Phong cách sáng tác của Huy Cận

Huy Cận không còn là một cái tên xa lạ với biết bao thế hệ, bạn trẻ hiện nay. Các sáng tác của ông đã góp phần làm cho trang sách thơ ca nước nhà trở nên đa dạng, tràn ngập màu sắc phong phú, sinh động. Tìm hiểu về ngòi bút của nhà thơ Huy Cận trong bài viết Phong cách sáng tác của Huy Cận nhé!

1. Huy Cận là ai?

- Nhà văn Huy Cận (1919 - 2005) tên thật là Cù Huy Cận, quê ở làng Ân Phú, huyện Hương Sơn, tỉnh Hà Tĩnh.

- Thuở nhỏ ông học ở quê rồi vào Huế học hết trung học.

- Năm 1939: Ông ra Hà Nội học ở Trường Cao đẳng Canh nông.

- Từ năm 1942, Huy Cận tích cực hoạt động trong mặt trận Việt Minh sau đó được bầu vào uỷ ban dân tộc giải phóng toàn quốc.

- Sau cách mạng tháng 8, giữ nhiều trọng trách quan trọng trong chính quyền cách mạng.

- Sau này ông làm Thứ trưởng Bộ Văn hóa, rồi Bộ trưởng đặc trách Văn hóa Thông tin trực thuộc Hội đồng Bộ trưởng trong chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa và Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, phụ trách các công tác văn hóa và văn nghệ.

- Từ 1984, ông là Chủ tịch Ủy ban Trung ương Liên hiệp các Hội Văn học nghệ thuật Việt Nam. Ngoài ra, ông còn là Đại biểu Quốc hội Việt Nam khóa I, II và VII.

2. Phong cách sáng tác của Huy Cận 

Điểm chung trong sáng tác của nhà thơ Huy Cận chính là sự hàm súc và triết lý. Ông là một trong những nhà thơ đại diện cho phong trào thơ mới và hồn thơ ảo não.

Huy Cận là một người yêu thích thơ ca Việt Nam và thơ Đường, cũng như chịu ảnh hưởng sâu sắc của văn học Pháp. Những ảnh hưởng này đã giúp cho thơ ca của ông phát triển phong cách độc đáo và góp phần tạo nên sự đa dạng, phong phú trong văn học Việt Nam.

Sáng tác của Huy Cận có hai giai đoạn: Trước cách mạng Tháng 8 và sau cách mạng Tháng 8.

a. Trước cách mạng tháng 8:

- Trước cách mạng Tháng 8 thơ Huy Cận mang theo một nét buồn thương, ảo não. 

- Huy Cận có thơ đăng báo từ 1936, cho in tập thơ đầu Lửa thiêng năm 1940 (gồm những bài đã đăng báo, khoảng 1936-1940) và trở thành một trong những tên tuổi hàng đầu của phong trào Thơ mới lúc bấy giờ. Bao trùm trong tác phẩm Lửa Thiêng chính là một nỗi buồn mênh mang, da diết, sâu lắng. Thiên nhiên trong tập thơ thường bao la, hiu quạnh, tươi đẹp song lại phảng phất một nỗi buồn thương đầy thổn thức. Nỗi buồn đó dường như vô cớ, siêu hình nhưng xét đến cùng đó là buồn về cuộc đời, về kiếp người, về quê hương đất nước trong những tháng năm đất nước bị xâm lược, đô hộ. Hồn thơ ảo não, bơ vơ đó vẫn cố tìm được sự hài hòa và mạch sống âm thầm trong tạo vật và cuộc đời. Trong Kinh cầu tự (năm 1942, văn xuôi triết lý) và Vũ trụ ca (thơ đăng báo năm 1940-1942), Huy Cận đã tìm đến ca ngợi niềm vui, sự sống trong vũ trụ vô biên song vẫn chưa thoát khỏi bế tắc.

b. Sau cách mạng Tháng 8:

Sau cách mạng Tháng 8 thơ của Huy Cận đã đổi thay, mang một màu sắc tươi vui, sinh động là bài ca vui về cuộc đời và là bài thơ yêu thiên nhiên, con người và cuộc sống. Với một số tác phẩm tiêu biểu như: Trời mỗi ngày lại sáng, Đất nở hoa, Bài thơ cuộc đời, Hai bàn tay em, Phù Đổng Thiên Vương, Những năm sáu mươi, Cô gái Mèo, Chiến trường gần đến chiến trường xa, Họp mặt thiếu niên anh hùng, Những người mẹ những người vợ, Ngày hằng sống ngày hằng thơ, Sơn Tinh Thủy Tinh, Ngôi nhà giữa nắng…

c. Nét đặc biệt trong phong cách thơ của Huy Cận:

- Mỗi bài thơ của Huy Cận đều mang một phong cách rất đặc biệt, một chất riêng không phải bất kỳ một ai có thể bắt chước. Ông là một đại biểu xuất sắc trong phong trào thơ mới với hồn thơ ảo não. Các sáng tác của Huy Cận trước Cách mạng tháng 8 mang nét ảo não, buồn thương, tựa như khúc nhạc cổ điển u tối. Còn sau Cách mạng tháng 8 thì lại mang nét tươi vui, hào hứng sinh động. Điều đó có thể thấy rằng các sáng tác của Huy Cận luôn bám sát hiện thực cuộc sống, dõi theo sự thay đổi của thời đại.

