Đọc hiểu

Trả lời câu hỏi đọc hiểu bài thơ Chợ Tết của Đoàn Văn Cừ

Thông tin về tác giả – tác phẩm

Tác giả: Đoàn Văn Cừ

Đoàn Văn Cừ (1913 – 2004), quê ở xã Song Mai, huyện Kim Bảng, tỉnh Hà Nam.
Ông là một trong những nhà thơ tiêu biểu của phong trào Thơ mới, đặc biệt là cây bút gắn bó với đề tài nông thôn, làng quê Việt Nam.
Thơ ông giàu chất trữ tình, đậm đà màu sắc dân gian, có khả năng miêu tả tinh tế cảnh sắc và sinh hoạt quê hương bằng những hình ảnh sống động, chân thực.
Phong cách thơ của Đoàn Văn Cừ: dân dã, mộc mạc, giàu cảm xúc, thường khai thác vẻ đẹp của những nét sinh hoạt cổ truyền của người nông dân.

Tác phẩm: “Chợ Tết”

“Chợ Tết” là bài thơ tiêu biểu cho phong cách sáng tác của Đoàn Văn Cừ, được viết trước Cách mạng tháng Tám năm 1945.
Bài thơ miêu tả một bức tranh sinh động, đầy màu sắc của phiên chợ Tết ở làng quê Việt Nam, từ cảnh vật thiên nhiên đến con người.
Thể thơ: Thể thơ tám chữ, giàu nhạc điệu và sức gợi tả.
Qua bài thơ, tác giả thể hiện tình yêu quê hương tha thiết, niềm tự hào về bản sắc văn hóa dân tộc và nét đẹp truyền thống trong sinh hoạt cộng đồng làng quê.
“Chợ Tết” không chỉ đơn thuần là miêu tả phong cảnh, mà còn là sự lưu giữ, trân trọng những giá trị văn hóa tinh thần đặc sắc của dân tộc Việt Nam.

Đọc hiểu bài thơ Chợ Tết của Đoàn Văn Cừ

Dải mây trắng đỏ dần trên đỉnh núi,
Sương hồng lam ôm ấp nóc nhà tranh,
Trên con đường viền trắng mép đồi xanh,
Người các ấp tưng bừng ra chợ Tết.
Họ vui vẻ kéo hàng trên cỏ biếc;
Những thằng cu áo đỏ chạy lon ton,
Vài cụ già chống gậy bước lom khom,
Cô yếm thắm che môi cười lặng lẽ.
Thằng em bé nép đầu bên yếm mẹ,
Hai người thôn gánh lợn chạy đi đầu,
Con bò vàng ngộ nghĩnh đuổi theo sau.
Sương trắng rỏ đầu cành như giọt sữa,
Tia nắng tía nháy hoài trong ruộng lúa,
Núi uốn mình trong chiếc áo the xanh,
Đồi thoa son nằm dưới ánh bình minh.
                               (Trích “Chợ Tết”- Đoàn Văn Cừ)

Câu 1 (0,5 điểm). Đoạn thơ được viết theo thể thơ nào?

Câu 2 (0,5 điểm). Chủ đề của đoạn thơ là gì?

Câu 3 (1,0 điểm) Miêu tả bức tranh chợ tết, nhà thơ đã nhắc đến những hình ảnh nào của con người? Những hình ảnh đó có ý nghĩa gì?

Câu 4 (1,0 điểm). Nêu tác dụng của biện pháp tu từ nhân hóa được sử dụng trong hai câu thơ:

Núi uốn mình trong chiếc áo the xanh,
Đồi thoa son nằm dưới ánh bình minh.

Câu 5 (1,0 điểm). Đoạn thơ trên đã gợi nên một nét sinh hoạt văn hóa của dân tộc. Em nghĩ mình cần làm gì để giữ gìn và phát huy nét đẹp ấy?

Hướng dẫn giải chi tiết

Câu 1. Thể thơ 8 chữ.

