Tìm hiểu tác giả tác phẩm
Tác giả: Võ Nguyên Giáp (1911–2013)
- Là Đại tướng đầu tiên của Quân đội Nhân dân Việt Nam, một trong những nhà chỉ huy quân sự kiệt xuất của thế giới.
- Ông không chỉ là người có tài thao lược mà còn là người có tâm hồn sâu sắc, giàu cảm xúc, yêu thiên nhiên, gần gũi với đồng đội.
- Bên cạnh sự nghiệp quân sự, ông còn viết nhiều tác phẩm có giá trị về lịch sử, quân sự và hồi ký, góp phần làm sáng tỏ những chặng đường vẻ vang của dân tộc trong thời kỳ kháng chiến.
Tác phẩm: “Quyết định khó khăn nhất” – trích trong Điện Biên Phủ – Điểm hẹn lịch sử
- Thể loại: Hồi ký.
- Nội dung chính: Ghi lại những suy nghĩ, cảm xúc và quyết định quan trọng của Đại tướng Võ Nguyên Giáp trong chiến dịch Điện Biên Phủ – một trận chiến mang tính bước ngoặt trong lịch sử kháng chiến chống Pháp của dân tộc.
- Ý nghĩa đoạn trích: Thể hiện vẻ đẹp của thiên nhiên đất nước, phẩm chất cao quý của người lính và đặc biệt là tâm hồn, bản lĩnh, niềm tin sắt đá vào thắng lợi của Tổng tư lệnh Võ Nguyên Giáp trước thời khắc lịch sử trọng đại.
Đọc hiểu văn bản Quyết định khó khăn nhất, Điện Biên Phủ – Điểm hẹn lịch sử của Võ Nguyên Giáp
Một số nhà văn, nhà báo những nước anh em cũng theo bộ đội đi chiến dịch. Vì thời gian chuẩn bị kéo dài, đã tới lúc họ phải trở về nuuu. Một buổi tối, anh Lê Liêm đề nghị tôi gặp bạn trước khi ra về. Cơ quan chính trị căng một chiếc dù hoa chiến lợi phẩm bên dòng suối lấp lánh ánh trăng làm nơi tiếp khách. Nhà văn Ba Lan nói:
– Thiên nhiên của các đồng chí đẹp quá? Khung cảnh thật là thanh bình.
Lúc này không có tiếng đại bác. Dưới ánh trăng, những mỏm núi đá nhấp nhô, mờ ảo. Tôi nói:
– Tôi cũng thấy phong cảnh ở đây rất đẹp. Tôi không phải nhà thơ nhưng cảm thấy | cảnh này thật nên thơ. Chúng tôi lại sắp chiến đấu chính là để cho khắp đất nước đêm nào cũng đẹp như đêm nay.
Đồng chí nhà báo Tiệp Khắc nhận xét: – Quân đội của các đồng chí thật lạ? Tôi không thấy có sự cách biệt nào giữa vị tướng với người lính: Rồi anh kể lại, sáng hôm nay khi lội dọc suối vào sở chỉ huy, đã nhìn thấy đồng chí Tổng tham mưu phó nhường ngựa cho một chiến sĩ đau chân, xách giày trong tay, cùng lội suối với mọi người.
– Quân đội chúng tôi như vậy. Quan hệ giữa chúng tôi trước hết là quan hệ giữa những người đồng chí, những người bạn chiến đấu. Cuối buổi gặp, đồng chí nhà văn Ba Lan hỏi bằng một giọng vừa lưu luyến vừa băn khoăn: – Các đồng chí sắp đi chiến đấu, còn chúng tôi thì sắp lên đường trở về nước. Tôi muốn đề nghị đồng chí Tổng tư lệnh cho biết, sau đây chúng tôi sẽ nhận được tin gì về Điện Biên Phủ?
Tôi trả lời:
– Hoặc là các đồng chí sẽ không nhận được tin tức gì về Điện Biên Phủ, nhưng sẽ được tin chiến thắng của chúng tôi trên nhiều chiến trường khoe. Hoặc là các đồng chí sẽ được tin chiến thắng ở Điện Biên Phủ, khi đó sẽ là một chiến thắng rất to.
(Trích “Quyết định khó khăn nhất, Điện Biên Phủ – Điểm hẹn lịch sử, Võ Nguyên Giáp)
Câu 1. Đoạn trích trên là cuộc nói chuyện giữa những nhân vật nào?
Câu 2. Chỉ ra vẻ đẹp về thiên nhiên và con người Việt Nam qua cảm nhận của nhà văn, nhà báo các nước anh em.
Câu 3. Câu trả lời của đồng chí Tổng tư lệnh trước câu hỏi của nhà văn Ba Lan đã giúp em hiểu gì về con người của đồng chí Tổng tư lệnh?
Câu 4. Chủ đề chính của đoạn trích là gì?
Câu 5. Từ đoạn trích trên, anh/chị có nhận xét gì về con người của đồng chí Tổng tư lệnh?
Hướng dẫn giải chi tiết
Câu 1.
Đoạn trích trên là cuộc nói chuyện giữa những nhân vật: Nhân vật “tôi” – đại tướng Võ Nguyên Giáp với nhà văn, nhà báo các nước anh em.
Câu 2.