- Ngoài ra, phong cách sáng tác của Huy Cận còn thể hiện tình yêu tha thiết với quê hương, đất nước con người của tác giả. Thơ Huy Cận luôn có chất suy tưởng, triết lí và Tràng giang là một trong những trang thơ tiêu biểu của tác giả. Đứng trước cảnh mênh mông sống nước, nỗi buồn của tác giả được bộc bạch một cách chân thật, rõ ràng nhất, thể hiện nỗi nhớ nhà, nỗi nhớ quê hương da diết của tác giả. Nhà thơ mượn cảnh đẹp của thiên nhiên để gửi gắm tình cảm, cảm xúc của mình. Ngôn từ gần gũi, bình dị, đơn giản đã đưa Tràng giang trở thành bài thơ được nhiều đc giả yêu thích và đó cũng là một trong những sáng tác tiêu biểu của văn học Việt Nam.

3. Nhận định về phong cách sáng tác của Huy Cận

-“Say mê sống và cũng say mê sáng tạo, Huy Cận là người đam mê thơ ca từ nhỏ. Có lẽ không chỉ vì không khí gia đình, quê hương; mà căn bản vì ông có một tâm hồn nhạy cảm.”

- Xuân Diệu nhận xét rằng Huy Cận đặc biệt nhạy cảm với những vùng hoang vắng trong tâm hồn. Hẳn đây là một trong những ” tố chất ” đặc biệt để hình thành hồn thơ của một thí sĩ sau bày sẽ là tác giả của tập ” Lửa thiêng ” – tập thơ dựng lên cả một thế giới nổi tiếng với vẻ quạnh vắng cô liêu.

- Cái buồn trong Lửa Thiêng không xuất phát từ bi kịch cá nhân nhà thơ mà gắn nhiều hơn với tâm trạng xã hội, với ý thức về thân phận nô lệ của cả một thế hệ. Trong lời tựa cho lần xuất bản đầu tiên, Xuân Diệu có nhận xét: “Chàng than nỗi tháng ngày vùn vụt, bảo rằng hoa xuân không đậu, đời thoảng mùi ôi, trong khi mình chưa sống hết tuổi xuân, đang độ trẻ măng của đời người! Cái tiếc sớm, cái thương ngừa áy chẳng qua là sự trá hình của lòng ham đời, là cái tật dĩ nhiên của kẻ yêu sự sống.”

- "Say mê sống và cũng say mê sáng tạo, Huy Cận là người đam mê thơ ca từ nhỏ. Có lẽ không chỉ vì không khí gia đình, quê hương; mà căn bản vì ông có một tâm hồn nhạy cảm. Xuân Diệu nhận xét rằng Huy Cận đặc biệt nhạy cảm với những vùng hoang vắng trong tâm hồn. Hẳn đây là một trong những " tố chất " đặc biệt để hình thành hồn thơ của một thí sĩ sau bày sẽ là tác giả của tập " Lửa thiêng " - tập thơ dựng lên cả một thế giới nổi tiếng với vẻ quạnh vắng cô liêu ".

- “Huy Cận lượm lặt những chút buồn rơi rác để rồi sáng tạo nên những vần thơ ảo não. Người đời sẽ ngạc nhiên vì không ngờ với một ít cát bụi tầm thường thì người lại có thể đúc thành bao châu ngọc. Ai có ngờ những bước chân đã tan trên đường kia còn ghi lại trong văn thơ những dấu tích không bao giờ tan được…”

- Triền miên trong buồn thương nhưng Huy Cận không mất hút vào cõi siêu hình hay chán chường, tuyệt vọng- như không ít nhà thơ Mới. Nhà thơ vẫn tha thiết, chân thành hướng về phần thiên lương cao đẹp của cuộc đời; cảm nghe được hồn thiêng đất nước, hương vị nồng đượm của quê hương và nhựa sống tiềm tàng trong nhành cây ngọn cỏ:

Luống đất thơm hương mùa mới dậy

Bên đường chân rộn bước trai tơ

Cành xanh cành đẹp xui tay với

Sông mát tràn xuân nước đậm bờ “

4. Kết luận chung 

Con đường thơ của Huy Cận khá tiêu biểu cho lớp nhà thơ thuộc thế hệ thứ nhất, văn học Việt Nam hiện đại. Từ một thành viên xuất sắc của phong trào thơ Mới, Huy Cận đến với Cách mạng, tìm thấy mục đích, lý tưởng chân chính cho tiếng nói nghệ thuật của mình và trở thành một trong những nhà thơ tiêu biểu của thơ ca Việt Nam hiện đại.

Với vốn văn hóa sâu rộng, năng lực xúc cảm, suy nghĩ phong phú và quan điểm nghệ thuật rõ ràng, Huy Cận đã góp vào thi đàn một tiếng thơ có hương sắc riêng, làm rạng rỡ diện mạo tâm hồn dân tộc