Đề Ngữ Văn thi vào 10 năm 2025-2026 (câu 1 NLXH, câu 2 Phân tích thơ)

(4,0 điểm)

– Trân trọng, nâng niu những cánh hoa bằng lăng, một vẻ đẹp bình dị trong cuộc sống.

– Đau xót về sự trôi chảy tàn khốc của thời gian.

– Đồng thời thể hiện sự xót thương trước sự thay đổi của con người đã lãng quên những cánh hoa bằng lăng.

0,75

– Chỉ ra biện pháp tu từ nhân hóa: yêu kiều; tưng bừng; ríu ran; hào phóng; hồn nhiên; điềm nhiên; tỏa sáng.

– Tác dụng: Biện pháp tu từ nhân hóa trong câu văn:

+ Tăng sức gợi hình, gợi cảm, giàu giá trị biểu đạt cho câu văn, đoạn văn.

+ Làm nổi bật vẻ đẹp của cây bằng lăng. Đó là một vẻ đẹp quyến rũ, mềm mỏng, xứng đáng với mệnh danh là “ nữ hoàng mùa hạ”. Khắc hoạ vẻ đẹp và sức sống của cây bằng lăng.

0,5

0,75

– Đánh giá:  Ý kiến hay, sâu sắc, có ý nghĩa.

– Lí giải:

+ Tác giả đã bàn về mỗi con người và sự vật trong cuộc sống cần có sự cố gắng, nỗ lực để tô điểm cho cuộc đời.

+ Con người chỉ sống được một lần duy nhất trên cũng giống cây bằng lăng vì vậy hãy dâng hết sức lực với cuộc đời, nỗ lực, cố gắng phấn đấu và tận hưởng những khoảnh khắc tươi đẹp của cuộc đời để không hối tiếc….

Phần  làm văn (6,0 điểm)

2,0

Có đủ các phần mở bài, thân bài, kết bài. Mở bài nêu được vấn đề, thân bài triển khai được vấn đề, kết bài kết luận được vấn đề.

Giá trị của việc mỗi chúng ta biết nâng niu cái đẹp bình dị trong cuộc sống

Trân trọng những điều bình dị quanh ta: là việc mỗi người yêu thương những điều xung quanh từ những thứ nhỏ nhặt nhất, từ đó thêm yêu cuộc sống của mình và sống yêu thương, có ích hơn để giúp cho xã hội phát triển bền đẹp hơn.

=>Ý kiến đã đề cập đến một quan niệm nhân sinh đúng đắn: Việc trân trọng những điều bình dị quanh ta vô cùng quan trọng và cần thiết trong cuộc sống mỗi người, nó giúp cho cuộc sống của ta thêm tốt đẹp hơn, con người sống hạnh phúc hơn, bình yên hơn.

0,5

+ Trân trọng những điều bình dị quanh ta là việc chúng ta yêu thương, nâng niu những điều nhỏ nhặt nhất trong cuộc sống, đó có thể là con đường đến trường, là ánh nắng, đám mây, là bạn bè, người thân xung quanh, là quyển sách, cây bút chúng ta đang có,…

+ Người biết trân trọng những điều bình dị quanh ta là người có cuộc sống tràn đầy năng lượng tích cực, tràn đầy niềm vui, sống với nhiệt huyết và luôn cảm thấy cuộc đời tươi đẹp.

+ Trân trọng những điều bình dị quanh ta giúp cho chúng ta nhìn cuộc đời bằng lăng kính, bằng góc nhìn tươi vui khiến ta có động lực để làm mọi việc dễ dàng hơn.

– Dẫn chứng: Học sinh lấy dẫn chứng về những con người biết trân trọng cuộc sống, sống trọn vẹn từng khoảnh khắc làm ví dụ minh họa cho bài làm văn của mình; Trong đoạn trích, tác giả nâng niu, trân trọng vẻ đẹp bình dị của hoa bằng lăng,…

– Mở rộng, nâng cao:

Việc trân trọng những điều bình dị quanh ta giúp ta biết sử dụng thời gian một cách hợp lí, tạo ra nhiều của cải vật chất có giá trị cho bản thân cũng như cống hiến cho xã hội và giúp ta biết cân bằng giữa làm việc và tận hưởng cuộc sống tối đa.

0,5

– Mỗi người cần phải hiểu sống từng giây phút có ý nghĩa trong cuộc đời là rất cần thiết. Nên cần có hành động hướng tới những điều tốt đẹp, nhân văn, bắt đầu từ những gì nhỏ bé, giản đơn và bình dị nhất.

– Mỗi học sinh cần trân trọng những giá trị bình dị quanh mình bằng cách cố gắng học tập, rèn luyện bản thân để trở thành một công dân tốt. Sống yêu thương, chan hòa với những người xung quanh, sẵn sàng cho đi, san sẻ, giúp đỡ người khác.

0,25

0,25

Học sinh có thể trình bày theo nhiều cách nhưng cần đảm bảo các ý cơ bản sau:

– Giới thiệu khái quát về tác giả, tác phẩm…

0,25

* LĐ I(4 câu đầu): Sự hoài niệm của con về lời ru của mẹ, Động từ “nhớ”, thời gian “ngày xưa” cho thấy lời ra cùng tình yêu thương, sự ôm ấp vỗ về của mẹ luôn được con ghi nhớ, trấn trọng, nâng niu.