Câu 2. Chủ đề của bài thơ: Đoạn thơ miêu tả bức tranh thiên nhiên tươi đẹp và cuộc sống tập nập nhộn nhịp của con người khi tết đến xuân về để từ đó bộc lộ tình yêu tha thiết của tác giả với thiên nhiên, với quê hương đất nước.

Câu 3. 

+ Các hình ảnh được tác giả nhắc đến: thằng cu áo đỏ, vài cụ già , cô yếm thắm, thằng em bé, hai người thôn

+ Ý nghĩa:

– Là những hình ảnh gần gũi, giản dị, đặc trưng của phiên chợ Tết ở làng quê.

– Gợi bức tranh phiên chợ Tết tưng bừng, náo nhiệt, làng quê yên bình, ấm no.

Câu 4. 

– BPTT nhân hóa: núi uốn mình, đồi thoa son

– Tác dụng:

+ Làm cho câu thơ thêm giàu hình ảnh, sống động hơn, tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt.

+ Sự vật trở nên gần gũi, mang hồn người: Cảnh núi đồi như người thiếu nữ đang trang điểm, làm duyên làm dáng.

=> Qua đó thể hiện tình yêu thiên nhiên, quê hương đất nước của tác giả.

Câu 5. 

+ Đoạn thơ Chợ Tết của Đoàn Văn Cừ đã tái hiện một bức tranh đầy sắc màu về phiên chợ quê ngày Tết – một nét sinh hoạt văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc.

+  Để giữ gìn và phát huy nét đẹp ấy, mỗi người cần có ý thức trân trọng và bảo tồn những giá trị truyền thống.

+ Trước hết, chúng ta cần tìm hiểu, lưu giữ và giới thiệu những phong tục tốt đẹp như chợ Tết, gói bánh chưng, xin chữ đầu năm…

+ Đồng thời, cần tích cực tham gia vào các hoạt động văn hóa dân gian để những nét đẹp truyền thống không bị lãng quên.

+ Bên cạnh đó, việc bảo vệ môi trường, giữ gìn không gian chợ quê sạch đẹp cũng góp phần gìn giữ hồn quê Việt Nam.

Các câu hỏi mở rộng từ tác phẩm

Câu hỏi theo hướng cảm nhận – nghị luận:

Câu 1. Theo em, điều gì làm nên vẻ đẹp đặc biệt của phiên chợ Tết trong bài thơ?
Gợi ý: Sự kết hợp hài hòa giữa cảnh vật và con người, không khí rộn ràng, mang hồn quê đặc trưng.

Câu 2. Tình cảm của tác giả với quê hương được thể hiện như thế nào trong bài thơ?
Gợi ý: Qua cách miêu tả thiên nhiên, con người đầy trìu mến, tươi sáng, sinh động.

Câu 3. Em có cảm nhận gì về vẻ đẹp của thiên nhiên trong bài thơ “Chợ Tết”?
Gợi ý: Sử dụng biện pháp nhân hóa, hình ảnh thơ mộng, thể hiện sự gắn bó, yêu mến thiên nhiên làng quê.

Câu hỏi liên hệ – so sánh:

Câu 1. Liên hệ bài thơ “Chợ Tết” với một bài thơ khác cũng viết về làng quê Việt Nam (ví dụ: “Quê hương” – Tế Hanh) để thấy được tình cảm của người thi sĩ với quê hương.
Gợi ý: So sánh ở khía cạnh nội dung (quê hương trong ký ức, quê hương qua sinh hoạt văn hóa), hình ảnh con người và cảm xúc nhà thơ.

Câu 2. Liên hệ hình ảnh phiên chợ Tết trong bài thơ với một kỉ niệm tuổi thơ của em về ngày Tết cổ truyền.
Gợi ý: Giúp học sinh kết nối văn học với đời sống, nuôi dưỡng tình cảm gia đình, quê hương.

Câu 3. Theo em, nếu chợ Tết truyền thống ngày nay đang dần mai một, chúng ta cần làm gì để bảo tồn những giá trị văn hóa đó?
Gợi ý: Gợi mở suy nghĩ về vai trò của thế hệ trẻ trong giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc.

Bạn cũng có thể thích..

Để lại một bình luận

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *