được cưng chiều. Khi lớn dần, Nguyễn Bính sống với anh cả Trúc Đường đỗ bằng Thành Chung với loại giỏi và được tuyển vào dạy học tại một trường tư thục ở Hà Đông. Ông được dạy về văn học Pháp và gắn bó sâu sắc với anh cả về văn chương lẫn đời sống.

- Từ năm 1940 trở đi Nguyễn Bính bắt đầu nổi tiếng với số lượng thơ khá dày, đề tài phong phú, đa dạng và trong đó chủ yếu là thơ tình.

2. Phong cách sáng tác của Nguyễn Bính

Nguyễn Bính là một trong những cây bút nổi tiếng đứng trong phong trào Thơ mới. Thơ Nguyễn Bính gần gũi với mọi tầng lớp nhân dân, thơ của ông xuất hiện mang theo dáng vẻ của người nhà quê khó phai nhạt trong mắt bạn đọc thời đó và bây giờ. Đọc thơ Nguyễn Bính, người đọc như được tắm gội trong cái trong trẻo, tinh khiết, chân chất, thật thà của miền quê Việt, đó là nét riêng thú vị, độc đáo khó bắt gặp ở một hồn thơ khác. 

- Nguyễn Bính là nhà thơ có hồn thơ đậm chất quê:

Nhà thơ nhạy cảm với thời đại đầy biến động, đặc biệt là sự xáo trộn của văn chương, ông thể hiện sâu sắc nỗi day dứt không yên của tâm hồn thiết tha với những giá trị cổ truyền đang có nguy cơ bị mai một (Chân quê). Vì thế, Nguyễn Bính đã đào sâu, tích hợp và phát huy một cách xuất sắc những truyền thống dân gian trong sáng tạo Thơ mới. Thơ của ông mang cái vỏ mộc mạc của ca dao, của những câu hát đồng quê. Hồn thi sĩ tìm đến ca dao để trở về với cội nguồn dân tộc hàng ngàn năm ấp ủ ở làng quê Việt. Gắn bó, thấu hiểu con người thôn quê Việt Nam. Dù viết về hình ảnh, cảnh sắc, con người nào thì tất cả đều thắm đượm một tình quê, duyên quê, hồn quê....

- Nguyễn Bính là ông vua của những bài thơ tình:

+ Nhắc đến thơ tình, bên cạnh Xuân Diệu người ta còn nói đến Nguyễn Bính với những trang thơ mộng mơ, tình và da diết. Tình yêu luôn là đề tài muôn thuở cho người thi sĩ, thế nhưng thứ cảm xúc đặc biệt ấy lại được những trái tim, tâm hồn cảm nhận khác nhau, vì vậy cách họ đưa chúng vào trong thơ cũng thật riêng biệt.

+ Tình yêu xuất hiện trong thơ ca muôn hình vạn trạng, nó da diết nhưng mong manh trong thơ Hàn Mặc Tử hay nồng nàn, mãnh liệt qua ngòi bút của Xuân Diệu, còn đối với Nguyễn Bính tình yêu đa phần là chờ đợi và biệt ly. Nguyễn Bính từng mượn hình ảnh cánh buồm để diễn tả sự chia xa, một cánh buồm bao chùm cả không gian và thời gian, chứa đựng nỗi buồn cũng như những lưu luyến khi phải nói lời từ biệt. Ông có nhiều mối tình không hạnh phúc, vì thế sự tan vỡ hay lìa xa thường trở thành cảm hứng chủ đạo trong những áng thơ tình của ông, qua những trang thơ, tất cả xúc cảm được bộc lộ thật chua xót đan xen với vô vàn tiếc nuối.

+ Tình yêu luôn có nhiều sắc thái và trong số đó có một kiểu gọi là tình đơn phương, thứ mà cũng thường xuyên đi vào thơ của tác giả với những nỗi nhớ nhung da diết.

+ Thơ của Nguyễn Bính còn bộc lộ niềm khao khát mãnh liệt có được một gia đình nhỏ hạnh phúc, đồng thời ngòi bút của nhà văn cũng thường hướng đến sự chung thủy, không thay lòng trong tình yêu.

-> Nguyễn Bính đã lột tẩy từng ngóc ngách trong trái tim của những kẻ đang yêu, thấu hiểu tất cả những suy tư, cảm xúc, nhớ nhung cũng như đau khổ, bi thương trong họ để từ đó ông họa nỗi niềm ấy vào từng trang văn ngọt ngào và sâu sắc, lắng đọng.

- Nguyễn Bính được mệnh danh là nhà thơ của nhiều thời đại:

+ Thơ ông không phải tiếng nói cá nhân mà đó là tiếng lòng xót xa của vô vàn mảnh đời, với những số phận khác nhau nhưng cùng mang chung một nỗi niềm chua xót.

+ Là một nhà thơ chân quê, Nguyễn Bính luôn say mê với những nét đẹp truyền thống dân tộc, sáng tác của ông không mang ngôn từ cầu kỳ, hoa mỹ nhưng lại luôn đặc biệt, hấp dẫn để tồn tại lâu dài trong lòng bạn đọc.

→ Dưới sự tác động của dòng chảy thời gian, thơ ca Nguyễn Bính vẫn luôn sống hiên ngang trong trang văn thơ của văn học Việt Nam hết thảy đều nhờ vào tài năng, một tâm hồn sâu sắc, giàu xúc cảm cùng những giá trị về nội dung và nghệ thuật mà Nguyễn Bính đem đến cho người đọc.

3. Nhận định về phong cách sáng tác của Nguyễn Bính

- Tô Hoài cũng từng chia sẻ “… Chỉ có quê hương mới tạo được từng chữ từng câu Nguyễn Bính. Trên chặng đường ngót nửa thế kỷ đời thơ, mỗi khi những gắn bó mồ hôi nước mắt kia đằm lên, ngây ngất nhớ thương, day dứt không thể yên, khi ấy xuất hiện những bài thơ tình quê tuyệt vời của Nguyễn Bính.”

- Bà Nguyễn Hồng Châu, người vợ đầu của Nguyễn Bính nói “Tôi hiểu anh Bính, anh ấy rất lãng mạn, lãng tử nhưng rất có lòng nhân, là người tốt, thương người và chịu trách nhiệm về những gì mình đã làm”

- Lê Đình Kỵ: “So với các nhà thơ lãng mạn trước đây, Nguyễn Bính đứng riêng một cõi.”

- Vũ Quần Phương:“Thơ Nguyễn Bính “còn sống mãi, làm việc mãi cho tương lai”, ”Người Việt Nam còn yêu thơ Nguyễn Bính mãi, càng văn minh hiện đại lại càng trân trọng”

- Hoài Thanh khẳng định: “khó tìm đâu ra một hồn thơ quê mùa như Nguyễn Bính”, “Thơ của Nguyễn Bính có tính cách Việt Nam, mộc mạc như câu hát đồng quê’

4. Kết luận chung

Nguyễn Bính là một nhà thơ có tâm hồn thi ca lãng mạn, biết ngắm nhìn, tận hưởng vẻ đẹp của thiên nhiên quê hương đất nước và vẻ đẹp trong nhân cách, tâm hồn của con người. Là người có lòng vị tha, nhân hậu, biết thấu cảm với sự vật, để ý đến những diễn biến xung quanh, thế nên những suy tư, tình cảm, cảm xúc đó đã hình thành, kết nối với nhau để giúp Nguyễn Bính hoàn thành trọn vẹn thơ tình da diết, lãng mạn của bản thân.

Tình yêu trong thơ ca đều mang hình dáng, sắc thái khác nhau, đối với Nguyễn Bính tình yêu luôn mang đến sự chờ đợi, biệt ly, cũng vì những mối tình không trọn vẹn của mình, sự tan vỡ, chia lìa của lứa đổi đã trở thành cảm hứng giúp cho Nguyễn Bính viết lên áng thơ tình đặc biệt, mọi cảm xúc được nhà thơ trải vào từng dòng thơ như giải tỏa tâm trạng của bản thân.

Song trong áng văn của Nguyễn Bính còn chứa đựng tiếng nói, suy tư của nhà thơ đối với những mảnh đời nhỏ bé, bởi sự giản dị, mộc mạc, chuyến hành trình đi tìm cảm hứng, đã giúp cho ông hình thành cái tôi đồng cảm với đời, yêu đất nước, con người và nhất là với vẻ đẹp văn hóa dân tộc. Vần thơ dịu dàng, nhẹ nhàng trữ tình, thể hiện những nét văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc đã giúp cho vần thơ của Nguyễn Bính ghi đậm dấu ấn trong lòng đọc giả với hình ảnh quê hương sống động, yên bình.