Tìm hiểu tác giả tác phẩm
Tác giả: Nguyễn Như Mây
- Nguyễn Như Mây là một nhà thơ, nhà giáo, từng giảng dạy tại Trường Đại học Sư phạm TP. Hồ Chí Minh.
- Ông là người yêu thơ, đặc biệt có nhiều sáng tác viết về tuổi học trò, mái trường, thầy cô, bạn bè với giọng điệu nhẹ nhàng, sâu lắng, giàu cảm xúc.
- Thơ ông thường mang vẻ đẹp hồn nhiên, gắn bó với ký ức tuổi học trò và những rung cảm chân thành, gần gũi.
Tác phẩm: Lưu bút hồng
- Thể thơ: Bảy chữ.
- Nội dung: Bài thơ là dòng cảm xúc lắng đọng của nhân vật trữ tình trước giờ phút chia tay bạn bè, mái trường. Những hình ảnh quen thuộc như phượng đỏ, dòng sông, trang viết lưu bút… gợi nhắc những kỷ niệm đẹp đẽ, gắn bó và không thể nào quên của tuổi học trò.
- Nghệ thuật: Giọng thơ trữ tình, nhẹ nhàng; sử dụng nhiều biện pháp tu từ như nhân hóa, ẩn dụ; giàu hình ảnh biểu cảm gắn liền với tuổi học trò như “phượng đỏ”, “mực tím”, “áo dài”,…
Đọc hiểu bài thơ Lưu bút hồng của Nguyễn Như Mây
Lưu bút hồng
(Nguyễn Như Mây)
Tóc con gái đợi ngày hè đến
Nghiêng nửa vai để thấy môi hồng
Rủ nhau ngồi trắng hết bờ sông
Và chép tặng những lời hoa cỏ.
Ai cũng hái theo cành phượng đỏ
Để hoá trang nhân vật của mình
Chín mười năm ngồi ghế học sinh
Giờ lưu bút, viết sao cho hết!
Nước mắt ai để dành trang viết
Chờ thả dòng mực tím bâng khuâng
Nắng chiều hè rưng rức bên sông
Quên nhuộm tím áo dài bè bạn
Chưa bao giờ bọn mình hò hẹn
Để rồi cùng đưa mắt nhìn nhau!
Ai viết xong trước, hãy chiêm bao
Cho lưu bút lắng hồn mực tím.
Ai còn cầm viết và bịn rịn
Xin trao mình một nửa môi cười
Còn nửa kia… mai mốt xa xôi
Đành gói nửa vầng trăng thương nhớ…
(Nguồn: thivien.net)
Câu 1. Bài thơ được viết theo thể thơ nào?
A. Sáu chữ
B. Bảy chữ
C. Lục bát
D. Tự do
Câu 2. Bài thơ có cách ngắt nhịp chủ yếu là:
A. Ngắt nhịp 3/3 hoặc 4/3.
B. Ngắt nhịp 2/2/3 hoặc 3/2/2
C. Ngắt nhịp 2/5 hoặc 5/2
D. Ngắt nhịp 1/3/2 hoặc 1/2/3
Câu 3. Nội dung chính của bài thơ là:
A. Cảm xúc lưu luyến, bịn rịn của tác giả về những dòng lưu bút khi xưa
B. Cảm xúc lưu luyến, bịn rịn của tác giả khi viết những dòng lưu bút trong giờ phút chia tay
C. Cảm xúc lưu luyến, bịn r!ịn của nhân vật trữ tình khi chia tay nửa kia…mai mốt xa xôi
D. Cảm xúc lưu luyến, bịn rịn của tác giả khi mùa hè đến, hoa phượng nở
Câu 4. Em hiểu như thế nào về từ “lưu bút” trong bài thơ?
A. Những chiếc bút được lưu lại trong quãng đời ngồi trên ghế học sinh
B. Những tâm sự, nỗi niềm hàng ngày của mình được viết vào trong một cuốn sổ
C. Những lời chúc mừng được viết cho bạn bè trong ngày chia tay
D. Những lời kỉ niệm, tâm sự hoặc chúc mừng được viết để lại khi chia tay
Câu 5. Trong bài thơ, tác giả nhắc đến “cành phượng đỏ” gắn với điều gì?
A. Học sinh thường dùng hoa phượng ép khô vào trang lưu bút
B. Mỗi khi học sinh viết lưu bút thường ngắm hoa phượng đỏ
C. Học sinh hái cành phượng đỏ để hóa trang nhân vật của mình
D. Hoa phượng đỏ báo hiệu mùa hè đến gợi mùa chia tay của các cô, cậu học sinh
Câu 6. Ý nào nói đúng nhất về cách hiểu của từ “hồng” trong nhan đề “lưu bút hồng” của bài thơ?
A. Cuốn sổ lưu bút có màu hồng.
B. Cuốn số viết toàn những điều tốt đẹp về cuộc sống (cuộc sống màu hồng)
C. Cuốn sổ viết ở quãng thời gian tuổi hồng (tuổi trẻ)
D. Cuốn sổ khiến con người yêu đời hơn, thấy cuộc sống màu hồng hơn
Câu 7. Dấu “…” trong các câu thơ sau có tác dụng gì:
Còn nửa kia… mai mốt xa xôi
Đành gói nửa vầng trăng thương nhớ…
A. Biểu đạt ý còn nhiều sự vật, hiện tượng tương tự chưa liệt kê hết
B. Thể hiện chỗ lời nói bỏ dở hay ngập ngừng, ngắt quãng
C. Biểu thị lời trích dẫn bị lược bớt
D. Mô phỏng âm thanh kéo dài, ngắt quãng
Câu 8. Hai câu thơ sau sử dụng biện pháp tu từ gì?