Vẻ đẹp thiên nhiên và con người Việt Nam qua cảm nhận của nhà văn, nhà báo các nước anh em:
– Thiên nhiên đẹp, khung cảnh thật là thanh bình
– Con người: không thấy có sự cách biệt nào giữa vị tướng với người lính, họ sẵn sàng chia sẻ, cưu mang, đùm bọc nhau, cùng nhau vượt qua những khó khăn, hoạn nạn.
Câu 3.
Câu trả lời của đồng chí Tổng tư lệnh trước câu hỏi của nhà văn Ba Lan đã giúp ta hiểu hơn về con người của đồng chí Tổng tư lệnh: Đó là một vị chỉ huy có tinh thần quyết chiến, quyết thắng, niềm tin mạnh mẽ vào thắng lợi của cuộc kháng chiến.
Câu 4.
Chủ đề:
– Ca ngợi cuộc kháng chiến của quân và dân ta
– Niềm tin vào thắng lợi vẻ vang của dân tộc trong cuộc chiến sắp tới.
Câu 5.
Hs có thể bày tỏ suy nghĩ riêng của bản thân về con người của vị Tổng tư lệnh.
Gợi ý:
– Vẻ đẹp con người đồng chí Tổng tư lệnh:
+ Có tâm hồn nghệ sĩ – tinh tế trong cảm nhận vẻ đẹp thiên nhiên đất nước.
+ Gần gũi, chia sẻ với anh em lính tráng
+ Có tinh thần quyết chiến, quyết thắng, niềm tin vào cuộc kháng chiến của dân tộc
– Nhận xét: Đây là những phẩm chất cao đẹp làm nên nhân cách, tâm hồn và ý chí của vị Tổng tư lệnh, góp phần làm nên những chiến thắng hào hùng cho cuộc kháng chiến.
Các câu hỏi mở rộng từ tác phẩm
Câu hỏi nội dung – tư duy – cảm nhận
Câu 1. Phân tích sự hòa quyện giữa vẻ đẹp thiên nhiên và tinh thần chiến đấu của người lính trong đoạn trích.
Câu 2. Qua lời kể của nhà báo Tiệp Khắc, em cảm nhận được gì về mối quan hệ giữa tướng lĩnh và chiến sĩ trong quân đội Việt Nam?
Câu 3. Nhận xét về thái độ và tình cảm của các nhà văn, nhà báo nước ngoài đối với chiến dịch Điện Biên Phủ qua đoạn trích.
Câu 4. Theo em, vì sao tác giả lại đặt tên cho đoạn hồi ký là “Quyết định khó khăn nhất”?
Câu 5. Em học được gì từ tinh thần lạc quan, quyết tâm và niềm tin vào chiến thắng của người Tổng tư lệnh?
Câu hỏi liên hệ – vận dụng
Câu 1. Liên hệ đoạn trích với một chiến thắng hoặc sự kiện lịch sử khác mà em biết để làm rõ tinh thần chiến đấu của quân và dân Việt Nam.
Câu 2. Từ bài học về sự đoàn kết, yêu thương giữa tướng và lính trong đoạn trích, em rút ra được bài học gì trong việc xây dựng mối quan hệ thầy trò, bạn bè ngày nay?
Câu 3. Em hãy liên hệ đến một nhân vật lịch sử khác mà em ngưỡng mộ và nêu điểm giống nhau với Võ Nguyên Giáp về tinh thần yêu nước.
Câu 4. Từ vẻ đẹp thiên nhiên trong đoạn trích, em có suy nghĩ gì về trách nhiệm bảo vệ môi trường ngày nay?
Câu 5. Nếu là một nhà báo nước ngoài tham gia chiến dịch Điện Biên Phủ, em sẽ viết gì để giới thiệu về con người Việt Nam?
Câu hỏi trắc nghiệm khách quan
Câu 1. Đoạn trích “Quyết định khó khăn nhất” trích từ tác phẩm nào sau đây?
A. Tổng hành dinh trong mùa xuân toàn thắng
B. Điện Biên Phủ – Điểm hẹn lịch sử
C. Những năm tháng không thể nào quên
D. Chiến dịch lịch sử Điện Biên Phủ
Đáp án: B
Câu 2. Trong đoạn trích, vẻ đẹp thiên nhiên được miêu tả như thế nào?
A. Núi rừng hiểm trở, khắc nghiệt
B. Đầy bí hiểm và huyền bí
C. Đẹp và thanh bình dưới ánh trăng
D. Bao la và hung dữ
Đáp án: C
Câu 3. Qua đoạn trích, nhà báo Tiệp Khắc cảm nhận rõ điều gì về quân đội Việt Nam?
A. Có tinh thần kỷ luật cao
B. Có sự phân cấp rõ rệt
C. Thiếu thốn về trang bị
D. Không có sự cách biệt giữa tướng và lính
Đáp án: D
Câu 4. Lời đáp của Đại tướng Võ Nguyên Giáp thể hiện rõ phẩm chất nào?
A. Khiêm tốn và giản dị
B. Lạc quan, tin tưởng vào chiến thắng
C. Lo âu và thận trọng
D. Tự cao và thách thức
Đáp án: B
Câu 5. Hình ảnh “cơ quan chính trị căng một chiếc dù hoa chiến lợi phẩm bên dòng suối” thể hiện điều gì?
A. Quân đội thiếu thốn trang thiết bị
B. Tình cảm chân thành giữa các đồng minh
C. Vẻ đẹp dung dị, giàu chất thơ giữa thời chiến
D. Nét văn hóa dân tộc truyền thống
Đáp án: C