– Lời ru của mẹ gắn với bao hình ảnh thân quen tươi đẹp và con nhớ nhất là hình ảnh hoa sen

* Hàng loạt từ láy “lặng lẽ, dịu dàng, bất ngất” cùng nghệ thuật nhân hóa “Hoa sen lặng lẽ, hương hoa dịu dàng” mở ra một không gian yên bình, tươi sáng đẹp để ngập tràn hương thơm của loại hoa tinh khiết.

+ Từ láy “thơm thơ” được đảo lên đầu dòng thơ cảng nhấn mạnh hương thơm của hoa sen, hương thơm ấy thấm vào không gian, thời gian và neo đậu mãi trong tâm hồn con.

– Lời thơ của Viễn Phương gợi cho ta liên tưởng tới bài thơ “Trong lời mẹ hát” của Trương Nam Hương hay bài ca dao “Trong đầm gì đẹp bằng sen…

– Tuổi thơ con hạnh phúc, ấm êm biết bao khi được sống trong tình yêu thương, trong lời ru của mẹ

1,0

– 4 câu thơ đầu. hình ảnh người mẹ vất vả, tảo tần, thầm lặng hi sinh vì con

* Biện pháp tu từ so sánh đặc sắc “Mẹ nghèo như đóa hoa sen” vừa nhấn mạnh hoàn cảnh nghèo khó, sự giản đi, mộc mạc và phẩm chất cao quý của mẹ vừa thể hiện sự kính trọng, niềm tự hào của con với mẹ

+ Từ láy “âm thầm, lặng lẽ” diễn tả sự chịu đựng, nhẫn nhịn, hi sinh trước những vất vả, gian lao của cuộc đời để nuôi con khôn lớn

+ Hình ảnh ẩn dụ, thậm xưng “Giọt màu hòa theo dòng lệ Hương đời mẹ ướp cho con” nhấn mạnh những khó khăn, vất vả, mất mát, đón đau mà mẹ phải chịu đựng, phải đánh đổi để dành cho con những gì tốt đẹp, tinh túy nhất của cuộc đời.

4 cầu sau: Sự khôn lớn trưởng thành của con và sự già yếu đi của mẹ

+ Nghệ thuật ẩn dụ và đối lập được sử dụng đặc biệt thành công trong khổ thơ làm nổi bật quá trình khôn lớn, trưởng thành của con và nối vất vả, gian lao, sự già nua của mẹ.

Con càng khôn lớn, trưởng thành, đạt được thành công, sống có ích cho cuộc đời “đóa hoa thơm” thì mẹ càng yếu dần, mở dần “lắt lay” như “chiếc bóng”.

. Tương lai con càng rộng mở “chân trời gió lộng” thì mẹ cùng giá yếu, cô đơn và gần đất, xa trời “nắng quái chiều hôm”.

– Khổ thơ diễn tả sự thấu hiểu, nỗi xót xa, nghẹn ngào, day dứt và lòng biết ơn vô hạn của con trước sự đánh đổi, hi sinh của mẹ

– Thời gian chảy trôi hết mùa hạ sen tàn và mẹ cùng với thời gian đặc biệt là những vất vả, hi sinh, mẹ cũng không còn nữa. Biện pháp nói giảm, nói tránh “Mẹ cũng lìa xa cõi đời” diễn tả nỗi đau buồn, trống trải, xót thương của con với mẹ.

+ Theo quy luật của tạo hóa: sen tăn rồi sen lại nở, nhưng mẹ thì đã ra đi mãi mãi không thể trở lại. Mẹ đã thành ngôi sao trên trời, xa xôi vội với nhưng mãi lung linh, chiếu sáng và bất tử với thời gian, trong lòng con.

+ Điệp từ “mẹ”, điệp ngũ “sen tàn”, nghệ thuật đối đã nhấn mạnh nỗi buồn đau, lòng kính trọng, biết ơn của con đối với mẹ.

0,5

Với thể thơ 6 chữ, giọng điệu nhẹ nhàng, sâu lắng, ngôn ngữ mộc mạc, hình ảnh thơ trong sáng, giản dị, các biện pháp tu từ đặc sắc: so sánh, nhân hóa, ẩn dụ, đối lập,… tác giả đã ngợi ca công lao và tình yêu thương vô bờ của mẹ dành cho con. Qua đó thể hiện sự thấu hiểu, lòng kinh trọng, biết ơn của con đối với mẹ. Bài thơ đã đưa ta về một thế giới quen thuộc của tình mẫu tử thiêng liêng cao đẹp, nhắc nhở ta phải trận trọng, biết ơn công lao, sự hi sinh của mẹ

Cùng với bài thơ “Mẹ” của Đỗ Trung Lai, “Mẹ” của Trần Quốc Minh. Trong lời mẹ hát” của Trương Nam Hương bài thơ “Mẹ”.

của Viễn Phương đã góp phần làm phong phủ, sâu sắc thêm đề tài về mẹ và tiếng lòng ngợi ca vẻ đẹp của người phụ nữ Việt Nam. Dù viết về một đề tài quen thuộc nhưng bằng tài năng và tấm lòng của minh Viễn Phương vẫn tạo nên dấu ấn riêng khi khắc họa hình ảnh người mẹ qua hình thức nghệ thuật độc đảo: hình ảnh tương đồng giữa hoa sen và mẹ; hình ảnh so sánh, ẩn dụ mẹ như chiếc bóng, nắng quái chiều hôm, ngôi sao lên trời.

0,5

– Khẳng định giá trị của bài thơ.

– Sự tác động của bài thơ với người đọc, bản thân.