Nắng chiều hè rưng rức bên sông
Quên nhuộm tím áo dài bè bạn
A. So sánh
B. Ẩn dụ
C. Nói quá
D. Nhân hóa
Câu 9. Nhận xét về cảm xúc của nhân vật trữ tình trong bài thơ. Những từ ngữ, hình ảnh nào trong bài thơ thể hiện điều đó?
Câu 10. Tưởng tượng em đang là học sinh cuối cấp và sắp chia tay bạn thân của mình, em sẽ viết những dòng lưu bút để kỉ niệm bạn ấy trước lúc chia tay. Hãy chia sẻ những dòng lưu bút ấy bằng một đoạn văn từ 7 – 10 dòng.
Hướng dẫn giải chi tiết
Câu 1. B
Câu 2. A
Câu 3. B
Câu 4. D
Câu 5. C
Câu 6. C
Câu 7. B
Câu 8. D
Câu 9.
– Cảm xúc của nhân vật trữ tình trong bài thơ: Bâng khuâng, lưu luyến, bịn rịn, nuối tiếc.
– Những từ ngữ, hình ảnh thể hiện cảm xúc đó: Nước mắt, bâng khuâng, rưng rức, lắng hồn mực tím, bịn rịn, thương nhớ,…
Câu 10.
– Hình thức: đoạn văn, dung lượng 7 – 10 dòng
– Nội dung: Viết lưu bút kỉ niệm người bạn thân trước khi chia tay năm cuối cấp.
HS tự chia sẻ suy nghĩ của bản thân. Gợi ý: Trang lưu bút đó có thể chia sẻ những kỉ niệm đáng nhớ với bạn thân, những lời chúc mừng, những lời hứa hẹn.
Đoạn văn tham khảo: Đã bao lần muốn nhắn nhủ với bạn điều này, nhưng phải đợi đến khi viết lưu bút mình mới thổ lộ được chỉ vì mình hơi ngại bày tỏ. Những năm học qua được học cùng bạn là một niềm vui với mình. Dù bạn không học giỏi như bạn A, không bảnh bao như bạn B, nhưng bạn lại có nụ cười tỏa nắng, sự chu đáo đối với các bạn gái. Ngày chia tay sắp đến, mình cũng có chút bùi ngùi khi sắp phải xa trường, xa bạn bè và cả bạn nữa. Mong bạn thì tốt và lớp mình luôn đoàn kết, đầy đủ trong những lần họp lớp nhé!
Câu hỏi mở rộng từ tác phẩm
Câu hỏi nội dung – tư duy – cảm nhận
Câu 1. Phân tích hình ảnh “nửa vầng trăng thương nhớ” trong bài thơ. Em hiểu hình ảnh này có ý nghĩa gì trong mạch cảm xúc của bài thơ?
Câu 2. Vì sao tác giả viết: “Ai còn cầm viết và bịn rịn – Xin trao mình một nửa môi cười”?
Câu 3. Câu thơ “Nắng chiều hè rưng rức bên sông” sử dụng biện pháp tu từ nào?
A. So sánh
B. Nhân hóa
C. Ẩn dụ
D. Nói quá
Đáp án: B
Câu 4. Câu thơ nào sau đây thể hiện cảm xúc chia tay bịn rịn, tiếc nuối?
A. Tóc con gái đợi ngày hè đến
B. Nắng chiều hè rưng rức bên sông
C. Rủ nhau ngồi trắng hết bờ sông
D. Ai cũng hái theo cành phượng đỏ
Đáp án: B
Câu 5. Qua bài thơ, em cảm nhận được điều gì về tâm hồn và tình cảm của học sinh cuối cấp?
Câu hỏi liên hệ – vận dụng
Câu 1. Bài thơ gợi cho em nhớ đến những kỷ niệm nào với thầy cô, bạn bè? Hãy chia sẻ một kỷ niệm sâu sắc khiến em xúc động.
Câu 2. Trong đời học sinh, vật nào sau đây gắn bó với “lưu bút”?
A. Đồng phục
B. Cặp sách
C. Cuốn sổ nhỏ viết tay
D. Bảng trắng
Đáp án: C
Câu 3. Em hãy viết một đoạn văn ngắn (5–7 dòng) chia sẻ cảm xúc khi nhìn thấy hoa phượng nở vào những ngày cuối năm học.
Câu 4. Từ bài thơ, em rút ra bài học gì về cách trân trọng quãng thời gian học sinh?
Câu 5. Hành động nào sau đây phù hợp để giữ gìn kỷ niệm với bạn bè sau khi chia tay?
A. Gửi thư từ biệt
B. Gọi điện mỗi ngày
C. Gửi lời chúc và lời hẹn gặp lại trong lưu bút
D. Unfriend tất cả bạn cũ trên mạng xã hội
Đáp án: C
